In de ruim vier jaar dat ik nu bij Ennatuurlijk zit heb ik al twee dikke wereldwijde crisissen meegemaakt. Het begon op mijn eerste werkdag met corona (de eerste lockdown) en toen dat een beetje onder controle kwam, begon de energiecrisis. Beide crisissen lijken voorbij. Ik durf het bijna niet te zeggen, ik mis de crisis soms.
Natuurlijk mis ik niet alle ellende en verdriet die een crisis met zich meebrengt. Wat ik wel mis, is de urgentie. De urgentie die tot slagvaardig gedrag leidt om nog erger te voorkomen. Ik geef u wat voorbeelden: De gemiddelde doorlooptijd van de ontwikkeling van een vaccin of een medicijn is tien tot vijftien jaar. Stelt u zich eens voor hoe de wereld eruit zou zien als we over de vaccins tegen corona ook tien jaar hadden gedaan.
De terminal bij de Eemshaven ging van plan tot realisatie in zes maanden, nadat een tekort aan gas dreigde. Dit ging met een ongekende snelheid waar zelfs Max Verstappen jaloers op zou zijn. De congestie die Nederland steeds meer in zijn greep begint te krijgen, bracht voormalig minister Jetten op het punt dat hij (eindelijk) onorthodoxe maatregelen zou gaan nemen. En wij, de burgers, kregen ineens veel aandacht voor het isoleren van onze huizen en het zelf opwekken van energie. Als het crisis is gaan we ineens wel bewegen en kunnen er dus dingen anders en vooral sneller.
Wat is eigenlijk een crisis? De eerste definitie die ik op Google heb gevonden zegt het volgende: Een crisis tast de economie of de openbare orde ernstig aan. Ze treft vaak een groot gebied en vraagt om zware bestuurlijke coördinatie, beheersing en voorlichting.
Persoonlijk denk ik dat we met het klimaat aan deze definitie voldoen. Maar het gekke is, ik ervaar de urgentie niet zo. In ieder geval mis ik de slagvaardigheid die ik wel zag met corona en het dreigende gastekort. Ik kom veel kundige en hardwerkende ambtenaren tegen. Zij weten echt wel wat er moet gebeuren en hebben ook de drive en passie om dingen voor elkaar te krijgen. Maar veelal zitten ze vast aan complexe procedures met hele lange doorlooptijden.
De meest voorkomende zin in de bestuurlijke overleggen is “ik heb ook een politieke realiteit”. En ook hier geloof ik echt dat we met veel gedreven politici te maken hebben. Maar we zitten met elkaar vast in een systeem wat we zelf gecreëerd hebben, en daarmee kijken we dan weer naar een lange doorlooptijd. Tijd die we volgens mij allang niet meer hebben.
Ik voeg daarom zelf graag iets aan de definitie toe, namelijk: dat je bij een crisis de pijn acuut moet voelen of bang bent het te gaan voelen. De angst om heel ziek te worden, of zelfs erger, en het directe effect op onze energierekening maakte het onmogelijke toch mogelijk. De gevolgen van het veranderende klimaat kunnen we kennelijk nog niet voelen. Het boezemt in ieder geval nog te weinig angst in, want we gaan nog steeds zo traag.
Ik ben mijn baan gaan doen om een serieuze deuk in een pakje boter te slaan met de energietransitie. En hoewel ik elke dag met veel plezier werk, frustreert dit mij. Ik wil dat het anders en sneller gaat. Wat ik van de crisissen geleerd heb is dat we dan wel de traagheid van het systeem kunnen doorbreken. En daarom mis ik de crisis. Desnoods de premier weer wekelijks op de tv om te vertellen hoeveel CO₂ we hebben uitgestoten de afgelopen week en hoeveel zieken we daarvan hebben. We hebben het nodig, want ik weet één ding vrij zeker: Er gaat geen vaccin komen dat ons gaat helpen als het straks te laat is met het klimaat.