Opinie | Cecilia van der Weijden, advocaat-partner bij CMS en hoofd van de Sectorgroep Energy.
Het kabinet heeft 25 april besloten de salderingsregeling niet per 2021 stop te zetten, maar door te laten lopen tot 2023. Daarna volgt tot 2031 een geleidelijke afbouw. Dit bericht werd met gejuich ontvangen. Goed nieuws dus. Of toch niet helemaal?
Het kabinetsbesluit betekent voorlopig geen ingewikkeld gedoe met een terugleversubsidie, maar het behoud van de oude vertrouwde salderingsregeling. Die heeft zich de afgelopen jaren bewezen en een belangrijke bijdrage geleverd aan de snelle groei van de productie van met zonnepanelen opgewekte elektriciteit. En last but not least maakt het kabinetsbesluit een einde aan de onzekerheid over de toekomstige stimulering van zonnepanelen.
Toch ontkwam ik bij het lezen van alle positieve reacties niet aan de gedachte aan de spreekwoordelijke ‘elephant in the room’: de opslag van energie. Opslag had door de afschaffing van de salderingsregeling namelijk tot wasdom kunnen komen en kunnen uitgroeien tot een krachtige katalysator voor de energietransitie. Wat betekent het behoud van de salderingsregeling voor de broodnodige stimulering van opslag en flexibiliteit?
Stok achter de deur
Het belangrijkste argument dat gebruikt werd voor de afschaffing van de salderingsregeling is het ontstaan van overstimulering bij de voorziene verdere daling van de kostprijs van zonnepanelen. Daarmee wordt de terugverdientijd verkort. Maar dat is niet de enige reden. Ook het creëren van een drijfveer om slimmer met energie om te gaan speelt mee. Deze drijfveer –die van essentieel belang is voor de energietransitie- ontbreekt bij de huidige salderingsregeling.
Dit in tegenstelling tot de terugleversubsidie. Deze subsidie stimuleert mensen om de energievoorziening van de woning in z’n geheel onder de loep te nemen. Daarbij heeft het financieel de voorkeur om zoveel mogelijk gebruik te maken van de zelf opgewekte elektriciteit, in plaats van deze terug te leveren aan het net. Het opheffen van de salderingsregeling is dus een stok achter de deur om opslag van energie door middel van thuisbatterijen op gang te krijgen. Dit is nu van de baan.
Belemmering voor energieopslag kleinverbruikers
Door het kabinetsbesluit kan nu drie jaar langer gesaldeerd worden dan voorzien in het Regeerakkoord. Gedurende deze periode blijft de salderingsregeling een belemmering vormen voor de toepassing van opslag in de thuissituatie. Pas wanneer de salderingsregeling vervolgens vanaf 2023 wordt afgebouwd, waarbij de vergoeding van de overheid voor netlevering steeds lager wordt, zal het langzaam aantrekkelijk worden om te investeren in opslag.
Het is echter onverstandig om de stimulering van opslag uit te stellen. Met de toenemende congestie op de netwerken neemt opslag juist een belangrijke belemmering voor de verdere groei van duurzame energie weg. Daarnaast heeft de energietransitie zoveel meer om het lijf dan uitbreiding van wind- en zonneparken. Denk bijvoorbeeld aan het vervangen van gasaansluitingen door alternatieve vormen van warmtelevering, elektrisch rijden en demand management, zodat dit alles op een slimme manier op elkaar wordt afgestemd. Daarbij speelt opslag in de thuissituatie een cruciale rol.
Dit uitstel is dan ook een gemiste kans. In onze haast om snel te verduurzamen, verliezen we het langere termijn perspectief uit het oog en trappen we juist op de rem.
Cecilia van der Weijden is advocaat-partner bij CMS en hoofd van de Sectorgroep Energy.