Welk regelbaar vermogen moet waarvoor subsidie krijgen?

Het regeerakkoord heeft €1 mrd vrijgemaakt voor CO₂-vrij regelbaar vermogen, om zo te zorgen voor een zekere elektriciteitsvoorziening op momenten zonder energie uit wind en zon. Een studie vanuit het uitvoeringsoverleg Klimaatakkoord bevestigde deze wens tot subsidies nog eens. De behoefte aan regelbaar vermogen wordt in dat rapport echter opgeklopt en alternatieven voor centrales niet beschouwd of weggezet. Daarmee dreigt een eenzijdige en onnodig dure route.

Trilemma • Trilemma 19 sep 22

Dynamische tarieven voor iedereen en stop met salderen

De Europese Commissie wil Europa door de energiecrisis loodsen met een pakket aan maatregelen. Eén van die maatregelen is het besparen van energie. De grote vraag is natuurlijk wel hoe die besparingen gerealiseerd gaan worden. Dat mede omdat juist elektrificatie kan helpen om energie te besparen.

Trilemma • Trilemma 5 sep 22

Stresstest voor de Europese elektriciteitsmarkt

Het zijn bijzondere tijden. Sinds de liberalisering van de Europese elektriciteitsmarkt in 1999 is er doorlopend gediscussieerd over de vraag of marktwerking en leveringszekerheid wel samen kunnen gaan. Nu staan we bij een splitsing. Wordt er gekozen voor marktwerking zonder ingrijpen of wordt er gesleuteld aan de markt om de prijzen te drukken?

Trilemma • Trilemma 5 sep 22

Een gas én elektriciteitscrisis (en hebben price caps zin?)

Eind 2020 en begin 2021 begonnen de gasmarkten geleidelijk aan om te slaan van ruim naar krap. Daaraan lagen veel factoren ten grondslag, zoals de afnemende rol van kolen en kernenergie, de afnemende gasproductie in Europa, een minder snel groeiende wereldwijde LNG-capaciteit en een weer aantrekkende energievraag toen de invloed van de coronapandemie op de economie minder begon te worden.

Trilemma 22 aug 22

Hou de uitvoering van het Bescherm- en Herstelplan Gas praktisch

Vanaf het begin van de liberalisering van de gasmarkt heeft de EC/EU aandacht geschonken aan het belang van een gezamenlijke aanpak bij het veiligstellen van de leveringszekerheid. Nederland, gezegend met relatief veel productie en opslagcapaciteit, uitwisselbaarheid van kolen- en gascentrales, een LNG-terminal, forse grensoverschrijdende transportcapaciteit en bovenal, het zeer flexibele Groningenveld, trachtte op gezette tijden zaken als onderlinge solidariteit af te zwakken. Die zou immers slechts één kant op kunnen werken.

Trilemma 22 aug 22

Dogmatisch taboe biomassa is cadeau voor Poetin

Vele taboes zijn geslecht door de gascrisis na de Russische invasie in de Oekraïne. Kolencentrales mogen meer draaien, de import van het vuile LNG krijgt ruim baan, het sluiten van kerncentrales staat bij de buurlanden weer ter discussie, het ophogen van de winning van Groninger gas is een optie en de ongezonde houtkachel maakt een kritiekloze opmars. Maar aan één taboe durft bijna geen politicus zich nog te branden en dat is de stook van biomassa in centrales voor warmte of elektriciteit. Door dit taboe blijven veel woningen langer afhankelijk van duur fossiel gas en is het lastiger om onafhankelijk van Rusland te worden.

Opinie • Trilemma 8 aug 22

Niet verschillende eigenbelangen afwegen maar algemene belangen dienen

De ACM geeft in enkele recente besluiten aan dat zij de belangen van netbeheerders en aangeslotenen tegen elkaar moet afwegen. Dat lijkt logisch. Als die belangen worden afgewogen en ACM een redelijk midden weet te vinden, lijkt er sprake van deugdelijke besluitvorming. Toch is dat niet het geval.

