Meer
Abonneren Inloggen
Abonneren
Trilemma

Woonlastenneutraliteit en keuzevrijheid maken de transitie duur

Wie kan er nu tegen zijn? De garantie van gelijkblijvende woonlasten voor huishoudens als hun woning in plaats van verwarmd op aardgas goed geïsoleerd en duurzaam verwarmd wordt, met tevens een garantie van keuzevrijheid over de keuze om wel of niet van aardgas af gaan. De Tweede Kamer dwong in meerderheid per motie deze twee principes af. De principes dreigen de warmtetransitie te verlammen en onnodig duur te maken. Een geheel andere benadering kan de oplossing zijn.
Trilemma

Niet doen, belastingvrijstelling voor groene energie!

De lasten van het klimaatbeleid zijn ongelijk verdeeld en dat gaat ten koste van een efficiënte energietransitie. In een lezenswaardig betoog leggen enkele Oeso-economen de vinger op diverse pijnlijke plekken. Helaas lijken de economen in de aanbevelingen voorbij te gaan aan de dynamiek van elektriciteitsgebruik en –productie in een gekoppeld systeem. Opvolging van de aanbevelingen kan zodoende nieuwe inefficiënties introduceren.
Trilemma

De ontdekking van het Groningen gasveld

Wat er over het Groningen gasveld gezegd of geschreven wordt, is niet altijd bezonnen of rationeel. De enorme omvang van het veld, de invloed die het gehad heeft op de Nederlandse economie en de ondoorzichtigheid van het gasgebouw hebben ertoe geleid dat er veel mythes in omloop zijn. Dat geldt ook voor de ontdekking van het veld. Het doel van dit artikel is kort de ontdekking van het Groningenveld te beschrijven, met name vanuit aardwetenschappelijk oogpunt en zoveel mogelijk gebaseerd op primaire bronnen.
Trilemma

Groene stroom bestaat niet, maar straks wel

De treinen rijden erop, de meeste huishoudens gebruiken het: groene stroom. Zolang dit product bestaat is er al discussie over hoe groen het eigenlijk echt is. Met de groeiende noodzaak om duurzame elektrificatie van vooral de industrie te ontwikkelen en te ondersteunen is er steeds meer behoefte aan een betere certificering, als bewijs dat het echt gaat om duurzaam opgewekte stroom. Het is een kwestie van tijd tot deze certificering er komt, met grote consequenties voor wat nu nog ‘groene stroom’ heet.
Trilemma

De andere kant van de 99,9999% medaille

De netbeheerders wijzen graag op de hoge betrouwbaarheid van het Nederlandse elektriciteitsnet. Vorige maand meldde de branchevereniging Netbeheer Nederland een betrouwbaarheid van 99,99%. Ook Tennet deed in zijn jaarverslag over 2020 een duit in het zakje. De netbeheerder rapporteert dat het net op land een beschikbaarheid had van 99,9999%, bij een target van 99,9996%. Voor het net op zee werd een beschikbaarheid van 94,03% gescoord, bij een target van 93,97%. Deze goede scores zijn ongetwijfeld correct, maar het beeld is niet compleet.
Trilemma

Nederlandse 'outstanding market' schiet toch nog tekort

De Europese Commissie heeft de barrières bestudeerd in retailmarkten voor gas- en elektriciteit van de 27 lidstaten plus Noorwegen, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk. In vergelijking met de andere landen scoort Nederland bijzonder goed. Vooral voor nieuwe leveranciers op de elektriciteitsmarkt behoort Nederland tot het clubje outstandingly entrant friendly. Omdat netbeheerders in Nederland en België onafhankelijk zijn, scoren beide landen zelfs 100% op het aspect afwezigheid van concurrentievoordelen voor verticaal geïntegreerde marktpartijen.

