Meer
Abonneren Inloggen
Abonneren
Auteur

Jilles van den Beukel

Over de klimaatzaak en de emissies van broeikasgassen door olie- en gasbedrijven

Dit artikel beoogt een kort overzicht te geven van de emissies van broeikasgassen door olie- en gasbedrijven: wat houden deze emissies in, hoe worden ze gerapporteerd, wat kunnen bedrijven eraan doen en wat zijn de gevolgen van het recente vonnis in de klimaatzaak voor deze emissies.
Jilles van den Beukel

Een ongemakkelijk vonnis

Dat de rechtbank Shell behandelt als een algemene fossiele producent en niet als een olie- en gasproducent, is een ernstige tekortkoming van het woensdag uitgesproken vonnis. Men zou hier maatwerk mogen verwachten. Dat de rechtbank aanstuurt op 45% uitstootreductie, niet alleen voor Shell maar ook voor zijn afnemers, is meer dan een ongelukkige keuze. Het is een fout.
Jilles van den Beukel

De zaak Milieudefensie versus Shell

Milieudefensie eist in een rechtszaak dat Shell maatregelen neemt om zijn CO₂-emissies in 2030 met 45% te verminderen (ten opzichte van 2010) en om deze emissies naar nul terug te brengen in 2050. Het gaat hierbij om alle emissies gerelateerd aan productie, transport én consumptie van Shell-producten. De van Shell verlangde CO₂-reductie wordt gebaseerd op de wereldwijde vermindering van de uitstoot, benodigd om de opwarming van de aarde tot ongeveer 1,5°C te beperken.
Jilles van den Beukel

Exploratie naar gas in de Zuidelijke Noordzee

In de wereld van olie en gas was het maar een onopvallend berichtje. Een klein bedrijf zonder eigen gasproductie werkte, zoals dat in de upstream veelal wordt aangeduid, een prospect op in de Zuidelijke Noordzee en deed vervolgens 70% van de licentie over aan een grote multinational. Die runt de zaak nu verder en nam recent de beslissing een put te gaan boren.
Jilles van den Beukel

De ontdekking van het Groningen gasveld

Wat er over het Groningen gasveld gezegd of geschreven wordt, is niet altijd bezonnen of rationeel. De enorme omvang van het veld, de invloed die het gehad heeft op de Nederlandse economie en de ondoorzichtigheid van het gasgebouw hebben ertoe geleid dat er veel mythes in omloop zijn. Dat geldt ook voor de ontdekking van het veld. Het doel van dit artikel is kort de ontdekking van het Groningenveld te beschrijven, met name vanuit aardwetenschappelijk oogpunt en zoveel mogelijk gebaseerd op primaire bronnen.
Jilles van den Beukel

Waterstof: quo vadis?

Klimaatverandering maakt het noodzakelijk de uitstoot van broeikasgassen drastisch te reduceren. De komende decennia zal er, wereldwijd, een nieuw energiesysteem uitkristalliseren met een veel lagere carbon footprint. Technologische doorbraken, kostenverlagingen, politieke keuzes en draagvlak zullen bepalen hoe dat nieuwe systeem er uit komt te zien.
Jilles van den Beukel

De uitdaging van de energietransitie in drie scenario’s

Al tientallen jaren brengt Shell met enige regelmaat scenariostudies uit. Kort na 1970 werd, naar aanleiding van de toenemende invloed van Opec en de mogelijke nationalisaties van de belangen van bedrijven als Shell, in een van die scenario’s de olie-industrie vergeleken met een bootje dat de rivier afdreef: iedereen zag de bocht in de rivier en hoorde de brullende waterval achter die bocht. Zo voelde men zich ook in de olie-industrie begin deze eeuw. Iedereen realiseerde zich dat het aanpakken van klimaatverandering ooit grote gevolgen zou hebben voor de industrie, de vraag was alleen wanneer.
Jilles van den Beukel

Een winterpiek voor de gasprijzen

Rond 10 januari bracht een lading LNG (vloeibaar gemaakt gas) van Total in Japan bijna $40/mmbtu op; het equivalent van zo’n $250 voor een vat olie. Zo laag als de gasprijzen afgelopen zomer waren, zo hoog waren ze de afgelopen weken.
Jilles van den Beukel

Kernenergie: de niet ingeslagen weg

Samen met waterkracht is kernenergie de techniek die tot nu toe de meeste CO2 uitstoot door de stroomvoorziening heeft voorkomen. De Europese landen met de laagste uitstoot van broeikasgassen voor de elektriciteitsvoorziening zijn óf landen als Noorwegen met vrijwel uitsluitend waterkracht óf landen als Frankrijk en Zweden waarbij kernenergie zorgt voor de basislast en waterkracht de pieken in de stroomvraag opvangt.
Jilles van den Beukel

Nederland als aardgas-importland

Ook in 2050 zal Nederland nog steeds een gasland zijn. De vraag is wat voor gas: groene waterstof, blauwe waterstof, groen gas of aardgas (al of niet met CCS)?
Jilles van den Beukel

