Prinsjesdag

Voor het halen van de klimaatdoelen in de glastuinbouw is opname in emissiehandelssysteem ETS2 onnodig. Het kabinet vreest echter dat zo’n uitzondering ETS2 onuitvoerbaar zal maken.

De kabinetsplannen voor energie en klimaat zijn vooral gericht op lastenverlichting op de korte termijn. Daarmee raken de klimaatdoelen voor de lange termijn verder uit zicht.

Er komt een apart (laag) tarief voor waterstof in de energiebelasting om verbruik te stimuleren. Het kabinet wil een signaal afgeven richting investeerders dat Nederland inzet op waterstof.

De energiebelasting op aardgas gaat in de eerste twee schijven met 2,8 cent naar beneden, om de energierekening voor huishoudens te verlagen. Dat staat in het Belastingplan.

Het nieuwe kabinet gaat met de kaasschaaf over de budgetten van een reeks subsidies voor innovatie en ontwikkeling voor de komende jaren, net als over de begrotingen van overheidsdiensten als SodM en RVO.

De nadruk van de troonrede lag dit jaar op migratie, woningmarkt en inkomen. Evengoed weet het kabinet zich gebonden aan de Parijs-doelen, aldus de koning. “De verduurzaming gaat door.”

Het demissionaire kabinet verhoogt per 2024 de minimum CO₂-prijs, zowel voor de industrie als de elektriciteitssector. Daarmee komt het tegemoet aan kritiek uit de Tweede Kamer, die het aanvankelijke tarief te laag vond. Ook het nieuwe minimum zal naar verwachting geen effect hebben voor bedrijven.

Bijna de helft van de in Nederland geproduceerde stroom was in de eerste twee kwartalen van dit jaar uit hernieuwbare bronnen opgewekt. Om die stijgende lijn vast te houden blijft het kabinet de komende jaren investeren in duurzame elektriciteitsproductie. Daarbij is een groeiende rol weggelegd voor zon op zee, blijkt uit de begrotingscijfers die op Prinsjesdag zijn gepubliceerd.

Het demissionaire kabinet wil maatwerkafspraken met meer bedrijven dan alleen de top twintig grootste uitstoters. Dat moet in eerste instantie een extra CO₂-besparing van 0,3 megaton opleveren. Welke bedrijven het kabinet op het oog heeft, is nog niet bekend.

Twee wetsvoorstellen voor het afschaffen van belastingvrijstellingen voor het gebruik van fossiele energie zijn dinsdag met de Miljoenennota naar de Tweede Kamer gestuurd. Het gaat om vrijstellingen met momenteel een waarde van ruim €500 mln voor glastuinbouw, hoogovens, metaalindustrie en glas- en steenovens.

Het Tijdelijk Noodfonds Energie wordt verlengd, zodat kwetsbare huishoudens ook de aankomende winter steun kunnen aanvragen voor hun energierekening. Het demissionaire kabinet reserveert hiervoor in eerste instantie €40 mln. Energiebedrijven maakten vrijdag al bekend €20 mln te reserveren.

Het onbelaste gebruik van aardolie voor de productie van plastics leidt tot een fiscaal voordeel voor de industrie van €14 mrd. Het is de grootste post op een totaal van €39,7 mrd à €46,4 mrd aan fiscale voordelen die bedrijven (en soms burgers) genieten bij het gebruik van fossiele brand- en grondstoffen. Ruim €6 mrd aan fiscale voordelen is of wordt inmiddels afgeschaft.

Twee nieuwe schijven in de energiebelasting, voor het huishoudelijk verbruik van stroom en gas, krijgen nog geen eigen tarief, blijkt uit het Belastingplan 2024 op Prinsjesdag.

Met de extra klimaatplannen van het demissionaire kabinet, stevent Nederland af op een CO₂-reductie tussen de 46% en 57% in 2030, becijfert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Om de bovenkant van de bandbreedte te halen “moet alles meezitten, ook niet stuurbare factoren zoals weer en elektriciteitsimport”.

Het kabinet heeft in de Miljoenennota geen geld gereserveerd voor de indirecte kostencompensatie. Dat is opvallend, want Nederland kreeg afgelopen maand van de Europese Commissie goedkeuring om €835 mln uit te trekken voor de regeling van 2022 tot 2025. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat verwacht komende week meer duidelijkheid te kunnen geven.