Trilemma

De grootste machine ter wereld heeft geen machinist

Texas werd in februari getroffen door een winterstorm. Miljoenen Texanen kwamen uren tot soms dagen zonder stroom te zitten met rampzalige gevolgen. Tennet gaf in een artikel in Het Financieel Dagblad aan dat zo’n crisis in Nederland niet waarschijnlijk is omdat Texas een elektrisch eiland vormt, terwijl Nederland onderdeel is van het grootste elektriciteitssysteem ter wereld. Als het in Nederland krap is, springt het buitenland automatisch bij. Maar op 8 januari haperde dat systeem.

Trilemma

En dan kiezen we voor kernenergie, wat dan?

Opeens was het er weer; kernenergie als het thema voor de verkiezingen op het gebied van duurzaamheid. De regeringspartijen VVD en CDA positioneerden het onderwerp met de suggestie dat er nu een keuze voorligt die eerder niet gemaakt kon worden. Een politieke meerderheid was al voor en dat blijft vast zo. De vraag is dus of de komende jaren de ontwikkeling van een centrale zal starten en wat dit op termijn betekent voor de energietransitie.
Trilemma

De uitdaging van de energietransitie in drie scenario’s

Al tientallen jaren brengt Shell met enige regelmaat scenariostudies uit. Kort na 1970 werd, naar aanleiding van de toenemende invloed van Opec en de mogelijke nationalisaties van de belangen van bedrijven als Shell, in een van die scenario’s de olie-industrie vergeleken met een bootje dat de rivier afdreef: iedereen zag de bocht in de rivier en hoorde de brullende waterval achter die bocht. Zo voelde men zich ook in de olie-industrie begin deze eeuw. Iedereen realiseerde zich dat het aanpakken van klimaatverandering ooit grote gevolgen zou hebben voor de industrie, de vraag was alleen wanneer.
Trilemma

Kondig sluiting van de aardgascentrales aan

De elektriciteitsmix in Nederland verduurzaamt razendsnel, voor zon en wind op land zelfs zo snel dat de beleidsambities voor 2030 eerder een plafond dreigen te worden dan een doel. Toch blijven de aardgascentrales gewoon operationeel. Volgens sommigen ‘kunnen we niet zonder’, kijkend naar de wind- en zon-arme momenten. De technieken om die gaten emissievrij te dichten zijn echter voorhanden, maar leggen het qua prijs af tegen het regelbaar vermogen uit fossiele gascentrales. Deze centrales beginnen dus steeds meer een sta-in-de-weg te worden in de route naar een duurzaam energiesysteem.
Interview • Trilemma

Het belang van Acer voor Europa en dus voor Nederland

Het energiedebat in Nederland lijkt zich soms weinig te bekommeren om de Europese ontwikkelingen. Dat is onterecht. Eén van de richtingbepalende Europese instanties is Acer, de Europese toezichthouder, of beter gezegd, het agentschap van de Europese Unie voor de samenwerking tussen energieregulators. Trilemma sprak met Martin Godfried en Dennis Hesseling over het belang van Acer voor de Nederlandse energiesector. Beiden werken al vele jaren in Acer’s management team.
Trilemma

De lastige keuzes in het klimaatbeleid zijn voor Rutte IV

Het kabinet Rutte III ging van start met een compliment aan zichzelf: “het groenste kabinet ooit”. Of deze superlatief terecht was mag ieder zelf bepalen. Er zijn mooie zaken gerealiseerd op het gebied van het verduurzamen van de Nederlandse energievoorziening. Maar het gestelde doel van -49% ten opzichte van 1990 en zeker de hogere Europese ambitie van -55% emissiereductie worden niet gehaald. De lastige dossiers zijn voor het volgende kabinet die extra complex zijn geworden door de piketpaaltjes die ook de coalitiepartijen zelf geslagen hebben.
Trilemma

Benut de kans voor ventilatie met warmteterugwinning

Door de coronacrisis is de aandacht voor ventilatie fors toegenomen. Dat geldt vooral voor ventilatie op werkplekken, zoals publieke gebouwen, kantoren en fabrieken. De belangstelling is het gevolg van vrees voor de verspreiding van het virus en de overheid lijkt er vooral op gericht te zijn de bezorgdheid te temperen. Bezien vanuit de volksgezondheid kan het heel wel zijn dat die geruststellende woorden terecht zijn maar daarmee laat de overheid wel een kans liggen om de verduurzaming van de gebouwde omgeving een handje te helpen. Het is echter nog niet te laat om het momentum te benutten voor een ‘geen-spijt’ aanpak’.

