Bericht van de bond voor het wijzigen van artikel 2 lid 5/6

Negentien jaar geleden liep ik in Washington rond. Even sfeer proeven tijdens mijn vakantie en langs de vele musea waar je gewoon naar binnen kan zonder een cent te betalen. We gingen langs het standbeeld van Lincoln en liepen de heuvel op richting het Capitool. Wij wandelden uiteraard langs het Witte Huis om te gluren of de president thuis was.

Ik weet dat ik best onder de indruk was van de kolonnes gepantserde wagens die daar gestationeerd waren en ook van de protestborden. Soms groepen van tien die samen een lied scandeerden, maar vooral heel veel mensen die zaten of stonden met een zelf geknutseld kartonnen bord met een voor hen belangwekkende boodschap aan de leider van het land. Uiteenlopend van grote thema’s als medische experimenten op bepaalde dieren, etnische groepen die ergens in de wereld worden onderdrukt of de ‘war on drugs’ tot microdetailthema’s die zo gedetailleerd waren dat ze amper op het bord pasten en niemand anders leken te boeien dan degene die zich ertoe bewogen voelde om daar zijn/haar middag voor op te offeren.

Je druk maken over kleine dingen is iets wat wij allemaal zullen herkennen. Ik heb eerder al geschreven hoe ik tien jaar terug mijn tanden zette in het aangepast krijgen van een verkeerskruispunt dat in mijn ogen onveilig was en dus door de gemeente aangepakt diende te worden. Niet dat verkeersveiligheid een thema is om licht te nemen, maar het ging wel om één van de vele kruispunten die Nederland rijk is en er is toen onrealistisch veel tijd gaan zitten in de overtuigingscampagne.

In de energietransitie zijn wij over het algemeen heel druk met de grote lijnen. Wel/geen privaat eigendom bij warmtenetten, wel/geen kerncentrales in de elektriciteitsmix, wel/geen verhoging van de doelen voor decarbonisatie. Wij zijn de hele dag druk met de stip op de horizon en ruziën vaak vooral over de schets van de contouren van de afslagen van de snelweg die ons naar deze stip moeten brengen.

We zijn wat minder druk met de N-wegen waar de reis mee begint. Elke vorm van kritiek op “hoe nu” wordt vaak weggewuifd als negativiteit of gebrek aan draagvlak of aan geloof in een groene toekomst.

En dat is jammer. Want men struikelt dagelijks over microdetails. In mijn vriendenkring zijn trouwens de microdetailliefhebbers oververtegenwoordigd. Zo ken ik iemand die zich erg druk maakt over Artikel 3.8 Netcode elektriciteit over eisen aan omvormers. Iemand anders vertelde mij laatst dat hij maagpijn kreeg van alle problematiek rondom het splitsen van invoeding en afname bij de kleinverbruikersmeter. Oh, en dan is er nog huisvriend M die soms niet kan slapen wegens artikel 2 lid 5/6 Besluit Leveringszekerheid Elektriciteitswet. Je kiest nu eenmaal de vrienden die bij je passen.

Nu het kruispunt allang is aangepast, begon ik in 2022 aan mijn eigen microdetailkruistocht. Met in mijn eigen achterhoofd leermeester Peter N, nu met pensioen, die mij in mijn eerste werkjaar in Nederland heeft laten zien dat de kracht in de herhaling zit. Uitleggen, uitleggen en herhalen. Overal hetzelfde punt blijven maken. Werken aan scenario A, B maar ook Z om je doel te bereiken.

Mijn doel is om te bewijzen dat het huidige wettelijk instrumentarium niet meer volstaat als het om verenigingen van eigenaars gaat. Toevallig heb ik dit ontdekt in de context van warmtenetten, wat voor veel argwaan zorgt bij warmte-criticasters of dit geen verkapte actie is om iedereen aan een collectief systeem te koppelen – wat deze kruistocht een stuk ingewikkelder maakt qua communicatie.

Mijn punt is dat VvE’s ooit bedacht zijn voor de instandhouding van de vele panden die na de oorlog uit de grond zijn gestampt. Instandhouding van oxiderende stalen lateien, betonrot in de gevel, steenachtige vloeren die vochtproblemen veroorzaken, asbest en lichte binnenwanden van gips. Met reglementen uit het jaar kruik waar zaken at random de ene keer gemeenschappelijk, dan weer privé zijn aangeduid in de demarcatietekening.

“Gewoon collectief isoleren en iedereen individueel een warmtepomp”, krijg ik vaak als hapsnap-oplossing toegeworpen. Dat gáát dus niet. Omdat het geen instandhouding is en de bevoegdheid om te besluiten verdeeld is tussen de collectiviteit en het individu. Als het simpel was, had ik mijn vrije tijd echt nuttiger besteed.

Deze aangedragen oplossingen door mensen die het probleem niet grondig hebben onderzocht of een VvE juridisch niet kennen, leiden keer op keer tot vertraging en bieden ook steeds een uitweg aan beleidmakers en wetgevers die op voorhand al weinig zin hebben in de complexiteit van de oplossing. Bij elk scenario A, B of Z dat ik heb aangedragen, staat mij steeds dezelfde wegblokkade te wachten: van mensen die een andere oplossing beter zouden hebben gevonden, van mensen die denken dat het probleem überhaupt niet bestaat en – mogelijk nog taaier – van de groep die andere discussies erdoorheen wil vervlechten.

Zo haalde de Raad van State, nadat hij door het ministerie van Klimaat en Groene Groei om een spoedadvies was gevraagd over een amendement op de nieuwe warmtewet dat bedoeld was om meer besluitbevoegdheid aan VvE’s te geven in de warmtetransitie, alle bezwaren weer van stal die hij al eerder had opgeschreven over de wet zelf. Ik interpreteer het als: “Wijs wijken aan die binnen acht jaar van het gas af moeten, doe aanbiedingen aan gebouweigenaren die ze niet mogen weigeren, maar hoe VvE’s zich in die wijken gaan redden moeten ze straks zelf weten”.

“VvE’s mogen warmteplannen niet doordrukken”, kopte maandag Binnenlands Bestuur. Meer geframed dan dit ga je de krantenkoppen niet krijgen.

Ik vind het frustrerend dat ik in drie jaar tijd zo weinig bereikt heb op dit dossier. Soms denk ik eraan om mijn kartonnen bord om te draaien en me druk te gaan maken over een volgend microdetail. Hoe zit dat eigenlijk met dat artikel 2 lid 5/6 Besluit Leveringszekerheid Elektriciteitswet? Is daar versterking nodig?