Uit de hoek

Als je windmolens op land ontwikkelt in je vrije tijd, zou je denken dat je gewend raakt aan de sfeer in bedompte zalen die trillen van woede en verontwaardiging van de aanwezigen. Ik spreek natuurlijk voor mezelf, er zijn vast grotere natuurtalenten in de sector maar voor mij went het niet.

Als jullie deze column lezen, ben ik een Nederlander geworden. Te laat om hier nog bezwaar tegen te maken, vanaf nu doe ik blijvend mee. Een raar gevoel, 23 jaar na dat ene paasweekend waarop ik in de auto stapte om voor het eerst in mijn leven naar Utrecht te rijden.

Ik raakte in gesprek met mijn zoon over het feit dat hij in de zwemwedstrijden niet altijd laat zien wat op de trainingen juist wél goed gaat. Er valt een parallel te trekken met hoe wij ons in de energietransitie gedragen.

Ik ben gevraagd om over tien dagen een presentatie te geven aan 300 ondernemers die op allerlei manieren worden geconfronteerd met de gevolgen van de energietransitie. Welke kant van het verhaal moet je dan gaan vertellen?

Mijn natuurkunde docent was een vreselijke man. Nu wil het geval dat ik in zijn les regelmatig moest gapen. Hij zag het als een persoonlijke aanval. Lang verhaal kort: ik ben overgestapt op een pakket met talen, filosofie en geschiedenis.

Vlak voor de lunch bellen we bij een gezin aan. We gaan gelijk aan de slag. Geen radiator is goed te bereiken. De grond is bezaaid met zwarte puntjes. “Oh, dat is kruidnagel”, zegt de moeder. “Tegen zilvervisjes”. Jakkes.

Waterstof is het sluitstuk is waarmee de KEV rondrekent en de klimaatambities als haalbaar worden bestempeld. Waardoor politieke partijen dezelfde ambities dan automatisch denken te kunnen ophogen. Na lezing van een rapport uit 2017 met stuitend naïeve aannames klinkt dat gevaarlijk.

Beleidsstabiliteit is alleen welkom als men het beleid vertrouwt en er consensus is dat alles uit de kast is gehaald. Dat conflicteert met het feit dat ondanks de klimaatcrisis waarin wij ons al een tijdje bevinden, er op politiek vlak nog een boel heilige huisjes zijn.

31 oktober twitterde ik een belofte: “Ooit ga ik een column schrijven over hoe de installatie van onze zonnepanelen is verlopen en het wordt een zesdelige serie waarvan jullie de geloofwaardigheid in twijfel zullen trekken”. Hierbij los ik deze belofte in.

“Ik ben geschokt door het gebrek aan ondergrens van de kwaliteit van woningen in Nederland”, appte een van de vrijwilligers van de klusdag van eind november mij. Ik ben helaas niet meer geschokt. Schoon water is in Nederland een recht. Een gezonde droge slaapkamer zou dat wat mij betreft ook moeten worden.

Het valt mij op dat de verkiezingsprogramma’s extreem inhoudelijk zijn geworden. Ze staan bol concrete beleidsopties en doorrekenbare plannen. Maar enkel een handjevol partijen heeft er in de campagne voor gekozen om weg te blijven van te gemakkelijke populistische prietpraat en is bij de inhoud van de programma’s gebleven.

In mijn jonge jaren heb ik als stewardess voor Air France gevlogen en vele trainingen moeten volgen hoe om te gaan met de verscheidenheid aan emoties van passagiers. In de “grote verbouwing” die vandaag op de Energeia Energy Day is besproken, zie ik in een grote koppelkans met een hervorming van de luchtvaart. Er staan goed opgeleide professionals klaar om je in meerdere talen beleefd te vragen: “Had u liever een warmtepomp of een warmtenet gewild, meneer?”

Mensen lezen over het algemeen de stukken niet. Staat dat een inhoudelijk gesprek in de weg? Welnee. Het niet hebben gelezen van een stuk wordt niet als hinderlijk ervaren bij het discussiëren over een inhoudelijk punt -een wonderlijk fenomeen als je het mij vraagt.

21% van de inwoners van Nederland woont in een flat, één van de laagste percentage van Europa. En mede hierdoor zijn “wij” matig geïnteresseerd in het onderwerp. ‘De opgave van de hoogbouw’ trekt voorlopig geen volle zalen.

Ik denk de laatste tijd veel over de industrie. En over subsidies aan de industrie. Over het algemeen sta ik aan de kant van mensen die vinden dat de industrie duidelijkheid, infrastructuur en vergunningen moet krijgen. Maar de laatste tijd loop ik in mijn hoofd vast op een vraag: waarom wachten ze?