De olie-industrie in crisis

De kwartaalcijfers die de grote olie- en gasbedrijven de afgelopen twee weken publiceerden zagen er slecht uit. De coronacrisis zorgde voor een grote vermindering van de vraag naar olie en gas en dat had zijn weerslag op de prijzen. De gemiddelde Brent olieprijs van het tweede kwartaal was slechts ongeveer 29 dollar per vat.
Jilles van den Beukel

Het Groninger moeras

De gasproductie in Groningen zal waarschijnlijk stoppen in 2022. Een relatief koude winter, of vertraging bij projecten die het stoppen mogelijk maken, kan mogelijk nog leiden tot een beperkte productie na die datum, maar het is duidelijk dat het einde nadert. De NAM is ondertussen begonnen met het abandonneren van installaties en putten; een proces dat rond 2026 voltooid zou kunnen zijn.
Jilles van den Beukel

Rusland zet alle kaarten op fossiel

Rusland was in 2019 de elfde economie ter wereld en bevond zich daarmee op de ranglijst tussen Canada en Zuid-Korea. Op twee gebieden is het echter een grootmacht: qua militaire capaciteiten en qua productie van fossiele brandstoffen. Ongeveer 25% van de olie en 40% van het gas dat binnen de Europese Unie verbruikt wordt is afkomstig uit Rusland.
Jilles van den Beukel

Oliemarkten: licht aan de horizon

In de Trilemma van week 16 werd voorspeld dat de scherpe daling van de olievraag zou gaan leiden tot verder vollopende olieopslagen en dat dit een neerwaarts risico voor de olieprijzen met zich mee bracht. Het bleek, na de soms negatieve prijs voor het WTI-oliecontract voor levering in mei, geen woord te veel gezegd. Hoe staan de zaken er nu bij en heeft de olie-industrie een modus vivendi gevonden om met deze nieuwe en ongekende situatie om te gaan?
Jilles van den Beukel

Laat de olie in de grond

Het is de favoriete leus van veel klimaatactivisten. Hun wens gaat nu in vervulling, al is het om heel andere redenen dan zij in gedachten hadden. Het is de tucht van de markt, oftewel uiterst lage olieprijzen, die veel producenten er nu toe brengt de productie te verminderen of zelfs helemaal te stoppen.
Jilles van den Beukel

Te veel olie om op te slaan

Het lijkt als gisteren toen, begin van het jaar, de olievraag de 100 miljoen vaten per dag aantikte. De verwachting was dat bij de Opec+ meeting begin maart, de productieverminderingen gecontinueerd zouden worden. Misschien een klein beetje minder, misschien een half miljoen vaten per dag meer.
Jilles van den Beukel

Oliemarkten in verwarring

De maatregelen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan leiden tot een snelle daling van de olievraag. Naar verwachting zal het zes tot achttien maanden gaan duren voordat de vraag naar olie weer in de buurt van het normale niveau komt.
Jilles van den Beukel

De olie- en gasindustrie na het coronavirus

De grenzen gaan dicht en fabrikanten leggen de productie stil. Veel is nog onduidelijk maar dat ook de olie- en gasindustrie diepgaand beïnvloed zal worden door de nu aanstormende wereldwijde recessie staat vast. Hoe zou deze industrie er uit kunnen zien als deze ingrijpende, maar uiteindelijk ook tijdelijke, crisis weer voorbij is?
Jilles van den Beukel

Olie: je bent er niet zomaar van af

Zowel in Europa als in de VS gaan nu de grenzen dicht en leggen fabrieken de productie stil. Nog maar twee weken geleden gingen schattingen van de gemiddelde olievraag in 2020 er vanuit dat deze ten opzichte van 2019 ongeveer gelijk zou blijven. Nu komt men uit op een daling van 2 miljoen of 3 miljoen vaten per dag.
Jilles van den Beukel

Wat houdt methaan als broeikasgas in?

Producenten van olie en gas zijn het afgelopen decennium langzaam opgeschoven in de richting van gas. Qua hoeveelheid energie produceren bedrijven als Shell nu meestal meer gas dan olie. De verwachting dat gas van de drie grote fossiele brandstoffen (kolen, olie en gas) de meeste toekomst heeft, is hiervoor mede verantwoordelijk. Ten opzichte van kolen is bij verbranding van gas de uitstoot van voor de gezondheid schadelijke stoffen als fijnstof miniem en is de uitstoot van broeikasgas CO₂ ongeveer de helft.
Jilles van den Beukel

Koester de kleine gasvelden, ook voor het klimaat

De Nederlandse regering gaat er in de recent gepubliceerde klimaat en energieverkenning van uit dat Nederland in 2030 nog 10-12 miljard kuub aardgas produceert. Hoe realistisch is deze verwachting, gezien de snelle daling van de productie de afgelopen jaren en het door aardbevingen in Groningen en klimaatverandering verslechterde imago van gas?
Jilles van den Beukel

Zie de industrie niet als vijand maar als partner

De energietransitie is gepromoveerd tot de grote politieke uitdaging van dit moment. Aan de klimaattafels werd echter slechts schoorvoetend een enkel stoeltje vrijgemaakt voor de grote energiebedrijven. Dat alles onder het motto: de kalkoen dient geen zeggenschap te hebben over wat er met kerst op tafel verschijnt. In werkelijkheid is het echter niet de kalkoen maar de kok die men hiermee zijn plaats aan tafel ontzegt.
Jilles van den Beukel

Rusland: een betrouwbare leverancier van gas?

