Voor menig curator staan de begrippen allocatie en reconciliatie gelijk aan een nachtmerrie. Tien jaar na het faillissement van Trianel Energie BV, worden nog steeds vorderingen bestreden. Allocatie en reconciliatie lag ook ten grondslag aan het conflict Anode/Allure, want ondanks dat Allure als leverancier de rekening van toeleverancier en PV-partij Anode niet betaalde, bleven de kosten voor Anode als PV-partij oplopen. Immers, Tennet alloceert verbruik bij de PV-partij en die allocaties kunnen in de loop van de daaropvolgende maanden nog significant worden aangepast (wat reconciliatie genoemd wordt). De PV-partij draait weliswaar op voor deze kosten of opbrengsten, maar in feite horen ze thuis bij de leverancier.
Erger nog, omdat het indienen van switchverzoeken is voorbehouden aan leveranciers, hebben PV-partijen geen grip op deze kostenpost. Bovendien, bij met elkaar verbonden bedrijven kan desgewenst naar hartenlust met de klant worden geschoven tussen het ene en het andere zusterbedrijf, waardoor de curator voor een ondoenlijke taak komt te staan om uit te zoeken wie welk bedrag verschuldigd is. Zo is de curator van Flexenergie er nog steeds niet in geslaagd om een volledig beeld te krijgen van de details van de vordering van een kleine €3 mln op Flexnet, het zusterbedrijf dat voor Flexenergie de PV uitvoerde.
Met betrekking tot het schuiven van klanten, kunnen ook vraagtekens worden gezet bij het toezicht van ACM. Terwijl ACM op de hoogte was van het conflict tussen Allure Energie BV en Anode over Allure’s betalingsachterstanden en de betwiste rechtsgeldigheid van het PV-contract, verleende ACM wel een kleinverbruikersleveringsvergunning aan zusterbedrijf Allure Grootverbruik BV (o.a. handelsnaam Allure NRG). Daarmee werd de facto een sterfhuisconstructie voor Allure Energie BV gefaciliteerd.
Steeds meer geld gemoeid met reconciliatie
Vooralsnog zijn leveranciers verantwoordelijk voor het vaststellen van meterstanden. Dat biedt de kans om vrij eenvoudig kapitaal uit de sector te trekken. Door bijvoorbeeld de nieuwe gasstand lager vast te stellen dan de vorige stand, heeft de betreffende klant op papier gas in het systeem ingevoerd. Zodoende kunnen kwaadwillende leveranciers de inkooprekening laag houden. Leverancier Robin leek daar zelfs een sport van te maken en gebruikte meterstanden naar hartenlust als flappentap (Zie Trilemma). Er komt echter onherroepelijk een moment waarop de meter wel correct wordt uitgelezen en een correctie wordt doorgevoerd. Het is dan de PV-partij die in het reconciliatieproces voor de ontbrekende energie wordt aangeslagen. De PV-partij zal dat bedrag vervolgens op de leverancier proberen te verhalen, maar als die inmiddels failliet is, zit de PV-partij met een strop.
Ook zonder manipulatie nemen de bedragen gemoeid met reconciliatie toe. Niet alleen vanwege de hoge energieprijzen, maar ook door toenemende diversiteit van kleinverbruikers. Ga er maar aanstaan om op basis van het verbruik in de afgelopen maanden het toekomstige verbruik te berekenen van een huishouden met hybride warmtepomp of zonnepanelen. (Door voor zonnepanelen ook met profielen te gaan werken moet dit probleem binnenkort wel wat kleiner worden.) Mismatch is onvermijdelijk en wordt dus via reconciliatie weer rechtgetrokken. Op zichzelf is dat een zero-sum game, want wat de één te weinig heeft ingevoed, heeft de ander juist teveel gedaan.
Het wordt echter problematisch als PV-partijen omvallen, want dan kan er een flink tekort ontstaan. In de huidige markt neemt niet alleen het risico van omvallen toe, maar ook de mogelijke gevolgen. Was er in de afgelopen jaren pakweg €100 mln tot €200 mln per jaar met reconciliatie gemoeid, vorig jaar ging het om €320 mln en eind mei dit jaar stond de teller al op €150 mln.
Hoewel het in eerste instantie voornamelijk om PV-partijen (tegenwoordig balansverantwoordelijke partijen geheten, oftewel BRP) lijkt te gaan, betreft het in wezen een systeemrisico. PV-partijen kunnen het schip ingaan als een leverancier failliet gaat, waardoor de PV-partij met onbetaalde reconciliatierekeningen blijft zitten. Of omgekeerd, leveranciers die failliet gaan omdat de PV-partij omvalt.
Leveranciers zijn zelf balansverantwoordelijk
Een logische oplossing zou zijn om te werken met hogere waarborgsommen, maar dan vallen er geheid meerdere partijen om want bijna de hele markt kampt met een tekort aan liquide middelen. Een andere mogelijkheid is om reconciliatie niet langer via PV-partijen af te handelen, maar rechtstreeks tussen uitvoerder Tennet en de betreffende leverancier. Dan is het eigenlijk nog maar een kleine stap naar de volgende mogelijkheid: elke leverancier draagt voor profielafnemers/kleinverbruikers zelf de balansverantwoordelijkheid. Dat laat de optie om het werk uit te besteden aan gespecialiseerde dienstverleners open, maar legt financiële verantwoordelijkheden waar ze horen. Bijkomend voordeel: toezicht op leveranciers wordt daardoor ook eenvoudiger.