Er lijkt voorlopig geen einde te komen aan het sanctieregime tegen Rusland. Integendeel, het conflict verhardt zich en Rusland bereidt zich voor op jarenlange sancties. De energiesector neemt noodgedwongen afscheid van westerse financiering en technologieën. Die moeten nu met horten en stoten van eigen bodem en uit Azië komen. Een ‘nieuwe ideologie’ moet daarbij helpen.
Met man en macht willen Europese beleidsmakers voorkomen dat de CO2-markt nog meer bedolven raakt onder emissiecertificaten. Deze week neemt het Europarlement stelling in over een voorstel van de Europese Commissie om meer stabiliteit in de emissiemarkt te brengen. Maar volgens critici gaan de plannen voor een ‘market stability reserve’ niet ver genoeg.
De EU ziet zijn kans schoon: in de onderhandelingen over een vrijhandelsverdrag met de VS (TIPP) probeert Europa export van Amerikaanse olie en gas te bedingen. Eerder deze maand werd in Brussel duidelijk dat energie hoog op de agenda van deze vertrouwelijke rondetafelsessies is komen te staan. De aanhoudende crisis met Rusland zet druk op de ketel.
Bijna niemand weet het, maar sinds 1 januari grenst aan de EU een nieuw machtsblok: de Euraziatische Economische Unie (EEU). Ooit droomde Vladimir Poetin ervan dat de EEU een tegenwicht kon bieden tegen de EU, maar daar ook mee zou samenwerken. De Oekraine-crisis en de lage olieprijs schieten die droom aan flarden. Toch houdt de EU de deur nog op een kier.
De Europese Commissie is steeds minder overtuigd van het duurzame karakter van eerste generatie biobrandstoffen, zo bleek op een conferentie in Berlijn over ‘Fuels of the Future’. Tot 2020 is er een gegarandeerde markt, maar daarna wil de Commissie geen bindende doelen meer.
Energie Pro-correspondent Andrej Tibold volgt vanuit Berlijn de ontwikkelingen op
De Duitse en Nederlandse energiemarkten raken steeds meer met elkaar verknoopt – ook op politiek niveau. Toch roept de Energiewende in Nederland vragen op over de concurrentiepositie van de Nederlandse industrie. De oplossing is: nóg meer marktintegratie, zeggen politici. Ondertussen lonkt Duitsland naar de ‘power-to-gas’-technologie van Hollandse bodem.
Het ‘Endspiel’ voor Duitse kolencentrales lijkt begonnen. Met nieuwe maatregelen om de CO2-uitstoot verder terug te dringen, dwingt de Duitse regering energiebedrijven hun kolenactiviteiten verder af te bouwen. Maar zijn kolencentrales niet juist de ‘rugdekking van de Energiewende'?
Turkije lijkt spekkoper te worden nu Rusland de stekker heeft getrokken uit gaspijpleiding South Stream. Het heeft er alle schijn van dat het land een belangrijke ‘gaskraan naar Europa’ in de schoot geworpen krijgt. Ondertussen komt het Gazprom niet slecht uit dat de aanleg van South Stream stopt.
Gasunie probeert zijn gasleveranties aan Duitsland na 2028 veilig te stellen. Dan valt de export van laagcalorisch gas uit het Groninger veld stil. Maar de Gasrotonde biedt uitkomst: hoogcalorisch gas uit Rusland kan prima via een omweg over Nederland naar het Roergebied stromen. De lobby is al begonnen. Duitsland is nog niet overtuigd van de Nederlandse plannen.
Wordt het een ‘energy only’-markt of een ‘capaciteitsmarkt’? Dat is de hamvraag in een recent uitgebracht ‘groenboek’, waarmee Duitsland de discussie lanceert over de toekomst van de Duitse stroommarkt. De uitkomst ervan is ook voor Nederland van belang.
De drijvende LNG-terminal die Litouwen in gebruik neemt, markeert het begin van een ingrijpende verandering op de Europese gasmarkten. Niet langer zijn de Baltische staten afhankelijk van Russisch gas. Polen zal het Litouwse voorbeeld snel volgen, tot ongenoegen van Gazprom. Ook voor GATE op de Maasvlakte breken nieuwe tijden aan.
De EU mag dan nog zoveel effiency-eisen voor energieverbruik stellen: voorlopig zal de rol van gas als energiebron niet zijn uitgespeeld, zegt Laszlo Varro, hoofd gasmarkten van het IEA. ‘Frankrijk zal centraal Parijs echt niet neerhalen om zijn energie-efficiëntie te verbeteren door nieuwbouw.’
In het conflict tussen Rusland, Oekraïne en Europa gaat alle aandacht uit naar gas. Maar (Oost-)Europese kerncentrales zijn niet minder afhankelijk van Russisch uranium dan de stroomcentrales van Russisch gas. Intussen timmert Rusland hard aan de weg de grootste uraniumproducent ter wereld te worden.
Nu opeenvolgende Westerse sancties tegen de Russische energiesector beginnen te bijten, accelereert Rusland zijn Azië-strategie. De deur naar Azië gaat verder open, in de eerste plaats voor China. China rolt als de uiteindelijke winnaar van de sanctie-oorlog uit de bus.
Het ziet er naar uit dat Oekraïne de winter door moet zonder Russisch gas. De situatie is extra nijpend omdat de gevechten in Oost-Oekraïne de kolenmijnen hebben stilgelegd. Gevolg van dit alles: op gas wordt bespaard en de stroomvoorziening gaat op rantsoen. En Kiev wil het energieverbruik nu middels een publiekscampagne drastisch terugdringen.
De Duitse en Nederlandse energiemarkten raken steeds meer met elkaar verknoopt – ook op politiek niveau. Toch roept de Energiewende in Nederland vragen op over de concurrentiepositie van de Nederlandse industrie. De oplossing is: nóg meer marktintegratie, zeggen politici. Ondertussen lonkt Duitsland naar de ‘power-to-gas’-technologie van Hollandse bodem.
De Duitse ‘Energiewende' verandert van koers. Sinds vorige week is de gewijzigde Wet op Duurzame Energie van kracht. De aanpassing is een initiatief van de nieuwe Duitse regering om de stijgende kosten van de Energiewende terug te schroeven. Juist Nederlandse windmolenparken kunnen daarvan profiteren.
Het Westen en Rusland weten maar nauwelijks het evenwicht te bewaren na de vliegtuigramp in Oost-Oekraïne. De crisis spitst zich toe op de energiesector: Amerikaanse en Europese sancties die voor de ramp al waren ingesteld, dreigen nu verzwaard te worden en Ruslands belangrijkste inkomstenbronnen nog harder te treffen.
De Europese Unie is deze keer beter voorbereid op een gascrisis dan vijf jaar geleden. Desondanks zijn problemen met de doorvoer via Oekraïne komende winter toch niet uit te sluiten. Gasopslag speelt hierbij een cruciale rol. Zuid-Oost Europa blijft het kwetsbaarst. Nederland blijft buiten schot.
Shell wil dolgraag zijn activiteiten in Sachalin in het verre oosten van Rusland uitbreiden. Dat kan alleen met steun van president Poetin.
Andrej Tibold is zelfstandig energieanalist / journalist en eigenaar van Eurasia
Rusland wil Oekraïne omzeilen met de nieuwe pijpleiding South Stream. Goed voor de leveringszekerheid van de EU, toch is Brussel er niet blij mee.