De afgelopen dagen is veel te doen over kernenergie. Moet er wel of niet een marktconsultatie komen en is kernenergie wel of niet goedkoper dan zon- en windenergie als alle systeemkosten worden meegenomen? Mogelijk wel goedkoper, stelt adviesbureau Enco in een rapport dat is opgesteld in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
De Belgische elektriciteit-TSO Elia consulteert momenteel de markt over de wijze waarop het beste betaald kan worden voor capaciteit die Elia contracteert ten behoeve van de balanshandhaving. De vraag die daarbij voorligt is of voor gegunde contracten de specifieke vraagprijzen moeten worden betaald, of dat de hoogste prijs voor enig gegund contract moet gelden voor alle gegunde contracten.
De energiesector staat aan de vooravond van een stevige opschoonbeurt van de wet- en regelgeving. De Gaswet en de Elektriciteitswet 1998 moeten worden omgebouwd tot een Energiewet en de Warmtewet moet plaats maken voor versie 2.0. Deels zullen die wijzigingen beleidsneutraal worden doorgevoerd, maar waar mogelijk moeten de kansen worden benut om afscheid te nemen van ballast uit het verleden.
Milieudefensie voert campagne om de zware industrie meer te laten betalen voor de verduurzaming van de energievoorziening. De organisatie scoort veel aandacht in de media met onderzoek waaruit blijkt dat de rekening van energietransitie vooral bij MKB'ers ligt en niet bij grootverbruikers. Blijkbaar is er sensatie nodig om aandacht te trekken voor een fenomeen dat sinds jaar en dag op straat ligt.
Elektriciteit heet duurzaam te zijn als gewone elektriciteit uit het net wordt gecombineerd met het inleveren van zogeheten garanties van oorsprong. In tegenstelling tot elektriciteit, kunnen die garanties (GVO's) eenvoudig op voorraad worden gehouden en bovendien zonder transportproblemen in tal van Europese landen worden ingekocht. Door die kenmerken is duurzame elektriciteit een betaalbaar en laagdrempelig product.
Vanwege de ligging aan de monding van grote rivieren en de vondst van het gigantische Groningse gasveld zo’n zestig jaar geleden, is Nederland goed bedeeld met energie-intensieve industrie. De keerzijde van die medaille is een hoge CO₂-uitstoot per hoofd van de bevolking. Nederland moet daarom flink aan de bak om die uitstoot terug te dringen. Dat vereist wel dat de energie-intensieve industrie afstapt van fossiele brandstoffen. De wind op de Noordzee biedt daartoe kansen.
Vattenfall, MRA-Elektrisch en elf gemeenten pakken uit met goed nieuws over elektrisch rijden: “laadpalen trekken groene stroom aan”. De initiatiefnemers claimen dat met innovatieve software, waarmee wordt bepaald hoe snel de elektrische auto’s laden, het energienet klaar wordt gemaakt voor de toekomst met meer duurzame stroom. Het blijft niet bij deze op zichzelf al ontzagwekkende prestatie, want het persbericht meldt ook nog dat de e-rijder er niets van merkt maar er wel profijt van heeft. Bij zo veel goed nieuws moet zelfs een leek aanvoelen dat een en ander met de nodige korrels zout genomen moet worden.
De Tweede Kamer ontving onlangs van de ‘warmtecoalitie’ een ‘warmtemanifest’. In diverse opzichten was dat een bijzondere gebeurtenis, onder andere omdat het wetsontwerp waarover de coalitie zich beklaagt, nog niet openbaar is. De opstellers hekelen dat de huidige contouren van het voorstel een model uit het verleden, namelijk geïntegreerde warmtebedrijven, verplicht stelt. Dat komt niet overeen met de voornemens die de minister in februari naar de Kamer stuurde.
De uitdrukking ‘in de beperking toont zich de meester’ is niet besteed aan de Tweede Kamer. De Kamer stelde maar liefst 263 vragen over de uitvoering van de SDE++ waardoor het document met de antwoorden 75 pagina’s telt. Voeg daarbij de vele vragen en antwoorden over klimaatneutrale energiescenario’s, waterstof en groen gas die in het verlengde van de SDE++ vragen liggen, en het is duidelijk dat de Tweede Kamer buitengewoon begaan is met de energietransitie. Helaas is de kwaliteit van veel vragen ondermaats.
