Gemeenten die tegen fossiele energie zijn en die alternatieve ‘plannen’ hebben die bij nadere inspectie helemaal geen plannen blijken, draaien burgers een rad voor ogen. Die versnellen de energietransitie niet, die vertragen ’m. Zoals Woerden.
Voor een item over verzet tegen fossiele energie was de NOS in Woerden. Onder die gemeente zitten olie en gas. Een ‘klein veld’, maar groot genoeg voor Vermillion Energy om het te willen winnen. De gemeente is tegen. Wethouder milieu en duurzaamheid Hans Haring (D66) zei voor de camera: “We zijn vooral vóór een klimaatneutraal Woerden en in dat kader wil je geen fossiele energie uit de grond halen. We willen juist werken aan duurzame energie.” Op Twitter noemde hij mogelijke fossiele winning “onbegrijpelijk”.
Bovendien, zei Haring, heeft de gemeente een alternatief: “Een plan dat veel beter is en ook beter is uit te leggen.” Op de website kon ik het niet vinden, dus vroeg ik het op. Ik kreeg stukken toegestuurd, maar al wat ik ontving, een plan zat er niet bij. Wat ik wel kreeg, stond vooral bol van de ambitie. Woerden moet in 2030 duurzaam en klimaatneutraal zijn, las ik. Inwoners, wijk- en dorpsplatforms, verenigingen, bedrijven, organisaties en de gemeente gaan daarvoor in werksessies aan de slag, stond er.
Er gaat kennis gedeeld worden, er gaat samenwerking worden gezocht. “Samen in gesprek en samen doen! Zo maken we onze ambitie waar.” Het college schreef: “We willen de duurzaamheidsactiviteiten meer kracht bijzetten door ze te bundelen en gezamenlijk koers te zetten naar een integrale stip op de horizon.” Er is een startnotitie voor dat proces: “Participatieproces Duurzaamheid tot in de haarvaten van de Woerdense samenleving”. En dat is het.
Niets over hoeveel windmolens en zonneparken er in de gemeente komen -en waar. Niets over meer mestvergisters, over de hoeveelheid biomassa die verbrand gaat worden -en waar die vandaan moet komen- geen woord over waar er geothermie-putten komen. Ik las niets over wie het voortouw gaat nemen, wie de risico’s zal lopen en wie de portemonnee moet trekken. Nergens iets concreets dat het woord ‘plan’ rechtvaardigt; een plan dat daadwerkelijk een alternatief voor fossiele energie is.
Natuurlijk begint alles met ambitie. Vergezichten mogen ver en zelfs nog wat vaag zijn. Betrokkenheid van burgers, saamhorigheid, werksessies, allemaal goed en nodig. Maar presenteer dat niet op het NOS Achtuurjournaal als een concreet plan dat beter zou zijn dan het gas en de olie die we nu, vandaag, morgen en nog jarenlang keihard nodig hebben -óók in Woerden. Met z’n willen-is-kunnen- en een-twee-drie-huppatee-voorstelling-van-zaken draait de gemeente Woerden burgers een rad voor ogen.
Mooie woorden zonder concrete plannen versnellen de transitie niet, die vertragen ’m. Ze verkleinen de bereidheid van burgers om uiteindelijk de offers te brengen die nodig zullen zijn. Iets wat uiterst complex, duur en ingrijpend is voorstellen als appeltje-eitje, wekt vooral weerstand in de hand tegen de maatregelen die straks genomen móéten worden. Windmolens? In Woerden? Waarom? Hoezo moeten er in ons mooie buitengebied vijfhonderd voetbalvelden vol zonnepanelen komen?
Woerden is zeker niet de enige. Al in 2013 verklaarde de Brabantse gemeente Boxtel zich ‘fossielvrij’. Wat dat méér betekent dan een ronkend persbericht of de onthulling van een bord aan de gemeentegrens is net zo vaag als de plannen van Woerden en andere gemeenten die met veel aplomb fossiel de deur wijzen, maar er net als de rest van Nederland nog voor 94% van afhankelijk zijn. Als ze morgen doen wat ze vandaag zeggen, stijgt vooral de verkoop van kaarsen, dekens en camping-gasstellen.
Zodra er daadwerkelijk aan de transitie wordt gewerkt, steekt verzet de kop op. Ook wethouders van Groenlinks, D66, SP en alle partijen die vóór de transitie zijn, keren zich dan tegen de daadwerkelijke uitvoering. Tegen die windmolens op land, op zee, tegen biomassacentrales, tegen mestvergisters en straks ook tegen de mega-zonneparken en geothermie-bronnen zodra die grootschalig geboord gaan worden. Hoe concreter de plannen, hoe groter de weerstand.
Een gemeente die écht wat wil, die écht over wil op duurzame energie, die klimaatneutraal wil zijn en die weigert om nog langer fossiele energie te winnen, die schetst om te beginnen een reëel beeld van de lange, moeilijke weg die we voor de boeg hebben, die vertelt ook over de nadelen van duurzame energie, die gaat de confrontatie aan, die houdt moed en de rug recht. Die doet alles wat Woerden nu niet doet. Of laat ik het wat positiever zeggen: die doet alles wat Woerden nóg niet doet.