De ACM waarschuwde eerder deze week dat de congestieproblemen in de elektriciteitsnetten de komende jaren eerder zullen toe- dan afnemen. Lokaal kan het beeld er echter anders uit zien. Op verschillende plekken waar eerder het net ‘vol’ was, is of komt weer capaciteit beschikbaar.
In grote delen van Nederland is sprake van transportschaarste: de vraag naar transportcapaciteit is dan structureel groter dan het aanbod. In veel regio’s wordt dit veroorzaakt door de snelle groei van wind- en zonne-energie, maar ook de toenemende stroomvraag vanuit tuinbouwbedrijven en datacenters speelt in sommige gebieden een belangrijke rol. Congestiemanagement, een marktmechanisme waarbij aangeslotenen tegen betaling minder elektriciteit afnemen of invoeden op het moment dat overbelasting dreigt, biedt in de meeste gevallen geen uitweg.
Terwijl de ACM deze week, op basis van de investeringsplannen van netbeheerders, zijn zorgen uitte over toenemende congestieproblemen de komende jaren, worden op verschillende plekken in Nederland ook weer capaciteitsknelpunten weggenomen.
Liander
In Friesland heeft Liander het gebied rond Wolvega van rood (geen transportcapaciteit) teruggezet naar transparant, wat wil zeggen dat er weer voldoende capaciteit is voor nieuwe aansluitingen. De uitbreiding van het station bij Wolvega is klaar en is vorige week door Liander in gebruik genomen. Volgens woordvoerder Peter Hofland zal Liander dit de komende jaren op veel meer plaatsen in Friesland doen en zullen steeds meer gebieden van rood naar transparant gaan.
Ook in Dinxperlo in Gelderland heeft Liander drie knelpunten kunnen oplossen door verzwaring van het net. Twee van die knelpunten hadden betrekking op verbruik én teruglevering, een derde alleen op verbruik. Begin deze maand maakte Liander al bekend ook in Noord-Holland een knelpunt te hebben weggenomen bij verdeelstation Medemblik. Hier was alle capaciteit op een kabel vergeven, maar door een wijziging in het net is dit volgens Liander nu verholpen.
Enexis
Netbeheerder Enexis verwacht eind dit jaar een grote capaciteitsuitbreiding van het midden- en hoogspanningsstation Weiwerd afgerond te hebben, waarmee 270 MW aan extra transportcapaciteit gecreëerd wordt in de omgeving van Delfzijl “Hiermee komt er voldoende ruimte om de zonneparken en windmolens in het gebied rond Delfzijl aan te sluiten die zich bij Enexis Netbeheer gemeld hebben”, stelt de netbeheerder.
Of dit knelpunt daarmee ook weer op groen gezet kan worden, is nog allerminst zeker, volgens woordvoerder Tim van Ham. “Als alle klanten akkoord gaan met de offertes voor vermogens zoals we die nu kennen, dan is het station weer nagenoeg vol en blijft de kleur ‘rood’. Maar de uitkomst ‘geel’ of zelfs ‘groen’ is ook mogelijk”, aldus Van Ham.
Marktconsultatie door Tennet
In de noordelijke provincies Friesland, Groningen en Drenthe kan ook zo’n 100 MW aan capaciteitsknelpunten weggenomen worden door marktoplossingen, concludeert Tennet op basis van een verkennende marktconsultatie. Die verkenning heeft uitgewezen dat er in elk geval genoeg mogelijkheden zijn, zowel bij producenten als verbruikers, om de vraag naar transportcapaciteit tijdelijk te verlagen als het nodig is. De mogelijkheden van marktpartijen variëren van verminderde levering van elektriciteit (curtailment), verhoogde afname voor elektrisch gevoede productieprocessen (zoals waterstof of warmte) en vormen van tijdelijke opslag.
De volgende stap is dat Tennet gaat onderzoeken welke partijen kunnen deelnemen aan een concreet pilotproject. Ook voert Tennet nog een analyse uit naar de manieren waarop zulke marktoplossingen juridisch en regulatorisch passen binnen de taken van de landelijke hoogspanningsnetbeheerder.
Op iets langere termijn komt er ook een nieuw verdeelstation van Enexis in Heveskes, vooral met het oog op grootschalige afnemers van elektriciteit die zich in het industrie- en havengebied van Delfzijl zullen vestigen. Dit verdeelstation verwacht Enexis in het eerste kwartaal van 2022 in bedrijf te nemen.
Tegelijkertijd staken in de periode waarin bovenstaande knelpunten zijn weggenomen, ook weer nieuwe knelpunten de kop op. In Enexis-gebied was dit vooral in Limburg en Noord-Brabant het geval, Enduris meldde capaciteitsproblemen op de Zeeuwse eilanden Tholen en Schouwen-Duiveland, en Liander had verspreid over zijn werkgebied de afgelopen weken nieuwe knelpunten te melden.
Aanvullingen en correcties
Dit artikel is aangepast op 28 september 2020. In de oorspronkelijke versie stond dat het knooppunt Weiwerd na de capaciteitsuitbreiding weer op groen zou kunnen, maar dat is niet zeker.