Netbeheerders Liander en Stedin hebben twee serieuze probleem. Ruim vier miljoen zogenaamde slimme meters communiceren via een specifiek telecomnetwerk maar de netbeheerders dreigen het recht op het gebruik van dat netwerk kwijt te raken. Dat kan een kostenpost van €1 mrd veroorzaken. Daarnaast is de technologie van de meters verouderd en zijn de meters niet in staat om de hoeveelheid data te versturen die de netbeheerders nodig zullen hebben om pieken en dalen in de energievoorziening op te vangen.
Maar één van de punten die Kaat aanvoert, in navolging van Trilemma-auteurs Lomme ... Lomme en Van den Beukel noemen 30%.
in opdracht van Tennet uitgevoerd door twee onafhankelijke energiespecialisten Sjak ... Lomme en Alex Kaat. 100 MW In een telefonische toelichting vertelt Lomme aan Energeia ... , omschrijft Lomme één van de onderzoeksvragen. ... , aldus Lomme.
In de horeca ageert brancheorganisatie KHN al jaren tegen de machtspositie van platforms als Booking.com. Deels met succes, maar de coronacrisis heeft de haat/liefde-verhouding weer op scherp gezet. Ook in de energiesector worden vergelijkingssites steeds belangrijk. Die ontwikkeling kan zelfs nog in een stroomversnelling terecht komen doordat colportage door leveranciers onder vuur ligt.
Onlangs schrok de Nederlandse energiemarkt op van zwaar negatieve prijzen voor elektriciteit op de dagvooruitmarkt. Dat onheil was al lang geleden aangekondigd, maar met die signalen is weinig gedaan. Erger nog, door middel van symptoombestrijding is vooral tijd gewonnen en zijn betrokkenen in slaap gesust.
De strijd tegen opwarming van de aarde is een enorme opgave. Het probleem is zelfs zo kolossaal, dat de invloed van de meeste maatregelen te verwaarlozen is. Gelukkig beseffen velen dat de voorgaande constatering geen vrijbrief mag zijn om op de oude voet door te gaan.
Energie-expert en Trilemma-auteur Sjak Lomme noemde dit een “ ontwerpfout ” in het
Ongeveer een jaar geleden werd het warmtenet in Ede uitgeroepen tot het ‘duurzaamste warmtenet’ van Nederland. Dat heugelijke nieuws is niet besteed aan diverse omwonenden en bedrijven die klagen over overlast, vieze rook en zelfs schroeischade.
Pakweg de hele vorige eeuw was de Nederlandse elektriciteitsvoorziening voor het overgrote deel in handen van de overheid. Afnemers werden beschermd tegen uitbuiting via het zogenaamde kosten-plus systeem: producenten en distributeurs mochten niet meer dan een redelijke marge maken bovenop de kosten. Uiteraard werd ook getracht om de kosten enigszins in de hand te houden, maar dat was een welhaast onmogelijke opgave. Afspraken die moesten leiden tot kostenbeheersing werden omzeild, ontweken en zelfs uitgebuit.
Begin jaren negentig van de vorige eeuw werd de voorloper van de huidige energiebelasting geïntroduceerd. Dat ging gepaard met veel discussies en studies over te hanteren grondslagen en wenselijke, dan wel haalbare, hoogte van de heffingen. Centraal daarin stond een voorstel van de Europese Commissie voor een heffing die eenvoudig van opzet was: de grondslag voor de te innen bedragen zou voor de helft bestaan uit de energie-inhoud en voor de andere helft uit de koolstoffactor. Die eenvoudige opzet verdween helaas al snel van tafel en het huidige stelstel met tal van schijven, kortingen en vrijstellingen, heeft er helemaal niets meer van weg.
Energiespecialist en Trilemma-auteur Sjak Lomme noemde deze stand van zaken eerder
Lomme is zelfstandig energieadviseur, en bij veel Energeia -lezers bekend als hoofdauteur ... Die wens bestond ook, legt Lomme uitgebreid uit. ... Lomme: “Maar de SEP was toch een mislukking. ... Dat maakte de weg vrij voor de liberalisering, aldus Lomme.
Door de snelle elektrificatie van het energiegebruik dreigt een scheve situatie te ontstaan bij de verdeling van de kosten voor elektriciteitstransport. Verzwaring van de transportnetten is onvermijdelijk als bijvoorbeeld huishoudens massaal overstappen op elektrische warmtepompen, elektrische auto’s en/of de daken vol leggen met zonnepanelen. Aanpassing van het tarievenstelstel ligt voor de hand maar de grote vraag is: hoe?
