De kleine velden produceren dit jaar voor het eerst sinds bijna tien jaar weer meer gas dan het grote Groningenveld. Dat blijkt uit ramingen van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. In de komende jaren zijn de verhoudingen voor even genormaliseerd totdat de kleine velden in 2021 Groningen hoogstwaarschijnlijk definitief voorbij streven.
De cijfers komen uit de dinsdag gepresenteerde begroting. Dit kalenderjaar komt de gaswinning in Groningen uit op 19,4 miljard kubieke meter, terwijl de kleine velden 20,5 miljard kuub opleveren. Na een kort intermezzo waarin de rollen even zijn omgedraaid, zijn dat vanaf 2021 definitief de nieuwe verhoudingen; alle kleine velden op land en op zee samen leveren dan structureel meer op dan het door aardbevingen geteisterde Groningen.
Dat er uit de kleine velden meer aardgas wordt gehaald dan uit het Groningenveld is niet uniek. Toch is het al weer negen jaar geleden dat die situatie zich voor het laatst voordeed. Vanaf 2000 begon het productieniveau uit de kleine velden –destijds op historisch hoog niveau– te dalen, terwijl de winning in Groningen gestaag toenam; in 2008 kruisten de twee lijnen elkaar. Tot 2013 werd het verschil tussen beide bronnen elk jaar een stukje groter totdat het kabinet besloot de gaskraan in Groningen langzaam dicht te draaien. Sindsdien komen de productieniveaus weer dichter bij elkaar.
Voorstel investeringsaftrek komt later
Wat ook zal bijdragen aan de nieuwe verhoudingen is het door minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat, VVD) aangekondigde stimuleringsbeleid voor gaswinning op de Noordzee. De bewindspersoon schreef in mei dat hij voor het einde van het jaar met een voorstel komt om de investeringsaftrek voor de productie op zee te verhogen van 25% naar 40%. In de begroting schrijft hij nu dat die plannen pas in het eerste kwartaal van 2019 het licht zullen zien. Het is nog onbekend vanaf welk moment operators dan van dit fiscale voordeel kunnen gaan profiteren.
Dit voorstel voor de investeringsaftrek zal, zo leest de begroting, gepaard gaan met “aanvullende verplichtingen” met betrekking tot de verwijdering van in onbruik geraakte gasinfrastructuur. Het gaat daarbij om platforms, putten en pijpleidingen. De minister zal aan bedrijven extra financiële eisen stellen om er zeker van te zijn dat bedrijven ook daadwerkelijk hun verplichtingen op dit gebied nakomen. Dit onderwerp zal de komende jaren steeds belangrijker worden als de economisch winbare voorraden langzaamaan het nulpunt bereiken.
Aardgasbaten kelderen
Hoewel het aandeel van de kleine velden dus toeneemt, is het onvermijdelijk dat de totale binnenlandse gasproductie flink zal dalen. Dit jaar komt de winning nog uit op 39,9 miljard kuub, in 2023 is die hoeveelheid meer dan gehalveerd tot 15,6 miljard. Dit heeft vanzelfsprekend ook effect op de inkomsten voor de staat. In het lopende jaar kan ’s lands schatkist rekenen op €2,6 mrd aan aardgasbaten (inclusief de opbrengsten uit de vennootschapsbelasting). Over zes jaar is dat teruggelopen tot €800 mln, aldus Wiebes in zijn begroting.