Trilemma

NVDE’s zwieper kan averechts uitpakken

Met flexibele nettarieven en contracts for difference met opwekkers en gebruikers, kan de overheid een zwieper geven aan de industriële toepassing van elektrische boilers. Dat is volgens de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) nodig om de gestelde doelen van CO₂-reductie in de industrie te halen. Dat pleidooi ondersteunt NVDE met een rapport van TNO, waarin wordt gesteld dat de investeringsrisico’s kunnen worden beperkt door een hogere exploitatievergoeding te betalen in periodes met hoge elektriciteitsprijzen. Daarmee kan de toepassing van e-boilers worden gestimuleerd wat volgens NVDE dringend gewenst. Uit hoofde van het Klimaatakkoord moet elektrificatie van industriële processen namelijk zorgen voor een besparing van 4 Mton CO₂. Helaas leidt de wijze waarop NVDE die elektrificatie wil stimuleren, niet noodzakelijkerwijs tot CO₂-besparing en kan het zelfs een toename veroorzaken. Een investeringssubsidie valt daarom te prefereren boven een exploitatiesubsidie.
Trilemma

Meer durf nodig om transportschaarste aan te pakken

Het probleem is bekend. De zonneparken schieten als paddenstoelen uit de grond, met name in gebieden waar het elektriciteitsnet relatief zwak is. Netuitbreiding gaat veel langzamer dan de ontwikkeling van een zonnepark en de netbeheerders hebben te weinig technisch personeel. Congestiemanagement blijkt vaak niet mogelijk en het resultaat is dat veel projecten voor zonneparken in de wachtkamer staan. Er is ook ander nieuws. Netbeheer Nederland en Holland Solar sloten een convenant om voortaan zon nog maar op 70% van hun piekvermogen aan te sluiten. En per 1 januari kan de vluchtstrook van het elektriciteitsnet worden gebruikt. Welke maatregelen zetten echt zoden aan de dijk? Zijn er nog andere oplossingen mogelijk? En wat brengt ons de nieuwe Energiewet?
Trilemma

Kernenergie; past dat in een elevator pitch?

Kernenergie; een in het verleden fel bediscussieerd thema. En recent is die discussie weer opnieuw gestart. Want kan kernenergie bijdragen aan de oplossingen voor het CO₂-emissie probleem? Die discussie ging -en gaat nu weer- over techniek, over veiligheid, over de impact op het milieu, over het afvalprobleem, over het maatschappelijk draagvlak voor de kernenergie. In die actuele discussie ontbreekt echter een essentieel thema. Iets wat er vroeger wel was en nu niet meer, namelijk de ervaring die nodig is om met kernenergie opnieuw aan de slag te gaan.
Trilemma

Maak de industrie eigenaar van het probleem leveringszekerheid

Bij de liberalisering van de elektriciteitsmarkt werd de centrale aansturing van de productie vervangen door coördinatie van productie en consumptie op basis van marktprijzen. Starre en kostenverhogende regels voor de inzet van centrales maakten begin deze eeuw plaats voor vrijheid van producent en consument met kansen om kosten te besparen en geld te verdienen. Producenten en consumenten die inspelen op prijssignalen houden vraag en aanbod op het transportsysteem in evenwicht.
Trilemma

SDE++: een oprechte appelbomen met perensap vergelijking

Deze week gaat de nieuwe SDE++-regeling open voor subsidieaanvragen. Velen kijken met interesse, vrees en hoop naar welke technieken in de prijzen gaan vallen en welke niet. Voor het eerst gaat de SDE-subsidie niet meer alleen naar het stimuleren van de opwek van hernieuwbare energie. Ook de conversie van elektriciteit naar bijvoorbeeld warmte of waterstof valt onder de regeling, zo ook de afvang en opslag van CO₂ uit fossiele energie.