Er ging een flinke stapel voorstellen, een klein relletje en de nodige uren overleg aan vooraf, maar nu is de kogel dan eindelijk door de kerk: de gasaansluitplicht voor nieuwe woningen en kleine bedrijven verdwijnt. Dat heeft de Tweede Kamer donderdag besloten. Wel krijgen gemeenten de mogelijkheid om uitzonderingen te maken, ook om financiële redenen.
Het had een mooi debat moet worden voor Liesbeth van Tongeren. Donderdagavond mocht het Tweede Kamerlid van GroenLinks haar initiatiefwetsvoorstel voor het schrappen van de gasaansluitplicht in nieuwbouw verdedigen. “Een grote eer”, zo vond zij zelf. Maar krap een half uur eerder had een ruime meerderheid van het parlement tijdens een ander debat al steun verleend aan een vergelijkbaar plan, een aantal dagen eerder door de vier coalitiepartijen zonder haar medeweten ingediend.
‘Zwaarwegende redenen’
Laatstgenoemde voorstel is feitelijk een amendement op de Wet voorgang energietransitie, een samenvoeging en aanpassing van de huidige Elektriciteits- en Gaswet. D66, VVD, CDA en CU willen hiermee bereiken dat nieuw te bouwen woningen en gebouwen van andere kleinverbruikers niet meer worden aangesloten op gas. Nu hebben netbeheerders nog de plicht een dergelijke aansluiting te realiseren als daar om wordt gevraagd. Wel behouden gemeenten het recht een uitzondering te maken “om zwaarwegende redenen van algemeen belang”, waaronder al te hoge maatschappelijke kosten. Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat, VVD) zal daartoe nadere regels opstellen.
Daarnaast bevat het amendement een passage die gemeenten de mogelijkheid biedt om bestaande wijken aan te wijzen waar de aansluitplicht voor netbeheerders komt te vervallen, ook als er al een gasnet ligt. Het idee hierachter is dat er geanticipeerd kan worden op de aanleg van een warmtenet of andere alternatieve infrastructuur. Volgens de indieners maakt deze bepaling het mogelijk om gebieden stapsgewijs gasloos te maken, door geen nieuwe aansluitingen te realiseren en bestaande aansluitingen niet te vervangen. Het ligt voor de hand, zo stelt het amendement, om eerst in overleg te treden met betrokken afnemers, netbeheerders en warmteleveranciers.
Het voorstel van de vier coalitiepartijen werd vorige week plotseling aangekondigd door D66’er Rob Jetten en VVD’er Dilan Yeşilgöz (CDA en CU haakten pas later aan). Zij vonden het vorig jaar ingediende voorstel van Van Tongeren, dat geen ruimte biedt voor uitzonderingen op basis van financiële overwegingen, namelijk wat al te rigoureus. De GroenLinkser toonde zich op haar beurt weinig enthousiast over de plannen van de twee liberale partijen, ook omdat zij het nieuws hierover uit de media moest vernemen. Na wat overleg besloot Van Tongeren deze week het amendement van haar collega’s toch te steunen, een voorbeeld dat door de meeste Kamerfracties werd gevolgd. Bedoeling is dat per 1 januari 2019 de aansluitplicht komt te vervallen.
Sentiment
De vraag die donderdagavond bij zowel het parlement als het publiek op de tribune rees, was of het debat over het initiatiefwetsvoorstel van GroenLinks eigenlijk nog wel zin had. De PVDA vond van niet. “Mooi werk. Sneu dat het zo loopt. En nu maar snel aan het bier”, zo vatte sociaal-democraat William Moorlag het sentiment fijntjes -en in het Gronings bovendien- samen. Van Tongeren hield echter vast aan haar plan en dus werd er gedebatteerd. De uitkomst is dat er komende week over twee voorstellen tot het schrappen van de aansluitplicht wordt gestemd. Dat van de coalitie gaat het zeker halen, het definitieve lot van de wet van GroenLinks zal dan moeten blijken.