Offshore wind in combinatie met waterstofproductie, afvang en opslag van CO₂ en batterijen. Dat zijn de drie onderwerpen waar Europa prioriteit aan moet geven, meent algemeen directeur Fatih Birol van het Internationaal Energieagentschap (IEA). Hij kwam deze donderdag naar de Tweede Kamer om de woensdag verschenen World Energy Outlook toe te lichten. Zijn advies: niet navelstaren, bekijk de problematiek op wereldschaal.
World Energy Outlook
IEA: van de vele paden naar ‘Parijs’ is die van efficiëntie het breedstDe World Energy Outlook (WEO) is het jaarlijkse zelfbenoemde vlaggenschipdocument van het Internationaal Energieagentschap. Zonder stellingname bekijkt de Parijse instelling de energie-ontwikkelingen van alle toegepaste brandstoffen en alle bruikbare technologieën, legde Birol deze donderdag de Tweede Kamer uit -vertegenwoordigd door de drie parlementariërs Tom van der Lee (GroenLinks), Agnes Mulder (CDA) en Matthijs Sienot (D66).
De Tweede Kamer had Birol uitgenodigd om toelichting te geven op de geschetste scenario’s van de World Energy Outlook. De geboren Turk had geen moeite om te verwoorden waar in zijn ogen hét grootste probleem in de strijd om klimaatverandering ligt: steenkool in Azië. Hij noemde dit een van de blinde vlekken, terwijl steenkoolcentrales wereldwijd verantwoordelijk zijn voor het grootste aandeel CO₂-uitstoot. En 80% van alle kolencentrales staan in Azië, met een gemiddelde leeftijd van ongeveer twaalf jaar. Zonder ingrijpen staan die kolencentrales dus nog veertig jaar, waarschuwde Birol.
Schooldiploma
Over dat ingrijpen moet volgens de IEA-baas niet gemakkelijk gedacht worden. Neem een land als Duitsland, hield Birol zijn driekoppige gehoor voor. Duitsland heeft een plan voor het uitfaseren van zijn kolencentrales. Maar die centrales zijn oud, en de elektriciteit die ze produceren wordt gebruikt om de vierde televisie in een slaapkamer van stroom te voorzien. De jonge centrales die nu en de komende jaren in India CO₂ uitstoten, produceren elektriciteit die noodzakelijk is voor anders van stroom verstoken gezinnen die hopen hun kinderen richting een schooldiploma te loodsen.
Dáár zit het probleem, doceerde Birol aan de Kamerleden in antwoord op een vraag over wat Nederland of Europa kan doen om de temperatuurstijging onder de 1,5°C te houden. In directe zin maakt het weinig uit wat Europa doet, stelde Birol doodleuk. “CO₂-emissies hebben geen paspoort. Wat jullie hier doen, heeft weinig impact.” De IEA-scenario’s laten zien dat de wereld afstevent op een temperatuurverhoging van 3°C. Als je Europa de komende twintig jaar stillegt, en dit werelddeel dus geen enkele ton CO₂-uitstoot, terwijl de rest van de wereld het nu ingeslagen pad blijft volgen, dan stijgt de temperatuur nog steeds 3°C. “Europa maakt geen verschil.”
Maar dat ontslaat dit continent niet van de plicht keihard te werken aan CO₂-reductie. “Je moet het doen, geef vooral het goede voorbeeld, maar dan wel met oog voor wat er op wereldschaal gebeurt.” Hoe? Ook daar had Birol antwoord op.
Top 3
Geef prioriteit aan drie zaken, adviseerde de IEA-topman. Zet offshore wind bovenaan, gecombineerd met waterstofproductie. Er is nog heel veel kostenreductie mogelijk in offshore wind, meent Birol, en die kan alleen gehaald worden door op grote schaal met de techniek aan de gang te gaan. Met name voor Noordwest-Europa ligt daar een taak. “Europa is nu wereldleider in offshore wind. Behoud die positie.” Offshore wind wordt in de ogen van de Turk voor Europa de belangrijkste bron van elektriciteit in een CO₂-neutrale wereld.
Onder offshore wind, op nummer twee, komt CCS (Carbon Capture and Storage). “Waarom? Vanwege de koppigheid van fossiele brandstoffen.” Toekomstscenario’s waarvan fossiele brandstoffen geen deel uitmaken, zijn niet realistisch, vindt Birol. “Dertig jaar geleden vertegenwoordigden fossiele brandstoffen 81% van de mondiale energiemix.” Dertig jaar volgden, waarin klimaatverandering breed werd onderkend en de koolstofarme technologie zich rap ontwikkelde. “En waar staan we nu? Op 81% fossiele brandstoffen in de mondiale energiemix”. aldus Birol, die Nederland een CCS-pluim gaf vanwege het Rotterdamse Porthos.
Aan het onderwerp dat de top-3 van de Europese prioriteitenlijst moet completeren, maakte Birol nauwelijks woorden vuil: batterijen voor elektriciteitsopslag.