Trilemma 8 aug 22

Waar blijft de Consumentenbond 2.0?

De Consumentenbond roept minister Jetten op actie te ondernemen tegen te lage vergoedingen voor teruggeleverde elektriciteit. De minister zou daarom een ondergrens moeten vaststellen. Met die oproep gaat de Consumentenbond er aan voorbij dat Jetten ook een bovengrens voor de terugleveringsvergoedingen heeft aangekondigd ter bescherming van alle consumenten. Voor de energiemarkt zou het een goede zaak zijn als de Consumentenbond zich die denk- en werkwijze eigen maakt.

Trilemma 25 jul 22

Redelijke opzegvergoeding moet de echte kosten dekken

Energieleveranciers die hun inkoop zo goed mogelijk willen laten aansluiten op de verwachte verkoop, ondervinden ernstige hinder van de richtsnoeren Redelijke Opzegvergoedingen Vergunningshouders (Rover). Consumenten mogen voortijdig uit een vasteprijscontract stappen maar moeten dan wel een vergoeding betalen. In de richtsnoeren schrijft ACM (kort door de bocht) voor dat maximaal €50 per resterend contractjaar per product in rekening mag worden gebracht.

Trilemma 25 jul 22

De leveringszekerheid van gas in Nederland

Op 14 juli bracht Gasunie een scenario uit voor de gevolgen van het stoppen van de Russische gasexport naar Europa. Het Gasunie-scenario leidde tot veel discussie. Veel van die discussie, en kritiek, had Gasunie zich kunnen besparen als men de titel van het persbericht wat minder stellig had gemaakt.

Trilemma 11 jul 22

Gas: Poetin aan het stuur, de EU op de achterbank

Afgelopen week kwam er een nieuw IEA gas market report uit. Uiteraard was er hierin aandacht voor de grote uitdaging die Europa nu te wachten staat: hoe, met minder of geen Russisch gas, de komende winter door te komen? Maar de aandacht gaat ook uit naar de afgelopen jaren: hoe is Europa in deze situatie terechtgekomen? En naar de komende jaren waar de IEA, net als de gasmarkten zelf, nu voor gasprijzen uitgaat van: “higher for longer”.

Trilemma 11 jul 22

Een EU netcode voor vraagrespons vraagt om een respons

Alweer een maand geleden publiceerde Acer, het EU-agentschap voor de samenwerking tussen toezichthouders, concept kaderrichtsnoeren voor vraagrespons. Deze richtsnoeren zijn de opmaat voor een nieuwe Europese netcode. Vraagrespons wordt steeds belangrijker, maar nut en noodzaak van deze netcode is allesbehalve evident.

Gastbijdrage • Trilemma 27 jun 22

Energie-eilanden: de volgende stap in schaalvergroting van wind op zee

De succesvolle kostprijsreductie van wind op zee is te danken aan schaalvergroting: grotere turbines, grotere parken, dikkere kabels en grotere converterplatforms. Richting 2030 vindt opschaling plaats van het huidige 700 MW wisselstroomplatform naar het 2 GW gelijkstroomplatform. Energie-eilanden zullen in de loop van de jaren ’30 de volgende stap zijn in het behalen van schaalvoordelen bij wind op zee.

Trilemma 27 jun 22

Politiek kijkt weg van duurzame opties voor Russisch gas

Het kabinet Rutte IV komt bijna uitsluitend met fossiele oplossingen voor de dreigende tekorten aan aardgas. Afgelopen week werd de beperking voor kolencentrales weer teruggedraaid. Nood breekt wet, maar er zijn ook duurzame opties die blijkbaar politiek niet uitkomen.

Trilemma 13 jun 22

Wie bewijst het ongelijk van Jan Rotmans?