In Europa wordt Nederlands gas nu geleidelijk vervangen door van buiten de EU geïmporteerd gas. Sinds 2014 nam de export naar Europa van Russisch pijpleiding-gas door Gazprom toe van 140 tot 200 miljard kuub. Daarnaast begon in 2019 de Europese import van LNG (vloeibaar gemaakt aardgas) snel toe te nemen en ook hierbij is Rusland, naast Qatar en de Verenigde Staten, een van de grotere spelers.
Jilles van den Beukel

Een ongelukkig vonnis

Duizend miljard euro. Zo hoog is de rekening van de Energiewende voor de Duitsers en tot een substantiële vermindering van de emissies van broeikasgassen heeft het tot nu toe niet geleid. Het stilleggen van goed functionerende kerncentrales is een stap terug en werd vooral ingegeven door electorale overwegingen; de weerstand onder de Duitsers tegen kerncentrales is blijvend.
Jilles van den Beukel

Schalie-olie in de VS: grenzen aan de groei

In het enthousiasme over de energietransitie lijkt men geneigd te denken dat technologische doorbraken en kostenverlagingen zijn voorbehouden aan de wereld van zon en wind. Dat is niet zo. Schalie-olie en -gas hebben het afgelopen decennium de olie- en gasindustrie ingrijpend veranderd. De break-even-kosten van schalie-olie zijn sinds 2012 gehalveerd. Schalie-olie heeft ervoor gezorgd dat de olieprijs sinds 2014 rond de $50 of $60 per vat schommelt en niet meer boven de $100 ligt. Goedkoop schaliegas begint nu ook in Europa de gasprijs te drukken.
Jilles van den Beukel

In de liefde en de strijd tegen klimaatverandering is alles geoorloofd

“Plannen olie- en gasbedrijven blokkeren klimaatakkoord”, kopte de NOS eind vorige week. Om te vervolgen met: “de investeringen die olie- en gasbedrijven als Shell en BP de komende vijf jaar willen doen, maken het onmogelijk om de klimaatdoelen van Parijs te halen.”
Jilles van den Beukel

De zoektocht naar olie in Suriname: tussen hoop en vrees

Aan de noordkant van Zuid-Amerika liggen twee kleine buurlanden met een vergelijkbaar aantal inwoners en nationaal product: Guyana en Suriname. Guyana staat op het punt rijk te worden. Binnen enkele weken begint ExxonMobil er olie te produceren in het Liza veld; de eerste (van de veertien ontdekkingen in de afgelopen vier jaar in deepwater Guyana) die nu ontwikkeld wordt. In 2023 zal de productie zijn opgelopen tot meer dan 500.000 vaten per dag. Per inwoner zal Guyana dan meer olie produceren dan Koeweit.
Jilles van den Beukel

Scenario’s voor de energietransitie

Voorspellingen lopen het risico vast te zitten aan ons huidige wereldbeeld. In werkelijkheid zal onze kijk op de wereld, en de manier waarop wij met de wereld omgaan, diepgaand veranderen met de tijd. Veel dingen waarvan wij impliciet aannemen dat ze vanzelfsprekend zijn, zijn dat helemaal niet. Scenario’s zijn een manier om ons te bevrijden van het keurslijf van ons wereldbeeld.
Jilles van den Beukel

Gas en gaslekkages

Nederland zal in 2025 netto ongeveer 25 miljard kubieke meter aan gas importeren. Dat gas zal vooral uit Rusland komen of als LNG (vloeibaar gas) worden aangevoerd uit landen als Qatar of de Verenigde Staten. Dit geïmporteerde gas zal een substantieel hogere carbon footprint hebben dan in Nederland geproduceerd gas. De relatief hoge gaslekkages in een land als Rusland spelen daarbij een grote rol. Voor het klimaat zal het de vooruitgang die Nederland boekt door een groter aandeel zon en wind in de elektriciteitsproductie volledig teniet doen.
Jilles van den Beukel

Wat men over Groningen niet hardop zegt

Het seismische risico is op dit moment in Loppersum vergelijkbaar aan dat in Wenen, zo stelt minister Wiebes in een uitgelekte brief aan een aantal burgemeesters. Hij had ook Roermond als voorbeeld kunnen gebruiken. Of Brussel. Of Bern.
Jilles van den Beukel