Israël en Algerije bezitten gasvelden waar Europa van droomt. Hoe mooi zou het zijn als Mediterraan gas Siberisch gas kon vervangen? Maar te veel obstakels staan exploratie en export ervan in de weg. Voorlopig zal Europa het met een fata morgana moeten doen, stelt energie-expert Tim Boersma.
Het ziet er weer iets beter uit voor de vele gasgestookte centrales in Nederland. De gasprijs is gedaald en daarmee wordt de wereld zonniger voor energiebedrijven. Maar is alle ellende nu voorbij?
De reacties politici en analisten op het voorstel van de Europese Commissie voor een Europese Energie Unie zijn positief, maar vooral ook zeer kritisch. Het stuk van Eurocommissaris Maroš Šefčovič is dan wel aangenomen door de Commissie, maar kan nog op diverse terreinen struikelen, betoogt energie-adviseur Cyril Widdershoven.
De huidige overcapaciteit op de oliemarkt is slechts tijdelijk. De natuur lost het probleem vanzelf op omdat olievelden elk jaar minder produceren. ‘Ook dalende investeringen en economische groei dragen bij aan het herstel’, zegt Richard Bergmark, CFO bij oliedienstverlener Core Laboratories.
De EU ziet zijn kans schoon: in de onderhandelingen over een vrijhandelsverdrag met de VS (TIPP) probeert Europa export van Amerikaanse olie en gas te bedingen. Eerder deze maand werd in Brussel duidelijk dat energie hoog op de agenda van deze vertrouwelijke rondetafelsessies is komen te staan. De aanhoudende crisis met Rusland zet druk op de ketel.
Bijna niemand weet het, maar sinds 1 januari grenst aan de EU een nieuw machtsblok: de Euraziatische Economische Unie (EEU). Ooit droomde Vladimir Poetin ervan dat de EEU een tegenwicht kon bieden tegen de EU, maar daar ook mee zou samenwerken. De Oekraine-crisis en de lage olieprijs schieten die droom aan flarden. Toch houdt de EU de deur nog op een kier.
Alarmsignalen over gestrande oliereserves missen iedere grond, vindt TNO-energieadviseur Cyril Widdershoven. De recente World Future Energy-conferentie in Abu Dhabi stond weer bol van de CO2-zeepbel-scenario’s. Maar internationale ‘olies’ veranderen niks aan hun portfolio’s. De vraag naar olie en gas zal eerder toe- dan afnemen.
De olieprijs is gezakt en dus bezuinigen Shell, BP en Total bij elkaar opgeteld meer dan 28 miljard. Nederlandse bedrijven als Fugro en SBM Offshore voelen dit, maar gokken erop dat de dip maar tijdelijk is.
De Britse overheid moet de extra winstbelasting op oliewinning uit de Noordzee voorlopig opheffen nu de olieprijs zo laag staat. Anders is het snel gedaan met de olie-industrie van het VK. Dat bepleit – de Schotse - professor Alex Russell van de Robert Gordon University in oliestad Aberdeen.
Op vrijwel geen pomp in Nederland is het aangegeven: bijmenging van biobrandstof in benzine of diesel. Toch is dat al jaren een verplichting van ‘Brussel’. Er is zelfs een levendige handel in ‘bijmengingscertificaten’. Tot 1 januari waren dat ‘Biotickets’. Die heten nu ‘Hernieuwbare Brandstof Eenheden’ (HBE) en moeten verhandeling van tekorten en overschotten makkelijker maken.
Geen dossier waarin de stellingen al zo zijn betrokken als bij boren naar schaliegas in Nederland. Wetenschappelijk onderzoek naar de risico’s van ‘fracken’ voor grondwater moet voor eens en altijd hiaten in de kennis wegnemen. Maar of het op tijd komt is de vraag. ‘De politiek wacht niet op de uitkomsten.’
De nervositeit neemt toe onder olieproducenten in de VS. Het rotsvaste vertrouwen in de schalierevolutie lijkt de wankelen nu de bodem onder de olieprijs nog niet in zicht komt. De vrees is dat het devies ‘drill baby, drill’ in de tweede helft van dit jaar niet meer opgaat. De markt maakt zich op voor fusies en overnames in de schalie-industrie, schrijft energie-analist Tim Boersma.
De almaar lagere olieprijs maakt een ‘shake-out’ bij internationale oliemaatschappijen steeds waarschijnlijker, voorspelt TNO-energie-adviseur Cyril Widdershoven. Werkgelegenheid en investeringen staan onder druk – de eerste ontslagrondes zijn al aangekondigd. Maar op de lange termijn is er geen reden voor paniek. ‘De markt is nog geen bull, maar wel al minder bearish.’
2015 belooft opnieuw een pittig jaar voor energiemaatschappijen te worden. Kolencentrales blijven als enige goed winstgevend. Maar welk Europees energiebedrijf gaat goed voorbereid het nieuwe jaar in? Cijfers over productie en capaciteit van RWE, Eon, Vattenfall en GDF Suez spreken boekdelen.
Pensioenfondsen hebben de mond vol van duurzaam en voor de lange termijn beleggen. FD Energie Pro vroeg de grote pensioenfondsen wat dat betekent voor hun beleggingen in olie, kolen en gas. Maar over hun beleggingen in fossiele energie zwijgen de pensioenfondsen liever. ‘Als je duurzaamheid belangrijk vindt als pensioenfonds, dan moet je dat ook concreet maken.’
