Het kabinet pleit “absoluut niet” voor een waterstofeconomie, zegt de projectleider Waterstof van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat Han Feenstra. “Maar zonder waterstof kunnen we niet naar een klimaatneutraal energiesysteem.” De visie van het kabinet over de ontwikkeling van duurzame gassen, met daarbij een hoofdrol voor waterstof, wordt in de sector gezien als een goed startpunt. Nu is het tijd voor snelle actie.
Dat werd geconcludeerd op een online bijeenkomst over de groene toekomst van gas, georganiseerd door het Klimaatplatform, de organisatie onder leiding van Ed Nijpels die toeziet op de uitvoering van het Klimaatakkoord. Centraal in dit overleg stonden de brieven die de regering recent heeft geproduceerd over de rol van gas in het energiesysteem; meer specifiek ging het om de waterstofvisie en een visie op groen gas.
“Die visies zijn een grote stap voorwaarts”, meende bijvoorbeeld Bert den Ouden, sectorleider Energie bij adviesbureau Berenschot, dat ook belangrijke input leverde aan de visie van het kabinet. Het benoemen door het kabinet van het belang van klimaatneutrale gassen is volgens Den Ouden erg belangrijk. Richting 2050 is naar verwachting nog altijd 30% van de benodigde energie afkomstig van gasvormige energiedragers.
Meer sprekers op het online webinar markeerden de benoeming van het belang van de ‘groene moleculen’, waarmee vooral groen gas en waterstofgas wordt bedoeld. Bijvoorbeeld Marcel Galjee, directeur energie bij chemiebedrijf Nouryon, die aanstipte dat tot nu toe onder energietransitie de overgang van grijze elektriciteit naar groene elektriciteit werd verstaan. “Maar nu moeten we beginnen aan de discussie over de transitie van grijze moleculen naar groene moleculen.” Hij kreeg bijval van Hans Coenen, directeur strategie bij Gasunie. De Nederlandse Energiewende is tot nu toe vooral een Stromwende, stelde hij.
Goed startpunt
Goed dus dat minister Eric Wiebes namens het kabinet een brede visie heeft neergelegd op de rol van klimaatneutrale gassen in het energiesysteem en in de economie, was de communis opinio tijdens het webinar. Maar er moet nog veel gebeuren, was de andere gedeelde opvatting. “Een goed startpunt”, duidde Den Ouden de visies dan ook, “maar er is nog heel erg veel niet bepaald”.
De diverse aanwezige sprekers, keurig op anderhalve meter van elkaar opgesteld, wisten de nodige aandachtspunten te formuleren. Den Ouden vroeg aandacht voor het stimuleringsbeleid, dat volgens hem nu nog sterk op ontwikkeling gericht is, maar nog te weinig op opschaling. Ook noemde hij de benodigde infrastructuur, dat in zijn optiek het beste dezelfde benadering kan krijgen als offshore windenergie. “Voor wind op zee hebben we vooraf de infrastructuur gegarandeerd. De zekerheid is afgegeven: het komt er. Daardoor zijn windparken heel goed te financieren. Dat moet bij waterstof en groen gas ook gebeuren.”
Ook in deze stelling stond Den Ouden niet alleen. Nouryons energieman Galjee noemde in dat verband het recente advies van de Taskforce Infrastructuur Klimaatakkoord Industrie (Tiki) aan het kabinet. Kort gezegd luidt dat advies dat passende infrastructuur een voorwaarde is om de noodzakelijke verduurzaming van de industrie vorm te geven.
Aanvulling
Namens het ministerie van Economische Zaken en Klimaat kon projectleider Waterstof Han Feenstra bevestigen dat deze aandachtspunten ook aan de Bezuidenhoutseweg in Den Haag bekend zijn. Maar hij waarschuwde ook voor tunnelvisie. “In de kabinetsvisie pleiten we absoluut niet voor een waterstofeconomie. We zien waterstof als een aanvulling van wat je met duurzame stroom en duurzame warmte doet. Het is én én én.” Maar dat gezegd hebbend: “Zonder waterstof kunnen we niet naar een klimaatneutraal energiesysteem.”
Nederland is er goed op toegerust om die aanvulling te faciliteren -een constatering die de ook klonk in het Tiki-advies. De Noordzee biedt ruimte aan veel offshore windparken die de benodigde hernieuwbare elektriciteit produceren, en bovendien lege gasvelden herbergen waar opslag van gassen als waterstof of CO₂ mogelijk is. Er is een fijnmazig en kwalitatief hoogstaand gasnet, relatief zware industrie, goede havens, een behoeftig achterland.
Maar: “Er moet veel gebeuren”, stelde Feenstra, “en het is cruciaal dat we snelheid maken. We moeten snel duidelijkheid geven over infrastructuur.” Feenstra kondigde daarbij een onderzoek aan samen met Gasunie naar een waterstof-backbone. Maar de bal ligt niet alleen bij het kabinet. “Er zijn veel initiatieven, dat is bijzonder inspirerend. We willen graag de randvoorwaarden scheppen waarmee al die partijen met waterstof aan de slag kunnen gaan.”
Volgens de huidige agenda vergadert de Tweede Kamer op 10 juni aanstaande over de kabinetsvisies op de groene moleculen.
