Alliander ziet de netinvesteringen de komende jaren oplopen tot ongeveer €1 mrd per jaar, meldt het netwerkbedrijf deze dinsdag bij de presentatie van de jaarcijfers. De grote vraag naar nieuwe aansluitingen en transportcapaciteit maakt volgens CEO Ingrid Thijssen dat het noodzakelijk wordt om keuzes te maken en prioriteiten te stellen. Zij hamert daarbij vooral op coördinatie vanuit de overheid.
Het is een boodschap die Alliander-CEO Ingrid Thijssen al jaren verkondigt tijdens de jaarlijkse presentatie van de bedrijfsresultaten: de hoeveelheid werk neemt toe, terwijl vergunningstrajecten jaren duren, de ruimte zowel onder als boven de grond schaars is, en er een groot tekort is aan technisch personeel om al het werk te doen. Maar waar het in eerdere jaren nog enigszins de vorm van een waarschuwing aannam, zit Alliander er nu middenin. Afgelopen jaar, 2019, is volgens Thijssen het jaar geweest waarin “echt zichtbaar is geworden dat we bezig zijn met de energietransitie”.
Dat uit zich bijvoorbeeld in de kaartjes van het werkgebied van netbeheerder Liander, waarop te zien is dat steeds grotere delen van het elektriciteitsnet ‘vol’ raken. Ook de cijfers over het verrichte werk spreken boekdelen: in 2019 legde Liander 1.200 kilometer aan nieuwe kabels aan, 38% meer dan in 2018. Er werden 48% meer zonnepanelen en 39% meer laadpalen aangesloten. Voor de zwaarste categorie aansluitingen (AC6), die bijvoorbeeld nodig zijn voor grote zonneparken of grote verbruikers, verzevenvoudigde de vraag in 2019.
“Een tijdige aansluiting en voldoende capaciteit op het elektriciteitsnet is niet meer vanzelfsprekend”, zegt Thijssen. In de komende jaren is het volgens Thijssen daarom van cruciaal belang dat de “uitvoeringsfase van het Klimaatakkoord” goed wordt aangepakt. Zij hamert daarbij vooral op goede coördinatie: wat moet waar komen, en wanneer, en welk zonnepark of welke verbruiker heeft daarbij de meeste prioriteit?
De doelstellingen van het Klimaatakkoord op het gebied van duurzame opwek, de warmtetransitie en elektrisch vervoer vragen volgens Thijssen om “minimaal een verdubbeling van het elektriciteitsnet”. Het is volgens haar onvermijdelijk dat daarbij keuzes gemaakt gaan worden over welke investeringen in het net prioriteit hebben. “Er moeten keuzes gemaakt worden in wat eerst moet, het kan niet allemaal tegelijk. Dat vraagt coördinatie, die bij voorkeur bij de overheid ligt.”
Alliander steekt volgens Thijssen nu “heel veel tijd en energie” in de regionale energiestrategieën (RES) voor de regio waarin Liander als netbeheerder actief is. “We zitten bij alle regio’s aan tafel om mee te denken, wat het moet nu goed gebeuren. Het is voor een heel groot deel een ruimtelijke-ordeningsvraagstuk. Wij denken daarom dat er ook een nationaal masterplan en nationale coördinatie nodig is.”
Investeringen
Door de energietransitie nemen de jaarlijkse investeringen van de regionale netbeheerders sinds enkele jaren sterk toe, en die trend zal ook de komende jaren doorzetten. Tot en met 2024 verwacht CFO Walter Bien dat Alliander zo’n €3 mrd in de elektriciteitsnetten zal investeren. Dat komt neer op rond de €600 mln per jaar.
De totale investeringen zullen doorgroeien naar zo’n €1 mrd per jaar, aldus Bien. In 2018 was dat nog €731 mln, afgelopen jaar €834 mln, en voor 2020 rekent Alliander op zo’n €882 mln aan investeringen. En in de jaren daarna groeit de investeringsbehoefte dus verder, ondanks het feit dat dit jaar de uitrol van de slimme meter zijn eindfase in gaat. Die operatie vergde van Alliander een investering van zo’n €100 mln per jaar die vanaf 2021 dus grotendeels wegvalt.
De toenemende investeringen komen overigens niet alleen doordat netbeheerders steeds meer aansluitingen moeten verzorgen en het achterliggende elektriciteitsnet moeten verzwaren, maar ook doordat dit duurder wordt. Door de grote vraag stijgen de prijzen van componenten, en ook dat speelt mee in de stijgende investeringen.
Volgens Bien is het vinden van kapitaal voor die groeiende investeringsbehoefte op dit moment nog geen urgent probleem, maar is het voor de langere termijn wel “een aandachtspunt”. “We hebben nu een A-rating, en die is niet in gevaar. Wat we investeren, verdienen we door het huidige reguleringsmodel in principe in zo’n veertig jaar terug. Maar omdat we nu heel veel extra investeringen moeten doen, zijn we wel in gesprek met de ACM over de volgende reguleringsperiode.”
Als er in de toekomst wel extra geld nodig is, zouden aandeelhoudende gemeenten in theorie een kapitaalstorting kunnen doen, zegt Bien, of ze zouden ervoor kunnen kiezen geen of minder dividend te ontvangen. Gesprekken hierover vinden overigens nog niet plaats, aldus Bien.
Cijfers
Alliander kwam in 2019 uit op een omzet van ruim €1,9 mrd, vergelijkbaar met de omzet in 2018. De nettowinst lag met €253 mln een stuk lager (€334 mln in 2018), maar dat komt volgens Bien door de eenmalige opbrengsten van de verkoop van Allego in 2018. Van de winst wordt 45% als dividend uitgekeerd aan de aandeelhouders.
In 2019 heeft Alliander 262 nieuwe technici aangenomen. Voor 2020 heeft het netwerkbedrijf opnieuw zo’n 400 vacatures. Alliander probeert het personeelstekort, naast het zelf opleiden en werven van personeel, ook te lijf te gaan door langjarige contracten met aannemers te sluiten. In 2019 heeft het netwerkbedrijf een aantal raamcontracten van tien jaar gesloten met partijen die veel werkzaamheden voor Alliander verrichten, zodat ze de zekerheid hebben dat ze die werkzaamheden kunnen blijven doen. “Dat geeft ze een prikkel om ook te investeren in personeel”, aldus Thijssen.