Direct naar inhoud

Praten, praten, praten

Geplaatst in genre: Geplaatst in sectie:
Geschreven door:
Gepubliceerd op: 26 september 2022

Ik maak graag elk jaar een ongepast grapje op Twitter over het duurzame festival op Terschelling. Zo heeft iedereen zijn nare eigenaardigheden en dit is er eentje van mij. Ik ga er dan ook steevast niet heen, net als dat ik, als het mij lukt, er alles aan doe om congressen vakkundig te vermijden. Je moet natuurlijk weleens acquireren of hebt na twee jaar binnen zitten soms gewoon zin om je onder de mensen te begeven, dus soms wandel ik zo’n congreszaal binnen met de intentie om het congres de hele dag braaf bij te wonen.

En eerlijk is eerlijk: ik heb mijn kennis van de energiemarkt niet opgedaan op een zolderkamer kijkend naar youtubefilmpjes. Ik stam nog uit de tijd dat je met 400 man in een collegezaal klassikaal onderwijs kreeg en waar je naast de docent enkel nog als bron van informatie de bibliotheek had, waar je moest wachten tot iemand ‘Principles of Microeconomics’ uit had om het zelf door te kunnen nemen. Ik ben in de eerste jaren van mijn carrière naar een paar conferenties geweest waar ik echt bizar veel van opgestoken heb. Lezingen bij Sparks & Flames in Amsterdam waar ik bijvoorbeeld ademloos geluisterd heb. Wat wisten deze mensen veel, en wat had ik nog veel te leren! Maar kennis overdragen op een congres is niet meer.

Laetitia Ouillet. (Foto: LO)

Tegenwoordig voelt het vaak meer als groepstherapie. Rondetafelgesprekken waar je als publiek naar kijkt met experts die het met elkaar soort van oneens zijn maar aan het einde afspreken dat ze het “met elkaar” gaan oplossen. Deelsessies waar deelnemers om flipovers heen staan om stickers te plakken en vervolgens plenair de conclusie presenteren dat “wij” het “samen moeten gaan doen”. Mentimeter-gepowerde presentaties waar iemand A vertelt en je achter hem/haar tien mensen ziet typen dat dat onzin is, en dat B het antwoord moet zijn. Met een moderator die vakkundig over die antwoorden heen stapt om op zoek te gaan naar die ene reactie dat wij het “alleen echt niet op kunnen oplossen” en/of “in de dialoog” tot elkaar moeten komen. Nee, ik kan het vaak niet opbrengen om tot het einde van een event te blijven.

Ik vraag me ook oprecht af wat men bedoelt met het “samen oplossen”. Neem het voorbeeld van het werk wat ik nu doe. Afgelopen week hadden wij met collega’s van andere aardgasvrijewijken-to-be een gezamenlijke excursie door de wijk waar ik nu werk. We liepen langs de warmteleiding in aanbouw en hadden een gesprek over hoe je een vergunning eigenlijk anders zou moeten verlenen en hoe je zo’n tracé optimaliseert zonder inbreuk te doen op het bezwaarrecht van de burger. Wanneer stel je het definitieve tracé vast? Hoeveel mag je in de optimalisatie afwijken? We wandelden verder langs de school die over een paar jaar gesloopt gaat worden en waarvan wij dus nu de afweging moeten maken wat je met de energieprestatie nog moet/kan gaan doen. Wanneer zou je zo’n gebouw moeten aansluiten (of niet)? Hoe hebben collega’s het opgelost qua governance: want de school is eigenlijk van het schoolbestuur maar het groot-onderhoud is iets wat vanuit de gemeente gefinancierd moet worden. Maar ja, en de leveringsovereenkomst dan?

Wij schuifelden verder naar een VVE pand waar we keken naar de technische ruimte en uitwisselden of een VVE eigenlijk wel leverancier van warmte zou moeten blijven, na de overgang, of dat ze beter individuele aansluitingen konden realiseren. In de tram terug naar het station gingen wij nog verder: “Hoe lees jij de veranderingen in de SAH*? Of doen jullie nu de subsidiering via de ISDE**?”, “Welke afspraken zijn er gemaakt voor het omlaag brengen van de BAK***?”, “Welk risico hoort bij de gemeente te liggen? Komt de Capex-subsidie voor warmtenetten nou echt, of niet? Wat heb jij gehoord?” Wij wisselden telefoonnummers uit en gingen allemaal laaiend enthousiast weer naar huis. Het was de meeste nuttige middag van het afgelopen half jaar.

Op dit soort momenten zou ik willen dat er iemand meeloopt om te notuleren. Er is in die drie uur meer nuttigs en bruikbaars langsgekomen dan in de afgelopen drie jaar aan rapporten over de warmtetransitie. Waarom is dat nooit de inhoud van een congres? Saai, diep-inhoudelijk, klassikaal overbrengen van de kennis over zaken waar wij elke dag tegenaan lopen en zo graag zouden willen weten over hoe de ander het heeft opgelost.

Mijn aanname is dat men eigenlijk bang is voor een sombere middag. Voor een rondetafelgesprek waar de deelnemers ontdekken dat ze het samen niet kunnen oplossen maar dat er grondige herzieningen van het systeem nodig zijn. Dat de wetten niet voldoen, dat het megacomplex is en niet met een druk op de knop is op te lossen. Een gesprek waarin de deelnemers eerlijk met elkaar concluderen dat het zo eigenlijk helemaal niet meer gaat lukken. Waarin ze hun bevindingen helder en bloot neerleggen, zonder bedrijfsbelang, rauw. Maar ja, dan gaan de deelnemers met een vervelend gevoel naar huis, niet “energized” met “hernieuwde inspiraties om nóg sneller te gaan”. Wij willen dat gewoon niet.

En toch, we zijn allemaal de fabeltjeskrant-fase ontgroeid. Als je ambtenaar van BZK of EZK bent, of bij de ACM werkt, heb je nodig dat marktpartijen hun ervaringen in alle eerlijkheid delen. Aangeven waar de samenwerking stokt. Met de vinger wijzen naar wat niet meer werkt. Alleen zo kan je gericht aan de slag met het oplossen van zaken. Duingrasthee drinken op het strand en met elkaar afspreken dat je moet praten, praten, praten (ik heb deze quote niet zelf verzonnen) lost niets op als dat praten niet ter zake is en als je niet bereid bent om de waarheid uit te spreken en om ernaar te luisteren.

Als Springtij2023 hier wederom niet overgaat, stel ik voor om met een aantal gelijkgestemden op Vlieland een concurrerende inhoudelijke bijeenkomst te gaan houden. Over gelijkspanning ofzo.

*SAH: Stimuleringsregeling aardgasvrije huurwoningen; **ISDE: Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing; ***BAK: Bijdrage Aaansluitkosten.