Auteur

Sjak Lomme

Klimaat heeft niets aan verdere polarisatie

Het begrip ‘fossiele subsidies’ is niet meer weg te denken uit de media. Die bewustwording van het feit dat tal van regelingen het gebruik van (fossiele) energie bevorderen is belangrijk omdat het een gezonde discussie over het onderwerp kan aanjagen. Helaas maakt de niet-constructieve verontwaardiging zo’n gezonde discussie erg lastig.

Gebruik val kabinet voor herziening ontwerp-Warmtewet 2.0

Voor wat het energie- en klimaatbeleid betreft, kwam de val van het kabinet op een uiterst ongelukkig moment. Maar voor de nieuwe warmtewet zou het juist een uitgelezen kans zijn om deze nog eens goed tegen het licht te houden.

Energiesysteem 2050 begint nu, met toekomstbestendige regelgeving!

Veranderingen doorvoeren in de energievoorziening kosten veel tijd en dus kan er niet vroeg genoeg worden begonnen met in kaart brengen hoe het toekomstige systeem er uit moet zien. Het kabinet heeft daartoe vorige week een ontwerp Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) gepubliceerd. Te hopen valt dat het NPE, ondanks de demissionaire status van de regering, voor het einde van het jaar definitief gemaakt kan worden.

Het onbegrepen fenomeen markt

Dik 22 jaar geleden werd in Arnhem de stekker uit de zogenaamde ‘centrale dispatch’ getrokken. In plaats van een centraal computersysteem, waarmee werd uitgerekend hoe productie het beste op de vraag kon worden afgestemd, moesten marktpartijen via onderlinge handel zorgen voor een betrouwbare en betaalbare elektriciteitsvoorziening.

Kernenergie, misschien toch zo gek nog niet?

Omdat kernenergie omstreden is, is het een goede zaak dat het publiek beter wordt voorgelicht. Maar ook professionals in de energiemarkt hebben vaak een sterke mening en dan valt het niet mee om neutraal te blijven.

Stuur warmtemarkt met een sterke warmte-autoriteit

Per 1 juni aanstaande kunnen warmtebedrijven subsidie aanvragen voor warmtenetten waarmee nieuwe kleinverbruikersaansluitingen worden bediend. Met de introductie van de WIS voegt de regering weer een regeling toe aan het onoverzichtelijke pakket aan subsidies, terwijl er juist behoefte is aan eenvoud en toegankelijkheid. Zoals eerder in Trilemma uiteengezet, is die behoefte vooral groot bij de verduurzaming van de gebouwde omgeving, omdat daar een veelheid aan spelers en belanghebbenden bij betrokken zijn en situaties sterk uiteenlopen.

Gebruik herziening WKK-vrijstelling gas voor een gelijk speelveld warmte-gas

In het coalitieakkoord is vastgelegd dat de WKK-belastingvrijstelling wordt beperkt tot aardgas dat daadwerkelijk voor de opwekking van elektriciteit wordt gebruikt, en niet voor warmte. Als dan toch aan het systeem gesleuteld wordt, steek dan de moeite in een systeemwijziging met langdurig structurele voordelen voor de energietransitie: energiebelasting heffen op warmteleveringen. Daarmee kan het speelveld tussen groen gas en warmte gelijk worden getrokken.

Negeer de nieuwe eerste schijven in de energiebelasting

In het najaar van 2022 werd in allerijl het prijsplafond voor energieleveringen aan kleinverbruikers opgetuigd. Om de afhankelijkheid van energieleveranciers daarbij in de toekomst te vermijden en gerichter specifiek huishoudens te kunnen steunen, heeft het parlement eind vorig jaar ingestemd met nieuwe eerste schijven in het stelsel van de energiebelastingen. Een lovenswaardig initiatief, maar desondanks doet de regering er goed aan deze schijven te negeren als een nieuwe steunregeling nodig wordt geacht.

Niet alle ‘fossiele subsidies’ zijn slecht

De afgelopen maanden was er veel te doen over het fenomeen fossiele subsidies. Die zouden in 2019 zo’n €17,3 mrd hebben bedragen. Dat onwaarschijnlijk hoge bedrag werd vooral door Extinction Rebellion uitgedragen in demonstraties en acties tegen de fossiele subsidies. Het bedrag leidt echter af van waar de werkelijke problemen en vooral, van waar de verbetermogelijkheden zitten.

Maak schone lucht onderdeel van de energietransitie

Enkele weken terug verwierp de Tweede Kamer diverse moties die tot doel hadden om de luchtkwaliteit in Nederland te verbeteren. Hoewel het aanpakken van houtstook in woningen een van de meest effectieve maatregelen is om blootstelling aan fijnstof en roet te verminderen, wil de meerderheid in de Kamer daar de vingers niet aan branden. Vooralsnog, want de druk om tot actie over te gaan neemt gelukkig wel toe.

