GroenLinks-PvdA: geef vergunningen stroomnet sneller af

Vergunningen voor kritieke energie-infrastructuur moeten sneller kunnen worden afgegeven. GroenLinks-PvdA wil hiervoor een wetsvoorstel schrijven, staat in het concept-verkiezingsprogramma van de fusiepartij. Bij beperkte stikstofruimte krijgt het stroomnet voorrang.

Maandag presenteerde GroenLinks-PvdA zijn verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober. De partij schrijft hierin te zullen komen met een zogenoemde Energieversnellingswet, bedoeld om de uitbreiding van elektriciteitsnet te bespoedigen. De wet moet regelen dat vergunningen voor bijvoorbeeld verdeelstations en “extra stroomkabels” eerder kunnen worden afgegeven. Ook zal het voorstel regelen dat er bij beperkte stikstofruimte voorrang wordt gegeven aan de aanleg van energie-infrastructuur.

Net als bijvoorbeeld NSC in zijn verkiezingsprogramma vindt GroenLinks-PvdA dat er slimmer gebruik moet worden gemaakt van het net. Hiertoe wil de partij onder meer bedrijven en huishoudens stimuleren om buiten de piekuren stroom te gebruiken, batterijen en elektrolyse ondersteunen, en de lokale vraag beter afstemmen op het lokale hernieuwbare aanbod. Partijen met een maatschappelijk belang krijgen voorrang op het net. Om te voorkomen dat de kosten voor gebruikers te snel oplopen, worden die meer uitgesmeerd over de tijd. Ook moeten nettarieven gedifferentieerd worden.

Bril van de klimaatcrisis

GroenLinks-PvdA beziet de energievraagstukken door de bril van de klimaatcrisis, die sneller en intensiever zou moeten worden aangepakt. “We zetten daarom alle zeilen bij om te zorgen dat Nederland in 2040 klimaatneutraal is”, leest het programma. “Om dat te bereiken streven we naar 65% CO₂-reductie in 2030. In 2035 zijn al onze elektriciteitsbronnen klimaatneutraal, en in 2040 ook onze energiebronnen én industrie. Ook in Europa is dit onze inzet.”

Belangrijk uitgangspunt voor de partij is dat de kosten en de baten eerlijk worden verdeeld. Hiermee wordt bedoeld dat “vervuilers, verhuurders en werkgevers hun verantwoordelijkheid nemen”. Bedrijven die volgens GroenLinks-PvdA passen in een groene toekomst kunnen op steun rekenen, terwijl vervuilende ondernemingen strenger worden aangepakt. Duurzame opties zoals de elektrische auto en de warmtepomp moeten ook voor burgers met een kleine portemonnee haalbaar worden. Het recht op een schone leef- en werkomgeving wordt opgenomen in de wet en op milieu-overtredingen komen hogere straffen te staan.

Een opvallend voornemen is dat overheid werknemers die een “fossiele baan” verliezen moet gaan begeleiden naar een “duurzame baan”, mét behoud van inkomen. Indien nodig wordt er ook omscholing aangeboden. “Zo worden werknemers niet de dupe van klimaatbeleid én werven we de hoognodige arbeidskrachten voor de klimaattransitie.” Definities van fossiele en duurzame banen worden in het programma niet gegeven. Over de opslag of verwijdering van CO₂ rept de tekst met geen woord.

Dan zijn er ook nog de voorstellen om het grote stroomverbruik voor “onnodige” AI- of andere ICT-toepassingen aan te pakken, fossiele subsidies af te bouwen en windparken op zee meer te stimuleren. Verder vindt de partij dat kerncentrales prima door de markt gefinancierd kunnen worden en dat de door het kabinet gereserveerde €14 mrd voor de bouw van vier nucleaire centrales beter kan worden besteed door burgers, boeren en bedrijven te helpen met verduurzaming. In de woonparagraaf van het programma staat dat er een “isolatie-offensief” moet komen om slecht geïsoleerde woningen op te knappen en te verduurzamen.

Congres

GroenLinks en PvdA zijn formeel nog twee afzonderlijke partijen, maar zij bevinden zich midden in een fusieproces. Bij de verkiezingen is dat proces nog niet afgerond. Toch stappen zij met een gezamenlijke lijst en een gezamenlijk programma naar de kiezer. Het verkiezingsprogramma is geschreven door een commissie onder leiding van Mariëtte Hamer (PvdA) en Bram van Oijk (GroenLinks). Tot 29 augustus kunnen leden van beide partijen amendementen indienen. Op het congres 27 september wordt vervolgens het definitieve programma vastgesteld.