Met het einde van de gasproductie in Groningen en de snelle daling van de gasproductie uit de Nederlandse kleine velden verliest de NAM haar bestaansrecht. Natuurlijk zou de NAM een rol kunnen spelen in de opbouw van het nieuwe energiesysteem, maar het imago van de NAM is dermate beschadigd, dat die rol blijft voorbehouden aan Shell Nederland.
Het begrip ‘fossiele subsidies’ is niet meer weg te denken uit de media. Die bewustwording van het feit dat tal van regelingen het gebruik van (fossiele) energie bevorderen is belangrijk omdat het een gezonde discussie over het onderwerp kan aanjagen. Helaas maakt de niet-constructieve verontwaardiging zo’n gezonde discussie erg lastig.
Om de structurele baten van extra investeringen in netverzwaring in beeld te brengen -om zo netverzwaring de aandacht en steun te geven die het verdient- zouden maatschappelijke kosten-batenanalyses uitgevoerd kunnen worden. Die bal ligt vooral bij de netbeheerders want zij hebben de benodigde kennis en inzichten.
Afgelopen weken stak er een storm van verontwaardiging op omdat energieleverancier Vandebron een heffing introduceerde voor klanten die zonnestroom terugleveren. Deze stap is een direct gevolg van de politieke impasse rond de afbouw van de salderingsregeling. Huishoudens met zonnepanelen worden daardoor steeds meer ongewenste klanten.
China is een economische reus in opkomst en herbergt zowat een vijfde van de wereldbevolking. Chinese acties op het gebied van energie hebben daardoor vergaande invloed op de rest van de wereld. Maar hoe zit het met de Chinese energievoorziening?
De industrie ergert zich aan het gebrek aan capaciteit op het elektriciteitsnet. Die ergernis is niet alleen begrijpelijk, maar ook terecht. Het is tijd om de echte problemen te onderkennen.
Voor wat het energie- en klimaatbeleid betreft, kwam de val van het kabinet op een uiterst ongelukkig moment. Maar voor de nieuwe warmtewet zou het juist een uitgelezen kans zijn om deze nog eens goed tegen het licht te houden.
Steeds vaker worden er op de Nederlandse elektriciteitsmarkt negatieve prijzen genoteerd. Maar hoe groot is dat overschot aan stroom in Nederland op zonnige dagen nu eigenlijk? Welke partijen schakelen productie al wel af als dat nodig is en welke nog niet? En hoe kan er nog meer flexibiliteit worden ontsloten voor het omgaan met overtollige productie bij negatieve day-ahead prijzen?
Nu het kabinet Rutte IV gevallen is, zal de Tweede Kamer in september moeten besluiten of ze de plannen en wetsvoorstellen nog in behandeling wil nemen, of dat ze deze controversieel zal verklaren. Het risico doemt op dat er dan vier grotendeels verloren jaren voor het klimaatbeleid zullen zijn.
Ongeveer €600 mrd to €1.000 mrd stroomde er de EU uit ten gevolge van de extreme gasprijzen in 2022. De primaire oorzaak van dit alles is eenduidig: het door Poetin grotendeels stopzetten van de Russische gasexport naar Europa. Toch is dat niet hele verhaal.
De onbalansprijs is de basis voor de prijsvorming op alle segmenten van de groothandelsmarkt voor elektriciteit. Om te kunnen spreken van één interne Europese elektriciteitsmarkt, zou dan ook de bepaling van de onbalansprijs in alle biedzones op dezelfde wijze moeten plaatsvinden. Dat gebeurt echter niet. De principes van de onbalansmarkt zijn wel geharmoniseerd, maar de Europese regels worden niet nageleefd.
Veranderingen doorvoeren in de energievoorziening kosten veel tijd en dus kan er niet vroeg genoeg worden begonnen met in kaart brengen hoe het toekomstige systeem er uit moet zien. Het kabinet heeft daartoe vorige week een ontwerp Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) gepubliceerd. Te hopen valt dat het NPE, ondanks de demissionaire status van de regering, voor het einde van het jaar definitief gemaakt kan worden.
De Voorjaarsbesluitvorming klimaat van het kabinet had rond de energiebelasting drie beloftes: minder degressief, minder kosten voor huishoudens en meer lonend voor verduurzaming. De eerste belofte wordt met de aangekondigde tarieven redelijk ingevuld, de tweede nauwelijks en de derde eigenlijk niet.
Shell mag dan geen Nederlands bedrijf meer zijn, er zijn weinig bedrijven die zo in de belangstelling staan in Nederland als Shell. Er is ook geen bedrijf in Nederland dat, sinds jaar en dag, zoveel vitriool over zich krijgt uitgestort.
De afgelopen weken werd wederom record na record verbroken op de elektriciteitsmarkt. Wat is er aan de hand? En tot hoever kan de prijs eigenlijk dalen? En zijn deze lage prijzen eigenlijk goed of slecht nieuws, en wat kan of moet eraan worden gedaan?
Dik 22 jaar geleden werd in Arnhem de stekker uit de zogenaamde ‘centrale dispatch’ getrokken. In plaats van een centraal computersysteem, waarmee werd uitgerekend hoe productie het beste op de vraag kon worden afgestemd, moesten marktpartijen via onderlinge handel zorgen voor een betrouwbare en betaalbare elektriciteitsvoorziening.
Omdat kernenergie omstreden is, is het een goede zaak dat het publiek beter wordt voorgelicht. Maar ook professionals in de energiemarkt hebben vaak een sterke mening en dan valt het niet mee om neutraal te blijven.
Met een aandeel van 12% in de wereldwijde olieproductie en 17% in de wereldwijde gasproductie (2021) is Rusland, met de VS en Saoedi-Arabië, een van de drie fossiele grootmachten. Voor Rusland zijn de inkomsten uit olie en gas essentieel.