Fossiele subsidies: gaat het om de omvang of om resultaat voor het klimaat?

Qua publiciteit was de actie effectief, maar helaas valt nog te bezien of de blokkade van het laatste stukje van de A12 door Extinction Rebellion ook effectief was voor het beperken van de opwarming van de aarde. In plaats van het beperken van de uitstoot van broeikasgassen, lijkt de gehanteerde strijdkreet ‘stop fossiele subsidies’ te ontaarden in achterhoedegevechten over definities en bedragen.

Houd de kleinverbruikersmarkt tegen het licht

Recente ontwikkelingen op de consumentenmarkt voor energie laten zien dat het de hoogste tijd is om het marktontwerp eens goed tegen het licht te houden. De taak die de politiek zich zou moeten stellen is het creëren van een speelveld dat recht doet aan enerzijds (politieke) doelen zoals rechtvaardigheid, betaalbaarheid en duurzaamheid en anderzijds optimaal gebruik maakt van de voordelen die een vrije markt te bieden heeft, zoals keuzemogelijkheden, klantgerichtheid, innovatie en efficiëntie.

Verplicht vaste energiecontracten? Bezint eer ge begint!

Eind november informeerde minister Rob Jetten (Klimaat en Energie, D66) de Tweede Kamer over de stand van zaken met betrekking tot energiecontracten voor kleinverbruikers. In de brief wordt de vinger op diverse pijnlijke plekken gelegd, zoals grote prijsverschillen tussen bestaande en nieuwe klanten voor één en hetzelfde product. Die verschillen kunnen oplopen tot maar liefst een factor drie.

Uit de oude doos: wobbly gasturbines als breekijzer voor de vrije gasmarkt

Eind vorige eeuw deed zich een merkwaardig fenomeen voor. Europa wilde vrije leverancierskeuze introduceren voor elektriciteit en gas om de energiekosten voor gebruikers te verlagen en zodoende de Europese industrie mondiaal concurrerender te maken. Nederland steunde de beoogde liberalisering van elektriciteit van harte, maar bij gas lag Nederland dwars.

Pak leveringszekerheid gas structureel aan

Europa heeft zich wat betreft de gasmarkt in een zeer kwetsbare positie gemanoeuvreerd. Omdat de nood nu hoog is, is het begrijpelijk dat snelheid van acties soms belangrijker wordt gevonden dan zorgvuldigheid ervan. Desondanks doen beleidsmakers er goed aan om toch zoveel mogelijk te zoeken naar maatregelen die bijdragen aan structurele verbeteringen van met name de gasmarkt.

Prijsplafond: beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald

Over enkele weken treedt het prijsplafond voor energieleveringen aan kleinverbruikers in werking, maar over de precieze uitwerking wordt nog volop gediscussieerd. Eén van de pijnpunten is de vrees dat energiebedrijven bovenmatig veel aan de regeling gaan verdienen. Die vrees is terecht.

Wie houdt toezicht op de toezichthouder?

Het aanbieden van vaste tarieven voor langere termijnen zou als financiële dienstverlening moeten wordt beschouwd. Belangrijk daarbij is dat de consument keuze behoudt. Wat bovendien nodig is, is dat leveranciers is dat leveranciers in staat worden gesteld te specialiseren en diversifiëren.

Maak reconciliatie een zaak van Tennet en leverancier

Tennet alloceert verbruik bij de PV-partij en die allocaties kunnen in de loop van de daaropvolgende maanden nog significant worden aangepast (wat reconciliatie genoemd wordt). De PV-partij draait op voor deze kosten of opbrengsten, maar in feite horen ze thuis bij de leverancier. Beter zou zijn om reconciliatie niet langer via PV-partijen af te handelen, maar rechtstreeks tussen Tennet en de betreffende leverancier te verrekenen.

Dynamische tarieven en het energieplafond

Bij dynamische tarieven betalen consumenten voor het werkelijke verbruik in enig uur de bijbehorende uurtarieven op basis van gerealiseerde dagvooruit-uurprijzen op de elektriciteitsbeurs Epex Spot. Deze tarieven stimuleren afnemers om tijdens dure uren het verbruik zo veel mogelijk te verlagen ten gunste van verbruik in relatief goedkope uren. Daarmee kan niet alleen geld worden bespaard, maar wordt ook een bijdrage geleverd aan een energie-efficiëntere elektriciteitsmarkt.

Dynamische tarieven voor iedereen en stop met salderen

De Europese Commissie wil Europa door de energiecrisis loodsen met een pakket aan maatregelen. Eén van die maatregelen is het besparen van energie. De grote vraag is natuurlijk wel hoe die besparingen gerealiseerd gaan worden. Dat mede omdat juist elektrificatie kan helpen om energie te besparen.

