Gasunie, Shell en Groningen Seaports hebben plannen voor de aanleg van ’s werelds grootste cluster van windparken in combinatie met een mega-elektrolyser. Een investeringsbeslissing voor NortH2, zoals dit project van ongekende omvang is gedoopt, is nog niet genomen.
Het afgelopen jaar nam het aantal plannen van bedrijven voor steeds grotere elektrolysers snel toe, met als hoogtepunt de voorgenomen 250 MW-installatie in de Rotterdamse haven. Terwijl nog niet een van deze projecten is gerealiseerd, en het veelal zelfs nog wachten is op de investeringsbeslissing, zetten Gasunie, Shell en Groningen Seaports een reuzenstap verder.
Ambitieus
De eerste fase in de realisatie van deze ongekend ambitieuze plannen is de aanleg van een windpark in de Noordzee, dat in 2027 ten dele operationeel moet zijn. Het consortium mikt op een vermogen van 3 GW tot 4 GW in 2030, oplopend tot 10 GW een decennium later. Daarmee worden alle bestaande plannen voor offshore wind overtroffen. De precieze locatie van het park, of beter gezegd: cluster van parken, is nog niet bekend.
Daarnaast wil NortH2 in de Eemshaven een elektrolyser bouwen, waar met behulp van windstroom groene waterstof wordt geproduceerd. Ook wordt de plaatsing van diverse offshore elektrolysers overwogen. Met deze installaties, samen goed voor een vermogen van 10 GW, zou vanaf 2040 jaarlijks 800.000 ton waterstof geproduceerd kunnen worden, evenveel als de totale jaarlijkse productie van de grijze variant nu. Dit zal in eerste instantie vooral aan de industrie geleverd worden, maar op termijn staat ook gebruik in de gebouwde omgeving in de sterren. Het transport kan grotendeels plaatshebben via het bestaande aardgasnet van Gasunie.
Schaalsprong
Waarom in een keer deze grote stap? “Het begint met de overtuiging dat waterstof een belangrijke rol speelt in onze toekomstige energievoorziening”, zegt Gasunie-directeur Han Fennema tegen Energeia. “Eerst in de blauwe variant, maar groen is de variant voor de lange termijn. Gezien de ambities van het Klimaatakkoord en de Europese Green Deal vinden wij het belangrijk om een schaalsprong te maken. Wij hebben vorig jaar een installatie van 1 MW geopend, en werken intussen ook verder aan projecten van 20 MW en 100 MW.”
Zoals gezegd gaat het vooralsnog slechts om plannen. Eerst wordt nog gewerkt aan een haalbaarheidsstudie, die eind dit jaar moet zijn afgerond. Geen van de betrokken bedrijven heeft dan ook al een investeringsbeslissing genomen. Verder dienen de benodigde vergunningen in de wacht te worden gesleept en moeten er gebieden voor de plaatsing van de turbines worden aangewezen. Ook is er subsidie nodig om de plannen te kunnen realiseren. NortH2 heeft de steun van de provincie Groningen, maar er wordt nog gezocht naar meer partners. “De energietransitie is een teamsport”, aldus Fennema.
‘Tientallen miljarden’
Al met al is de realisatie van dit project dus nog allerminst zeker. Kijkend naar de kabinetsvoorstellen voor de nieuwe SDE++-regeling dan valt op dat de maximale subsidie die voor elektrolyse beschikbaar wordt gesteld, verre van toereikend zal zijn voor een sluitende businesscase. Of het de initiatiefnemers van NortH2 gaat lukken om voldoende middelen vrij te maken, zal de toekomst uitwijzen. Waterstofspecialist Ad van Wijk van de Technische Universiteit Delft schat de totale kosten van NortH2 op tientallen miljarden euro’s.
De Groningse gedeputeerde Nienke Homan (energietransitie, GroenLinks) laat weten erg blij te zijn met de plannen. “Het is inderdaad ambitieus, en dat is ook precies wat we nodig hebben”, zegt zij tegen Energeia. “Waterstof is de ‘missing link’ in de energietransitie, voor de industrie, voor opslag en voor zware mobiliteit. Tegelijkertijd biedt dit nieuw perspectief voor Groningen; het kan duizenden banen opleveren in bouwfase, voor onderhoud, en bij kennisinstellingen en opleidingen.”
PVDA-Tweede Kamerlid William Moorlag, oud-gedeputeerde van Groningen, stelde deze middag meteen schriftelijke vragen over het project aan minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat, VVD). Moorlag meent dat NortH2 een “belangrijke katalysator” kan zijn voor de grootschalige waterstofproductie. Hij wil van Wiebes weten hoe het kabinet gaat bijdragen aan de realisatie ervan.
Vraagtekens
Milieudefensie juicht de opschaling van groene waterstof toe, maar plaatst wel vraagtekens bij de omvang van de ambities van NortH2. “Het blijft wel ‘eerst zien dan geloven’, want al eerder hebben zowel Gasunie als Shell plannen gepresenteerd waar nog niets van is gerealiseerd”, zegt directeur Donald Pols. Hij spreekt vooralsnog over “een schets van een groen luchtkasteel”.