Landelijk stroomnetbeheerder Tennet en regionaal netbeheerder Enexis waarschuwen voor een capaciteitsprobleem in het zuiden van de provincie Groningen en het noorden van Drenthe. In deze regio staan veel grote zonneparken gepland, maar de capaciteit van het stroomnet is daar niet op berekend.
Het aantal zonneparken in Noord-Drenthe en Zuid-Groningen dat al gebouwd is of al SDE+-toezegging heeft ontvangen –en dus vrijwel zeker gebouwd wordt- telt volgens Tennet en Enexis op dit moment op tot 200 MW. Maar in de pijplijn zit nog eens 1.000 MW aan plannen, en voor zoveel productievermogen is helemaal geen transportcapaciteit in het lokale 110 kV-hoogspanningsnet. Het capaciteitstekort is volgens de twee netbeheerders het meest urgent rondom Stadskanaal, Gasselte en Musselkanaal. Maar ook op andere locaties kunnen in de nabije toekomst knelpunten ontstaan.
Tennet en Enexis nemen wel maatregelen om meer zonnecapaciteit te kunnen verwerken, maar dat kost tijd. Volgens Enexis-woordvoerder Jan Bakker doet het probleem zich op dit moment vooral voor in het hoogspanningsnet van Tennet, maar zal ook Enexis zijn netten in de regio moeten versterken of uitbreiden.
Het is volgens Bakker overigens niet zo dat er in Noord-Drenthe en Zuid-Groningen niets meer aangesloten kan worden. Er zijn in beide provincies nog meerdere locaties waar capaciteit beschikbaar is en waar zonder problemen zonneparken kunnen worden aangesloten. Maar rondom de 110 kV-verbindingen en -stations Stadskanaal, Gasselte en Musselkanaal is de transportcapaciteit nog zeer beperkt.
Verplicht
Een groot zonnepark dat nu, in deze regio, bij Enexis een verzoek indient om een aansluiting, zal die aansluiting ook krijgen, laat woordvoerder Jan Bakker weten, want Enexis is daartoe verplicht. Maar in de offerte voor de aansluiting zal Enexis ook laten weten dat invoeden van elektriciteit voorlopig niet mogelijk is. “Het net van Tennet is nu vol”, aldus Bakker. “Mochten initiatiefnemers vast blijven houden aan een aansluiting rondom de 110 kV-stations Stadskanaal, Gasselte en Musselkanaal, dan kan Tennet waarschijnlijk onvoldoende transportcapaciteit garanderen.”
De netten in het landelijke gebied van Noord-Drenthe en Zuid-Groningen zijn volgens Bakker “jaren geleden aangelegd […] voor de daar geldende situatie”. Het gebrek aan grote steden of zware industrie betekende dat een relatief beperkte netcapaciteit volstond. Daarbij is wel rekening gehouden met “enige overcapaciteit”, maar ten tijde van de aanleg kon niet voorzien worden dat juist in deze regio grootschalige zonne-energie zo’n grote vlucht zou nemen.
Bakker wijst er op dat voor zonne-energie, in tegenstelling tot windenergie, tot nu toe geen nationale regie is gevoerd over waar grootschalige parken wel of niet gebouwd kunnen worden. Voor windenergie staat in de Structuurvisie Wind op Land precies aangegeven waar grote parken mogen komen. “Deze sturing heeft het voor netbeheerders mogelijk gemaakt om vroegtijdig en in gezamenlijkheid zogenoemde netvisies op te stellen voor de ontsluiting van deze gebieden”, aldus Bakker.
Niet tijdig anticiperen
Omdat een rijksstructuurvisie voor zonne-energie vooralsnog ontbreekt, kunnen netbeheerders niet tijdig anticiperen en pas netinvesteringen gaan doen als er concrete plannen met SDE+ liggen –maar dan is het eigenlijk al te laat, want zeker de ‘diepere’ netinvesteringen (nieuwe stations en verbindingen) hebben een veel langere doorlooptijd dan de doorlooptijden van de zonneweides zelf.
Enexis en Tennet werken daarom op dit moment zelf aan het inzichtelijk maken van de verwachte ontwikkelingen op het gebied van met name zonne-energie in de regio. Hieruit zou nog dit jaar een “gezamenlijk integraal plan” moeten volgen waarin staat hoe de netbeheerders “de geprognosticeerde duurzame energieproductie in de regio’s Zuid-Groningen en Noord-Drenthe […] kunnen accommoderen”.