Energiedelen, waarbij actieve consumenten overschotten aan productie uit zon op dak met elkaar kunnen delen, wordt vaak gepromoot. Het zou goed zijn voor meer duurzame productie, minder netcongestie en meer draagvlak voor de transitie. In werkelijkheid leidt het tot meer kosten en tot een welvaartsoverdracht van arm naar rijk. We moeten stoppen de burger sprookjes te vertellen in plaats van de ongemakkelijke waarheid.
Met de onlangs gepresenteerde voorjaarsbesluitvorming klimaat maakt het kabinet de ambitieuze keuze om in 2035 de elektriciteitsvoorziening CO₂-vrij te maken. Het kabinet komt helaas met een reeks goedbedoelde subsidies voor regelbare opwek, maar die zullen de markt voor oplossingen juist doodslaan. De aanpak lijkt daarmee op het wrijven in een vlek.
Per 1 juni aanstaande kunnen warmtebedrijven subsidie aanvragen voor warmtenetten waarmee nieuwe kleinverbruikersaansluitingen worden bediend. Met de introductie van de WIS voegt de regering weer een regeling toe aan het onoverzichtelijke pakket aan subsidies, terwijl er juist behoefte is aan eenvoud en toegankelijkheid. Zoals eerder in Trilemma uiteengezet, is die behoefte vooral groot bij de verduurzaming van de gebouwde omgeving, omdat daar een veelheid aan spelers en belanghebbenden bij betrokken zijn en situaties sterk uiteenlopen.
Met de noodzaak om afscheid te nemen van het bestaande, fossiele, energiesysteem is ook de gedachte ingeslopen dat technologische vooruitgang voorbehouden is aan het nieuwe energiesysteem. Niets is minder waar. Exploratie naar nieuwe olievelden richt zich nu vooral op de diepe offshore, in waterdieptes van 2 of 3 km, waar olieproductie vroeger niet of nauwelijks mogelijk was. Automatisering en smart wells veranderen de manier waarop bestaande olievelden geëxploiteerd worden.
Het rapport van het ‘Expertteam Energiesysteem 2050’ beschrijft in grove pennenstreken een klimaatneutrale energievoorziening, gebaseerd op ruim tweemaal zoveel elektriciteit dan momenteel wordt verbruikt. Tussen de regels door is de visie ook gebaseerd op bijna een halvering (40% daling) van het Nederlandse totale energiegebruik. Dat element is in feite de meest uitdagende en ingrijpende opgave uit het advies, maar blijft hangen in onuitgewerkt wensdenken.
In het coalitieakkoord is vastgelegd dat de WKK-belastingvrijstelling wordt beperkt tot aardgas dat daadwerkelijk voor de opwekking van elektriciteit wordt gebruikt, en niet voor warmte. Als dan toch aan het systeem gesleuteld wordt, steek dan de moeite in een systeemwijziging met langdurig structurele voordelen voor de energietransitie: energiebelasting heffen op warmteleveringen. Daarmee kan het speelveld tussen groen gas en warmte gelijk worden getrokken.
In het najaar van 2022 werd in allerijl het prijsplafond voor energieleveringen aan kleinverbruikers opgetuigd. Om de afhankelijkheid van energieleveranciers daarbij in de toekomst te vermijden en gerichter specifiek huishoudens te kunnen steunen, heeft het parlement eind vorig jaar ingestemd met nieuwe eerste schijven in het stelsel van de energiebelastingen. Een lovenswaardig initiatief, maar desondanks doet de regering er goed aan deze schijven te negeren als een nieuwe steunregeling nodig wordt geacht.
De afgelopen maanden was er veel te doen over het fenomeen fossiele subsidies. Die zouden in 2019 zo’n €17,3 mrd hebben bedragen. Dat onwaarschijnlijk hoge bedrag werd vooral door Extinction Rebellion uitgedragen in demonstraties en acties tegen de fossiele subsidies. Het bedrag leidt echter af van waar de werkelijke problemen en vooral, van waar de verbetermogelijkheden zitten.
Daar waar 'smart grids' lange tijd het modewoord in discussies over de elektriciteitsmarkt was, is dat de laatste jaren ontegenzeggelijk 'flexibiliteit'. Ook in de recente voorstellen van de Europese Commissie om de elektriciteitsmarkt te hervormen, duikt het woord vaak op. Het klinkt allemaal geweldig. Hoogste tijd voor Trilemma om deze, en nog wat andere voorstellen, tegen het licht te houden.
Enkele weken terug verwierp de Tweede Kamer diverse moties die tot doel hadden om de luchtkwaliteit in Nederland te verbeteren. Hoewel het aanpakken van houtstook in woningen een van de meest effectieve maatregelen is om blootstelling aan fijnstof en roet te verminderen, wil de meerderheid in de Kamer daar de vingers niet aan branden. Vooralsnog, want de druk om tot actie over te gaan neemt gelukkig wel toe.
De verduurzaming van de gebouwde omgeving gaat tergend langzaam. Een waaier aan subsidieregelingen voor allerlei doelgroepen frustreert vooral. Het zou veel effectiever en goedkoper zijn om middelen zo in te zetten dat ze totale wijken ineens verduurzamen.
De afgelopen weken stonden netbeheerders en markt weer tegenover elkaar rond het onderwerp netschaarste. Netbeheerders willen meer flexibiliteit bij bedrijven, marktpartijen willen vooral meer netcapaciteit. In de tussentijd buitelen de ideeën om beter om te gaan met de schaarse netcapaciteit over elkaar heen. Het is lastig om door de bomen het bos nog te zien. Trilemma komt daarom met een handleiding netschaarste.