Prinsjesdag

Het kabinet stelt voor de komende twee jaar leningen à ruim €23 mrd beschikbaar aan Energie Beheer Nederland voor het tijdig vullen van de gasopslagen indien nodig, opdat Nederland klaar is voor de komende winters.

Het demissionaire kabinet reserveert nog eens €250 mln voor CO₂-opslagprojecten Aramis en CO₂next, om het vollooprisico af te dekken. Dat is het risico dat de vraag naar CO₂-opslag in de beginfase niet genoeg is voor een sluitende businesscase. Er was al €412 mln beschikbaar.

Het demissionaire kabinet heeft laten onderzoeken of het verstandig is de nettarieven te dempen via amortisatie. Dat is niet het geval, blijkt deze Prinsjesdag. Het kabinet gaat nu andere opties onderzoeken om de nettarieven te verlagen, opdat een volgend kabinet hier een besluit over kan nemen.

Het demissionaire kabinet laat het streven naar een volledig emissievrije elektriciteitsvoorziening in 2035 los. De implicaties van deze ambitie op zowel de leveringszekerheid als op de kosten zijn te groot. Dit betekent dat ook de waterstofbijmengverplichting voor gascentrales alweer van de baan is, net als de flankerende subsidie.

Het demissionair kabinet maakt €195 mln vrij voor warmtetransportleiding WarmtelinQ. Het bedrijf had om een half miljard gevraagd voor de uitbreiding van de leiding naar Rijswijk. Ook gaat het kabinet in gesprek met alle partijen over de mogelijke overname van de private warmtenetten.

Het kabinet trekt een kleine €1 mrd subsidie uit om te zorgen dat de tenders voor windparken op zee in 2026 zullen slagen. Het geld komt uit het Klimaatfonds. Daarnaast verlengt het kabinet de Indirecte Kosten Compensatie (IKC-ETS) en stelt hiervoor €150 mln beschikbaar.

De Raad van State hekelt het gebrek aan voortgang in het klimaatbeleid. Voor het eerst sinds 2019 zijn de ambities op punten zelfs verlaagd, constateert het adviesorgaan. Hiermee lijkt de regering de problemen voor zich uit te schuiven. “Het klimaatbeleid wordt er instabieler door.”

Met het beleid dat Nederland nu voert, zal het de klimaat- en energiedoelen niet halen. Dat blijkt uit de jaarlijkse Klimaat en Energieverkenning (KEV) van het Planbureau van de Leefomgeving (PBL). De tijd die resteert tot 2030 is zo kort, dat alleen energiebesparing nog zou kunnen helpen.

Voor het halen van de klimaatdoelen in de glastuinbouw is opname in emissiehandelssysteem ETS2 onnodig. Het kabinet vreest echter dat zo’n uitzondering ETS2 onuitvoerbaar zal maken.

De kabinetsplannen voor energie en klimaat zijn vooral gericht op lastenverlichting op de korte termijn. Daarmee raken de klimaatdoelen voor de lange termijn verder uit zicht.

Er komt een apart (laag) tarief voor waterstof in de energiebelasting om verbruik te stimuleren. Het kabinet wil een signaal afgeven richting investeerders dat Nederland inzet op waterstof.

De energiebelasting op aardgas gaat in de eerste twee schijven met 2,8 cent naar beneden, om de energierekening voor huishoudens te verlagen. Dat staat in het Belastingplan.

Het nieuwe kabinet gaat met de kaasschaaf over de budgetten van een reeks subsidies voor innovatie en ontwikkeling voor de komende jaren, net als over de begrotingen van overheidsdiensten als SodM en RVO.

De nadruk van de troonrede lag dit jaar op migratie, woningmarkt en inkomen. Evengoed weet het kabinet zich gebonden aan de Parijs-doelen, aldus de koning. “De verduurzaming gaat door.”

Het demissionaire kabinet verhoogt per 2024 de minimum CO₂-prijs, zowel voor de industrie als de elektriciteitssector. Daarmee komt het tegemoet aan kritiek uit de Tweede Kamer, die het aanvankelijke tarief te laag vond. Ook het nieuwe minimum zal naar verwachting geen effect hebben voor bedrijven.