0 nieuwe artikelen

Trilemma Eergisteren

Hoe Opec+ de olieprijzen managet

Sinds april vorig jaar is de olieprijs geleidelijk aan gestegen tot rond de $70 per vat (Brent). Terwijl een hele serie van factoren ten grondslag ligt aan een vergelijkbare toename van de gasprijs, wordt deze stijging van de olieprijs vooral veroorzaakt door één factor: de terughoudendheid waarmee Opec+ (Opec en partners, waarvan Rusland de belangrijkste is) de productie laat toenemen nu de vraag weer het niveau van voor de coronacrisis begint te benaderen. Het illustreert hoe groot de invloed van Opec+ op de olieprijs nog steeds is, met name op de korte termijn.

Trilemma Eergisteren

Leveringszekerheid gas, een heikele kwestie

In het recente halfjaarbericht wijst Gasunie op de lage vullingsgraad van gasopslagen. Eind juni waren de opslagen in Nederland slechts tot 29% gevuld, terwijl dat eind juni vorig jaar 79% bedroeg. Of dat tot problemen gaat leiden, is nog niet duidelijk. Wel wijst Gasunie er alvast op dat het de “gezamenlijke verantwoordelijkheid van (alle) marktpartijen” is om te zorgen dat er voldoende gas beschikbaar is voor levering aan Nederlandse afnemers.

Trilemma 12 jul 21

Stugge netbeheerders blokkeren energietransitie

Stel: de minister van Infrastructuur en Waterstaat zou verklaren dat er geen nieuwe bedrijven en winkels in ons land bij mogen komen, omdat er anders te veel files ontstaan en wegenbouw te veel tijd kost. Hoon zou haar ten deel vallen, door haar probleem zo over de schutting van de samenleving te gooien zonder oplossingen anders dan de aanleg van dure en tijdrovende infrastructuur te beschouwen. Netbeheerders komen nu met een vergelijkbare stelling dat meer dan 6 GW wind op zee en 35 TWh wind en zon op land hoe dan ook onmogelijk is voor 2030. Deze stellingname brengt de klimaatambities van ons land onnodig in gevaar.

Trilemma 12 jul 21

Hoge gasprijzen, midden in de zomer

Het is nog maar een jaar geleden dat, in de zomer van 2020, de Nederlandse TTF gasprijs op de dagvooruitmarkt zo’n €4 tot €6 per MWh kostte en de prijs voor levering in 2021 pakweg €12 per MWh bedroeg. Die zomer werden in de Verenigde Staten zelfs enkele LNG-fabrieken stilgelegd om niet verliesgevend naar Europa te hoeven exporteren. Dat is iets dat men normaal gesproken, gezien de hoge kosten van het weer opstarten van een LNG-fabriek, altijd probeert te voorkomen.

Trilemma 28 jun 21

Lagere boete voor Energie I&V, maar de put nog niet gedempt

ACM maakt veel werk van het beboeten van Anode, dat in alle openheid en met goede redenen omkleed onterechte switches heeft doorgevoerd met het doel om juist van die aansluitingen af te komen. De affaire ACM versus Anode is voor de energiesector van veel groter belang dan dat een van de spelers een ferme tik op vingers krijgt en forse boetes moet betalen. Wat is die schade voor de energiemarkt en hoe kunnen zulke situaties in de toekomst het beste worden voorkomen? Op die vragen wordt in dit artikel nader ingegaan.

Trilemma 28 jun 21

Go, go Gopacs!

Het elektriciteitsnet piept en kraakt in haar voegen. Steeds meer gebieden op de kaart kleuren rood en daar kunnen voorlopig geen nieuwe zonneparken meer worden aangesloten. De netbeheerders waarschuwen dat niet alleen bedrijven en instellingen, maar ook consumenten de gevolgen hiervan kunnen gaan merken. Tijd om te kijken hoe het met Gopacs staat; het platform waarmee de netbeheerders samen met marktpartijen en grootverbruikers proberen congestie in het elektriciteitsnet te verminderen.

Trilemma 14 jun 21

Geld genoeg voor de energietransitie, toch?

De overstap van fossiele energie naar duurzaam opgewekte energie is een noodzakelijke maar ook kostbare aangelegenheid. Geld is echter geen probleem want er zijn miljarden beschikbaar om de klimaatcrisis aan te pakken, zelfs als Nederland de klimaatambities verhoogt. Althans, dat claimt Greenpeace op basis van een rapport van CE Delft. Echter, zelfs in dit optimistische betoog schieten alle beschikbare miljarden bij elkaar opgeteld nog tekort, maar daar past Greenpeace een mouw aan.

Trilemma 14 jun 21

Halfslachtige aanpak tast draagvlak voor ETS aan

In de media is weer veel aandacht voor winsten die worden behaald met handel in emissierechten. Aanleiding is een rapport van CE Delft voor Carbon Market Watch, een organisatie die zich inzet voor faire en effectieve klimaatacties. Wat daarmee wordt bedoeld blijkt onder andere uit een artikel in het NRC: “Het zou voor bedrijven onmogelijk moeten zijn om gratis te vervuilen”.

Trilemma 14 jun 21

Over de klimaatzaak en de emissies van broeikasgassen door olie- en gasbedrijven

Dit artikel beoogt een kort overzicht te geven van de emissies van broeikasgassen door olie- en gasbedrijven: wat houden deze emissies in, hoe worden ze gerapporteerd, wat kunnen bedrijven eraan doen en wat zijn de gevolgen van het recente vonnis in de klimaatzaak voor deze emissies.