Hou de uitvoering van het Bescherm- en Herstelplan Gas praktisch

Vanaf het begin van de liberalisering van de gasmarkt heeft de EC/EU aandacht geschonken aan het belang van een gezamenlijke aanpak bij het veiligstellen van de leveringszekerheid. Nederland, gezegend met relatief veel productie en opslagcapaciteit, uitwisselbaarheid van kolen- en gascentrales, een LNG-terminal, forse grensoverschrijdende transportcapaciteit en bovenal, het zeer flexibele Groningenveld, trachtte op gezette tijden zaken als onderlinge solidariteit af te zwakken. Die zou immers slechts één kant op kunnen werken.

Waar blijft de Consumentenbond 2.0?

De Consumentenbond roept minister Jetten op actie te ondernemen tegen te lage vergoedingen voor teruggeleverde elektriciteit. De minister zou daarom een ondergrens moeten vaststellen. Met die oproep gaat de Consumentenbond er aan voorbij dat Jetten ook een bovengrens voor de terugleveringsvergoedingen heeft aangekondigd ter bescherming van alle consumenten. Voor de energiemarkt zou het een goede zaak zijn als de Consumentenbond zich die denk- en werkwijze eigen maakt.

Redelijke opzegvergoeding moet de echte kosten dekken

Energieleveranciers die hun inkoop zo goed mogelijk willen laten aansluiten op de verwachte verkoop, ondervinden ernstige hinder van de richtsnoeren Redelijke Opzegvergoedingen Vergunningshouders (Rover). Consumenten mogen voortijdig uit een vasteprijscontract stappen maar moeten dan wel een vergoeding betalen. In de richtsnoeren schrijft ACM (kort door de bocht) voor dat maximaal €50 per resterend contractjaar per product in rekening mag worden gebracht.

Het Gasgebouw verdient juist navolging

Het NRC onthulde dit weekend dat het ministerie van Economische Zaken actief het openbaar maken van documenten over de Groningse gaswinning frustreerde. Heel ernstig in een democratie, citeert NRC Kamerlid Omtzigt. De suggestie van een schimmige lobby, of erger nog, een complot vanuit de oliebedrijven, wordt versterkt door de aanwezige vertegenwoordigers van Exxon en Shell met naam en toenaam te noemen.

Is de koperen plaat aan vervanging toe?

Steeds meer burgers en organisaties worden geconfronteerd met de krapte in de stroomnetten. Door het toepassen van redispatch als middel om de congestie te managen, kunnen netbeheerders de gevolgen enigszins beperken. Maar de kosten van deze koop- en verkoopacties lopen snel op.

ACM legt vinger op pijnlijke plek, maar plakt geen pleisters

Op basis van financiële informatie die bij leveranciers is opgevraagd, constateert ACM dat er geen acuut gevaar is op faillissementen. Dat goede nieuws is geen reden om op de lauweren te rusten, want de energiemarkt blijft wispelturig en dus kunnen er altijd slachtoffers vallen.

#StopGazprom contraproductief: wie nu contract opzegt, spekt Poetins oorlogskas

De oproep van de #StopGazprom-campagne aan gemeenten en waterschappen om hun gascontracten met Gazprom op te zeggen is gevoelsmatig goed te begrijpen, maar rationeel gezien zeer onverstandig. Opzeggen van de contracten zal in de meeste gevallen contraproductief uitpakken. In plaats van minder zal er juist meer geld in Poetins oorlogskas vloeien.

Regeling leveringszekerheid te risicovol

Het is de hoogste tijd een fatsoenlijke regeling leveringszekerheid op te stellen. De huidige regeling benadeelt niet alleen kleinverbruikers, maar brengt ook grote risico's met zich mee voor overnemende energieleveranciers. De rechter kan namelijk beslissen dat het inleveren of intrekken van een leveringsvergunning niet automatisch het einde van de leveringsovereenkomsten betekent.

Opgewekt subsidie stapelen

De energietransitie is een opgave van formaat. In korte tijd moet er veel gebeuren terwijl de mogelijkheden beperkt zijn. Het is zaak de beschikbare middelen zo goed mogelijk in te zetten. Het actieplan ‘Opgewekt Opslaan’ van ChristenUnie en VVD voldoet niet aan die eis.

Volgorde netinvesteringen hoort niet op het bord van provincies

Provincies willen een regierol bij het ontwikkelen van regionale energie-infrastructuur en roepen de regering op om die rol wettelijk te verankeren. De provincies willen samen met gemeenten en netbeheerders onderzoeken welke (mogelijke) knelpunten er zijn, om daarna te kiezen welke uitbreidingen eerder en welke later plaatsvinden. Daarbij zijn pijnlijke keuzes onvermijdelijk, en omdat provincies democratisch gekozen zijn, vindt het Interprovinciaal Overleg (IPO) daarom de regierol voor provincies voor de hand liggend.