Europese politici hopen dat gas uit de Verenigde Staten Europa minder afhankelijk zal maken van Russisch gas. Dat zal grotendeels een illusie blijken te zijn.
En weer heeft de Europese Commissie niet naar mij geluisterd.
Wat Westerse regeringen ook beweren, Rusland isoleert zich niet, maar ziet steeds meer deuren open gaan in Zuidoost-Azië. Russisch gas zal stromen naar China, Japan, India, Zuid-Korea. Dat constateert energie-analist Tim Boersma na deelname aan een internationale conferentie in China. ‘Dat moet leiders in de EU en de VS stof tot nadenken geven.’
Voor de buitenwereld lijkt het misschien zo, maar de Opec is allerminst zijn grip op de oliemarkt kwijt. Door niet in te grijpen in de lage olieprijs, opent de Opec juist de aanval op concurrerende olieproducenten, de VS voorop, betoogt TNO-energie-analist Cyril Widdershoven. Opec’s beleid staat niet op een bierviltje, maar is uitgedachte strategie.
Europa en de VS etaleren onterecht optimisme over Europa’s energieonafhankelijkheid, betoogt TNO-energie-analist Cyril Widdershoven. De bedreigingen zijn veel groter dan Brussel en Washington doen voorkomen. Europa heeft er een blinde vlek voor.
Turkije lijkt spekkoper te worden nu Rusland de stekker heeft getrokken uit gaspijpleiding South Stream. Het heeft er alle schijn van dat het land een belangrijke ‘gaskraan naar Europa’ in de schoot geworpen krijgt. Ondertussen komt het Gazprom niet slecht uit dat de aanleg van South Stream stopt.
In tegenstelling tot wat veel analisten voorspellen, is de macht van de Opec nog lang niet gebroken, betoogt TNO-energieadviseur Cyril Widdershoven. Het kartel is wel intern verdeeld over productieniveaus. Maar haar macht is niet gebroken door de schalieolierevolutie in de VS. Op de lange duur zijn alleen de Opec-landen in staat om aan de groeiende vraag naar olie te voldoen.
Gasunie probeert zijn gasleveranties aan Duitsland na 2028 veilig te stellen. Dan valt de export van laagcalorisch gas uit het Groninger veld stil. Maar de Gasrotonde biedt uitkomst: hoogcalorisch gas uit Rusland kan prima via een omweg over Nederland naar het Roergebied stromen. De lobby is al begonnen. Duitsland is nog niet overtuigd van de Nederlandse plannen.
Is Shell over 30 jaar nog een olie- en gasbedrijf? Je zou het je kunnen afvragen. Energietransitie, stranded assets of carbon bubble, ze zouden de toekomst van grote olie- en gasconcerns bedreigen. Maar vraag analisten of Shell zijn koers moet verleggen, en je krijgt een – bijna – eensluidend antwoord. ‘In het stranded assets scenario worden oliebedrijven net zo rijk, alleen met minder moeite,’ zegt één van hen.
Japan start zijn kerncentrales weer op. Bijna vier jaar na ‘Fukushima’ bouwt het land daarmee zijn afhankelijkheid van vloeibaar aardgas (LNG) af. Met mogelijk verstrekkende gevolgen voor de LNG-markt, zeggen experts.
De drijvende LNG-terminal die Litouwen in gebruik neemt, markeert het begin van een ingrijpende verandering op de Europese gasmarkten. Niet langer zijn de Baltische staten afhankelijk van Russisch gas. Polen zal het Litouwse voorbeeld snel volgen, tot ongenoegen van Gazprom. Ook voor GATE op de Maasvlakte breken nieuwe tijden aan.
Is emissiehandel wel effectief om de uitstoot van CO2 te verminderen? Bram Bastiaansen en Jaap Janssen, directeuren van handelshuis Amsterdam Capital Trading, zijn overtuigd van wel. Ze openen zelfs een vestiging in Californië waar emissiehandel een droomstart maakt. ‘Dit is een markt die sterk afhankelijk is van politieke consensus. En in Californië is die er.’
De olieprijs van rond de 80 dollar schudt stevig aan het Amerikaanse schaliehuis. Voor de ‘goudzoekers’ naar schalieolie kan een laag prijspeil wel eens pijnlijk worden, constateert energie-analist Tim Boersma. Maar voor de meeste exploitanten is er weinig reden tot zorg. Voorlopig.
Wie staat te juichen bij de lage olieprijs omdat die de stagnerende wereldeconomie kan oppeppen, juicht te vroeg, betoogt TNO-energie-adviseur Cyril Widdershoven. De lage olieprijs is eerder een bedreiging dan een zegen voor economie, klimaat en geopolitieke verhoudingen.
Aardgas kan een brugfunctie vervullen in de overgang van een fossiele naar een duurzame energievoorziening. De aardgasindustrie grijpt die kans nog niet met beide handen aan, blijkt op het congres Gas Industry. Integendeel. ‘Gascentrales gaan nu juist uit vanwege duurzame energie,’ aldus Erwin van Laethem, ceo van Essent.