Vorige week waren de rapen weer eens gaar. Tennet kondigde aan dat er in Limburg en Noord-Brabant geen ruimte is voor nieuwe aansluitingen, zowel voor afname als voor opwek van elektriciteit. Ook voor verzwaring van bestaande aansluitingen is geen ruimte.

Trilemma 13 jun 22

Wat is veiligheid, in Groningen?

In de huidige situatie is de veiligheid van de inwoners van Groningen onvoldoende geborgd, stelde SODM (Staatstoezicht op de Mijnen) recent. Het ligt ten grondslag aan het door SODM ontraden van een tijdelijke verhoging van de gasproductie in Groningen gedurende de huidige energiecrisis.

Trilemma 30 mei 22

Het Gasgebouw verdient juist navolging

Het NRC onthulde dit weekend dat het ministerie van Economische Zaken actief het openbaar maken van documenten over de Groningse gaswinning frustreerde. Heel ernstig in een democratie, citeert NRC Kamerlid Omtzigt. De suggestie van een schimmige lobby, of erger nog, een complot vanuit de oliebedrijven, wordt versterkt door de aanwezige vertegenwoordigers van Exxon en Shell met naam en toenaam te noemen.

Trilemma 30 mei 22

EU-regels elektrolyse zijn boost groene waterstof, zon en wind

Er werd al ruim een jaar over gespeculeerd, maar sinds een week is hij er eindelijk: de ‘gedelegeerde verordening’ van de Europese Commissie over de Richtlijn Hernieuwbare Energie. In de praktijk gaan deze regels grotendeels over de productie van waterstof uit elektrolyse. Ze gooien de bestaande regels behoorlijk overhoop en zetten de toon voor welke opwektechnieken meerwaarde krijgen.

Trilemma 16 mei 22

Is de koperen plaat aan vervanging toe?

Steeds meer burgers en organisaties worden geconfronteerd met de krapte in de stroomnetten. Door het toepassen van redispatch als middel om de congestie te managen, kunnen netbeheerders de gevolgen enigszins beperken. Maar de kosten van deze koop- en verkoopacties lopen snel op.

Trilemma 16 mei 22

Acer beweegt mee met politieke sentiment voor marktinterventies

Acer concludeert dat het model van de elektriciteitsmarkt niet de oorzaak is van de huidige energiecrisis en dat de markt juist heeft geholpen om problemen te beperken. Zij die vreesden voor ingrepen in de markt haalden opgelucht adem. Maar achteroverleunen is onverstandig. Integendeel! De analyse van Acer schiet tekort.

Trilemma 2 mei 22

ACM legt vinger op pijnlijke plek, maar plakt geen pleisters

Op basis van financiële informatie die bij leveranciers is opgevraagd, constateert ACM dat er geen acuut gevaar is op faillissementen. Dat goede nieuws is geen reden om op de lauweren te rusten, want de energiemarkt blijft wispelturig en dus kunnen er altijd slachtoffers vallen.

Trilemma 2 mei 22

Op een zonnige zomerdag gaat straks geen terrasverwarming aan, tenzij...

Terrasverwarming en stofzuiger aan, wedstrijdje zo veel mogelijk elektriciteit er doorheen jagen; het was de hilariteit vorige week bij mensen met een dynamische tarieven stroomcontract. De elektriciteitsprijzen waren zo negatief dat men zelfs na betaling van de energiebelastingen -nu 12,3 cent per kWh- geld toekreeg.

Trilemma 19 apr 22

Over een mogelijke boycot van Russische olie en gas

Met een ruime meerderheid heeft het Europees Parlement op 7 april een motie aangenomen die opriep tot een totale ban van Russische kolen, olie én gas. Vooralsnog willen de Europese lidstaten slechts overgaan op een boycot van Russische kolen; iets waarvoor 120 dagen wordt uitgetrokken. Een vergelijkbare stop op de import van Russische olie en/of gas is op dit moment nog een stap te ver voor ze. De discussie hierover zal echter ongetwijfeld doorgaan.

