Het gebrek aan transportcapaciteit op de Zeeuwse eilanden Schouwen-Duiveland en Tholen kan niet worden opgelost met congestiemanagement. Dat concludeert onderzoeksbureau D-cision in een studie in opdracht van netbeheerder Enduris. De congestie in de 50 kV-ring op de twee eilanden zal daardoor naar verwachting tot 2025 aanhouden.
De Zeeuwse netbeheerder Enduris maakte begin september bekend dat op de eilanden Schouwen-Duiveland en Tholen, de twee noordelijkste eilanden van Zeeland, sprake is van structurele congestie. Het tekort aan transportcapaciteit geldt alleen voor productie, en niet voor verbruik: op de drie 50 KV-stations die de twee eilanden rijk zijn, is alle capaciteit voor teruglevering inmiddels vergeven.
De oorzaak van de congestie is een sterke toename van zonne-energie in combinatie met het al aanwezige wind- en WKK-vermogen, schrijft D-cision in het nu gepubliceerde congestierapport. Dat zulke rapporten openbaar worden gemaakt, is overigens nog een vrij recente ontwikkeling. Afgelopen juni besloten de regionale netbeheerders congestie-onderzoeken voortaan openbaar te maken. Alle rapporten die tot die tijd zijn gemaakt, blijven vertrouwelijk, omdat ze veel klantgegevens bevatten.
Onvoldoende regelvermogen
Dat de congestie veroorzaakt wordt door duurzame-energieproductie, is tevens de belangrijkste reden dat congestiemanagement geen oplossing kan zijn voor het probleem. Om congestiemanagement te kunnen toepassen, moet er voldoende regelbaar vermogen zijn in het gebied waar de congestie optreedt. Wind en zon gelden niet als regelbaar vermogen, en de aanwezige WKK-installaties kunnen niet genoeg regelcapaciteit bieden ten opzichte van de omvang van de congestie.
Daar komt bij dat het net en de aanwezige WKK-producenten, ook niet voldoen aan de technische eisen om deel te kunnen nemen aan congestiemanagement. Dit systeem is alleen mogelijk als de schakelinstallaties in het net en bij de deelnemers op afstand uitleesbaar en bedienbaar zijn. Dat is op Schouwen-Duiveland en Tholen niet het geval. D-Cision concludeert daarom dat “de 50 kV Noordring niet voldoet aan de bedrijfsvoeringstechnische criteria die vereist zijn voor toepassing van congestiemanagement”.
Om de congestie op te heffen is daarom een uitbreiding nodig van het landelijke hoogspanningsnet (150 kV) vanuit West-Brabant, aldus D-Cision. Deze uitbreiding is al opgenomen in de investeringsplannen van Enduris en landelijk hoogspanningsnetbeheerder Tennet, maar door de lange doorlooptijden van zulke projecten zal deze uitbreiding op zijn vroegst in 2025 klaar kunnen zijn.
Tot die tijd verwacht D-Cision dat de congestie op het 50 kV-net zal toenemen. In 2022 zal de congestie voor het eerst leiden tot het niet kunnen transporteren van een deel van de lokaal geproduceerde elektriciteit. In dat jaar verwacht D-Cision een congestie-omvang van zo’n 6 MW, oplopend tot 66 MW in 2025. De hoeveelheid elektriciteit die daardoor niet teruggeleverd zal kunnen worden, berekent D-Cision voor de jaren 2022 en 2025 op respectievelijk 13 MWh en 16.254 MWh.
CDA vraagt om smart grid en batterijen
Bovenal betekent de conclusie van D-Cision dat er geen ruimte op het net is voor nieuwe duurzame energieproducenten. Volgens Enduris treft dit alleen grootverbruikersaansluitingen, zoals bedrijven die een dak vol willen leggen met zonnepanelen. Consumenten kunnen zonnestroom blijven terugleveren. Ook heeft de congestie volgens Enduris geen gevolgen voor de regionale energiestrategie van Zeeland, omdat hierin al rekening gehouden is met het capaciteitsprobleem op Schouwen-Duiveland en Tholen.
De CDA-fractie in Zeeland heeft inmiddels vragen gesteld over de capaciteitsproblemen in het elektriciteitsnet van Schouwen-Duiveland en Tholen. De partij wil onder meer van Gedeputeerde Staten weten welke mogelijkheden GS nog zien om toch meer duurzame energie op Tholen en Schouwen-Duiveland te kunnen realiseren. Ook vraagt het CDA of het provinciebestuur bereid is “verantwoordelijkheid te nemen voor de ontwikkeling en het inzetten van smartgrid-oplossingen en een batterijnetwerk binnen de getroffen gemeentes”.
Ook congestie op hoogspanningsniveau
Behalve op het regionale net van Enduris is in Zeeland ook sprake van congestie op het hoogspanningsnet van Tennet. Deze problemen spelen vooral in het 150 kV-net op de meer zuidelijk gelegen eilanden. Hiervoor loopt nog een onderzoek naar de mogelijkheid om congestiemanagement toe te passen.