Zes jaar geleden sloten tal van partijen het “Energieakkoord voor duurzame groei”. Het akkoord bevat afspraken over duurzame energie en energiebesparing die doorlopen tot 2023. Zolang houdt het Energieakkoord echter geen stand en daarom verschuiven nog doorlopende afspraken binnenkort naar de opvolger, het Klimaatakkoord. In de naam van dit laatste akkoord ontbreekt de toevoeging ‘voor een duurzame groei’ maar dat betekent niet dat het kabinet afscheid neemt van de groeigedachte.
Afgelopen week liet de Tweede Kamer zich door tal van experts en belangenbehartigers informeren over de problemen met transport van elektriciteit. Genodigden voor de rondetafeldiscussie benadrukten dat de nood hoog is en diverse maatregelen werden gesuggereerd om die nood te verlichten. Buiten kijf stond dat middelen als opslag en vraagflexibiliteit van wezenlijk belang zijn om de enorme groei van pieken in het aanbod van vooral zonne-energie te kunnen absorberen. Over het hoe, wanneer en door wie was men beduidend minder eensgezind.
Onder de veelbelovende titel 'Marktontwikkeling van een duurzaam elektriciteitssysteem' heeft CE Delft een door de Topsector Energie gefinancierd rapport gepubliceerd. De nadruk van het rapport ligt vooral op uurprijzen op de dagvooruitmarkt in 2030 in twee verschillende situaties: met en zonder extra flexibiliteit in de vraag naar elektriciteit. De situatie zonder extra flexibiliteit is desastreus voor investeringen in zonne- en windenergie maar het betreft ook een vergaand onrealistisch scenario. In het andere geval is een bepaalde hoeveelheid flexibele vraag aan het computermodel toegevoegd en zijn de uitkomsten vanzelfsprekend gunstiger voor investeringen in weerafhankelijke duurzame energie. De grote vraag is echter: wat heeft de lezer hieraan?
De Consumentenbond voert actie om te voorkomen dat consumenten de dupe worden bij een faillissement van hun energieleverancier. De bond roept mensen op om een petitie te steunen, maar met slechts 4.400 steunbetuigingen (stand van zaken op 1 november) lijkt er geen sprake te zijn van breed gedragen zorgen over mogelijke schades. Daardoor is de kans groot dat de oproep tot instellen van een garantiefonds niet wordt opgevolgd en de actie kan worden afgedaan als een storm in een glas water. Dat zou tragisch zijn voor de hele markt omdat dan diverse verbetermogelijkheden onbenut blijven. Naast eerdere verwijten aan het adres van de Consumentenbond, kan die gemiste kans ook op het conto van de bond worden geschreven.
Momenteel wordt in Europees verband nagedacht over de inrichting van de zogeheten biedzones Europese markt. Een biedzone is een gebied waarbinnen het zogenaamde koperen-plaat-principe geldt en dus normaliter de prijzen overal gelijk zijn. Aanleiding voor de herindeling is de Europese bepaling dat op de grenzen tussen biedzones minimaal 70% van de transportcapaciteit beschikbaar moet komen voor de markt.
In de komende jaren reserveert de overheid een kleine €50 mrd voor het subsidiëren van duurzame energie. Het aandeel duurzaam opgewekte elektriciteit stijgt daardoor richting 50% in 2023. Helaas houdt dat ook in dat de productie van elektriciteit in snel tempo minder gevoelig wordt voor marktprijzen. Immers, de subsidie per geproduceerde MWh stijgt als marktprijzen dalen en vice versa. Marktprijzen worden daardoor steeds meer bepaald door een krimpend productiepark met installaties die wel marktprijsafhankelijk worden ingezet.
De Consumentenbond regelt via collectieve inkoop voordelige en duurzame energie en ontzorgt de deelnemers. Het financiële voordeel dat de bond voor de deelnemers regelt, gaat echter in hoge mate ten koste van de winstmarge van de ‘winnende’ leverancier(s). In een vrije markt maken beide zijden daarbij hun eigen afwegingen.
Begin deze eeuw werden twee verschillende systemen voor handel in emissierechten gelanceerd. Een internationaal systeem voor CO₂-rechten en een nationaal systeem voor stikstof-emissies. Op beide systemen was veel kritiek met name over de wijze waarop rechten werden toegekend en vooral op de geringe invloed op de werkelijke emissies. Handel in CO₂-emissierechten draagt inmiddels wel bij aan reductie van de uitstoot, maar handel in stikstofrechten werd vroegtijdig beëindigd.