Trilemma 19 apr 22

NorNed, de meest waardevolle kabel, wordt onnodig ingeperkt

Tennet is door de hoge marktprijzen de laatste tijd veel geld kwijt aan het managen van congesties binnen Nederland. Maar grote prijsverschillen met de buurlanden leiden ook tot hogere congestie-inkomsten. Tegelijkertijd worstelt Tennet nog met het berekenen van de beschikbare capaciteit op de kabels naar Noorwegen en Denemarken. NorNed, de kabel naar Noorwegen, is het meest waardevol, maar de capaciteit wordt nog steeds onnodig beperkt.

Trilemma 4 apr 22

Klimaat, onafhankelijkheid Rusland en betaalbaarheid: de beleidskeuzes bijten elkaar

De laatste jaren was duurzaamheid de bepalende factor in de keuzes rond het energiebeleid. Sinds kort is alles anders. De invasie van Rusland in Oekraïne en de waarschijnlijke prelude daarnaartoe in 2021, hebben de energieprijzen naar ongekende hoogte opgestuwd en zet de leveringszekerheid op het spel. De snelle reactie van het kabinet om naast klimaatbeleid ook de hoge energierekening te compenseren én om de afhankelijkheid van Rusland te verminderen, heeft tot nu beleid opgeleverd dat tegengestelde kanten optrekt, met een gedeeltelijke impasse tot gevolg.

Trilemma 4 apr 22

Kernenergie terug van weggeweest

Kernenergie is terug van weggeweest. Het kabinet Rutte IV heeft bij aantreden laten weten dat de kerncentrale in Borssele langer open kan blijven, en dat het de benodigde stappen zal zetten voor de bouw van twee nieuwe kerncentrales. “Dat betekent onder andere dat wij marktpartijen faciliteren bij hun verkenningen, innovaties ondersteunen, tenders uitzetten, de (financiële) bijdrage van de overheid bezien, wet- en regelgeving waar nodig in orde maken. Ook zorgen we voor veilige, permanente opslag van kernafval”, aldus het coalitieakkoord.

Trilemma 21 mrt 22

Is er een toekomst voor gas uit Rusland?

De inval van Poetins Rusland in Oekraïne heeft de relatie met Rusland zeer veranderd. Wij zullen Poetins Rusland voorlopig niet los kunnen zien van deze schanddaad. En dat geldt ook voor Ruslands positie als gasleverancier.

Trilemma 21 mrt 22

Een supernet vraagt meer dan een Europese dialoog

Tennet ziet wel wat in een Europees supernet om minder afhankelijk te zijn van de fluctuaties in de productie door wind en zon. Zo’n supernet is al vijftig jaar in bedrijf in Rusland. Een net met zeer lange 750 kV verbindingen, dat maar liefst acht tijdzones omvat. Maar ook een net waarvan Oekraïne vorige week afscheid nam. Hoe hebben de Oost- en West-Europese systemen zich in het verleden ontwikkeld? En hoe komen we tot een Europees supernet?

Trilemma 7 mrt 22

Van Russisch gas af

De Russische inval in Oekraïne heeft de nadelen van de grote EU-afhankelijkheid van Rusland op het gebied van energie pijnlijk duidelijk gemaakt. Dat laat zich vooral voelen op het gebied van aardgas, een brandstof die zich veel minder makkelijk dan olie of kolen over grote afstanden laat vervoeren. Een brandstof waarvan het transport in relatief hoge mate gebonden is aan bestaande pijpleidingen.

Trilemma 7 mrt 22

#StopGazprom contraproductief: wie nu contract opzegt, spekt Poetins oorlogskas

De oproep van de #StopGazprom-campagne aan gemeenten en waterschappen om hun gascontracten met Gazprom op te zeggen is gevoelsmatig goed te begrijpen, maar rationeel gezien zeer onverstandig. Opzeggen van de contracten zal in de meeste gevallen contraproductief uitpakken. In plaats van minder zal er juist meer geld in Poetins oorlogskas vloeien.