Nederland heeft afgelopen jaar meer vermogen aan windturbines geplaatst dan enig ander Europees land, dankzij offshore windpark Borssele. Dat blijkt uit het jaarverslag van WindEurope. De organisatie waarschuwt dat overheden meer aandacht moeten hebben voor vergunningen en het vervangen van oude windturbines.
In Nederland werden afgelopen jaar windturbines geplaatst met een gezamenlijk vermogen van 1.979 MW aldus WindEurope, de brancheorganisatie van de industrie. Van dit totaal werd 486 MW op land geplaatst en 1.493 MW op zee. Dat laatste cijfer komt overeen met het vermogen van offshore windpark Borssele kavels I t/m IV van Ørsted en Blauwwind. Nederland kwam hiermee ruim uit boven de nummers twee tot en met vijf, respectievelijk Duitsland, Noorwegen, Spanje en Frankrijk.
Nederland als middenmoter
Nederland blijft echter een middenmoter in Europa als het gaat om de grootte van het windparkareaal. Met Borssele komt Nederland op 6,8 GW geïnstalleerd vermogen, vergelijkbaar met Polen, Denemarken en Portugal. Landen als Duitsland, Spanje en het Verenigd Koninkrijk hebben een veelvoud aan windturbines staan, al zijn deze landen natuurlijk groter.
Maar ook als het gaat om het aandeel van windenergie in de totale elektriciteitsproductie doet Nederland het middelmatig. In de Europese rangorde staat Nederland tussen Oostenrijk en Litouwen. Koploper is Denemarken dat met een vergelijkbaar vermogen aan windturbines als Nederland in 48% van de elektriciteitsbehoefte voorziet. Nummer twee Ierland komt tot ruim een derde. Ook twee grote Europese landen (Duitsland en het Verenigd Koninkrijk) komen met ruim een kwart van de elektriciteitsbehoefte gedekt door wind, tot een veel hoger percentage dan Nederland. Het Europese overzicht staat in de grafieken hieronder.
Waarschuwing voor de komende vijf jaar
WindEurope gaat er vanuit dat er de komende vijf jaar in totaal 105 GW aan nieuwe windparken wordt geïnstalleerd (waarvan 70% op land), mits regeringen zich aan hun beloften houden. De grootste bijdragen zullen komen van Duitsland en het Verenigd Koninkrijk, met daaropvolgend Frankrijk, Zweden en Nederland. Voor Nederland zal dat vooral komen van de windparken op zee die al getenderd en in voorbereiding zijn, zoals Hollandse Kust.
WindEurope ziet drie knelpunten waar deze planning mis kan gaan: vergunningen, vervanging van oude windturbines, en coronamaatregelen die vrij verkeer van personen en goederen beperken waardoor de levering en installatie van windturbines in gevaar zou kunnen komen. Als het op deze vlakken tegenzit zou het totaal aan nieuwe wind zomaar een kwart lager kunnen uitvallen, namelijk onder de 80 GW.
Deze knelpunten gelden echter slechts in beperkte mate voor Nederland, zegt beleidsmedewerker Rik Harmsen van de Nederlandse Wind Energie Associatie (NWEA) desgevraagd. In Nederland is het niet zozeer de vergunningsprocedure die te lang is, maar is het eerder de maatschappelijke acceptatie die de grootste uitdaging vormt, voegt Harmsen hieraan toe. Gebrek aan maatschappelijke acceptatie kan natuurlijk leiden tot lange juridische procedures.
Windenergie bereikt inmiddels een leeftijd waarop de oudste windparken al weer aan vervanging toe zijn. In 2020 werden in Europa windturbines met 388 MW aan vermogen verwijderd, aldus WindEurope. De komende vijf jaar bereiken windturbines met een gezamenlijk vermogen van 1,5 GW de respectabele leeftijd van dertig jaar – rijp dus voor vervanging. Daarnaast is er nog eens 10 GW aan turbines dat de 25 jaar zal passeren en 26 GW dat twintig jaar draait. Vervanging wordt dus langzaam maar zeker een belangrijk thema.
In Nederland wordt dit “al aardig opgepakt”, zegt Harmsen. “Veel provincies met relatief oude projecten in hun provincie voeren hier ook actief beleid op”, zegt Harmsen, met als voordeel dat nieuwe turbines “veel meer en goedkoper” elektriciteit produceren.
Het derde pan-Europese probleem dat WindEurope signaleert, beperking van internationaal verkeer wegens corona, is vooralsnog in de Nederlandse markt geen groot obstakel geweest, aldus NWEA. “Op dit moment hebben wij geen signalen dat de coronacrisis ernstige problemen veroorzaakt”, zegt Harmsen. Zo is de aanleg van offshore windpark Borssele gewoon doorgegaan het afgelopen jaar, al werden er wel speciale voorzorgsmaatregelen als een quarantaine vooraf genomen zodat op de werkschepen geen uitbraak kon ontstaan.