Trilemma 31 mei 21

Simpele groene verhaal frustreert energietransitie

Het bagatelliseren van de noodzaak tot drastische klimaatmaatregelen en het presenteren van vrij simplistische alternatieven (gewoon kerncentrales bouwen) was altijd het domein van populistisch rechts. Niet nieuw, maar wel groeiend is het pleidooi van een deel van de linkse en groene beweging dat hier verdacht veel op begint te lijken. Deze erkent wel degelijk de ernst van het klimaatprobleem, maar komt met simpele oplossingen en blokkades tegen serieuze ingrepen. De vorige week gepresenteerde oproep van de ‘tipping point coalition’ is hierin een nieuw dieptepunt.

Trilemma 31 mei 21

Strategische reserve, de minst slechte optie maar geen panacee

Een betrouwbare elektriciteitsvoorziening in een systeem met veel productie uit zon en wind blijft een zorgenkind, met name gedurende een relatief snelle transitie naar een klimaatneutrale voorziening. Die zorg is door de gemaakte keuzes in het Klimaatakkoord nog prominenter geworden.

Trilemma 17 mei 21

De zaak Milieudefensie versus Shell

Milieudefensie eist in een rechtszaak dat Shell maatregelen neemt om zijn CO₂-emissies in 2030 met 45% te verminderen (ten opzichte van 2010) en om deze emissies naar nul terug te brengen in 2050. Het gaat hierbij om alle emissies gerelateerd aan productie, transport én consumptie van Shell-producten. De van Shell verlangde CO₂-reductie wordt gebaseerd op de wereldwijde vermindering van de uitstoot, benodigd om de opwarming van de aarde tot ongeveer 1,5°C te beperken.

Trilemma 17 mei 21

Neem de transporttarieven elektriciteit op de schop, nu!

In menige discussie over de energietransitie wordt gepleit voor een stabiel beleid. Die oproepen liggen voor de hand, want veel acties die nodig zijn, moeten door private partijen worden ondernomen en gefinancierd. Dan is het wel zo prettig als zulke partijen weten waar ze aan toe zijn. Echter, stabiliteit is alleen prettig zolang het aansluit bij de behoeftes. Zodra de behoeftes veranderen, vormt stabiliteit juist een grote barrière.

Trilemma 17 mei 21

Verwerk de kosten voor CCS-subsidie ook in staal- en olieproducten

Na een kleine twintig jaar subsidiëren van de productie van hernieuwbare energie, komen inmiddels ook enkele andere vormen van het vermijden van de uitstoot van CO₂ naar de atmosfeer voor SDE-subsidie in aanmerking. Op zichzelf een goede zaak, maar helaas heeft de regering verzuimd om ook de grondslag voor het financieren van de subsidie te verbreden.

Trilemma 3 mei 21

Woonlastenneutraliteit en keuzevrijheid maken de transitie duur

Wie kan er nu tegen zijn? De garantie van gelijkblijvende woonlasten voor huishoudens als hun woning in plaats van verwarmd op aardgas goed geïsoleerd en duurzaam verwarmd wordt, met tevens een garantie van keuzevrijheid over de keuze om wel of niet van aardgas af gaan. De Tweede Kamer dwong in meerderheid per motie deze twee principes af. De principes dreigen de warmtetransitie te verlammen en onnodig duur te maken. Een geheel andere benadering kan de oplossing zijn.

Trilemma 3 mei 21

(G)een nieuw marktontwerp voor 2030

Entso-E, de Europese vereniging van landelijke netbeheerders of TSO’s, heeft een discussiedocument gepubliceerd met de titel 'Options for the design of European Electricity Markets in 2030'. Het rapport bevat maar liefst 64 vragen en belangstellenden kunnen nog tot 14 mei reageren. De resultaten worden dan in een workshop op 10 juni toegelicht. Entso-E roept op tot een open dialoog.

Trilemma 19 apr 21

Niet doen, belastingvrijstelling voor groene energie!

De lasten van het klimaatbeleid zijn ongelijk verdeeld en dat gaat ten koste van een efficiënte energietransitie. In een lezenswaardig betoog leggen enkele Oeso-economen de vinger op diverse pijnlijke plekken. Helaas lijken de economen in de aanbevelingen voorbij te gaan aan de dynamiek van elektriciteitsgebruik en –productie in een gekoppeld systeem. Opvolging van de aanbevelingen kan zodoende nieuwe inefficiënties introduceren.

Trilemma 19 apr 21

Exploratie naar gas in de Zuidelijke Noordzee

In de wereld van olie en gas was het maar een onopvallend berichtje. Een klein bedrijf zonder eigen gasproductie werkte, zoals dat in de upstream veelal wordt aangeduid, een prospect op in de Zuidelijke Noordzee en deed vervolgens 70% van de licentie over aan een grote multinational. Die runt de zaak nu verder en nam recent de beslissing een put te gaan boren.

Trilemma 19 apr 21

De ontdekking van het Groningen gasveld

Wat er over het Groningen gasveld gezegd of geschreven wordt, is niet altijd bezonnen of rationeel. De enorme omvang van het veld, de invloed die het gehad heeft op de Nederlandse economie en de ondoorzichtigheid van het gasgebouw hebben ertoe geleid dat er veel mythes in omloop zijn. Dat geldt ook voor de ontdekking van het veld. Het doel van dit artikel is kort de ontdekking van het Groningenveld te beschrijven, met name vanuit aardwetenschappelijk oogpunt en zoveel mogelijk gebaseerd op primaire bronnen.

Trilemma 6 apr 21

Groene stroom bestaat niet, maar straks wel

De treinen rijden erop, de meeste huishoudens gebruiken het: groene stroom. Zolang dit product bestaat is er al discussie over hoe groen het eigenlijk echt is. Met de groeiende noodzaak om duurzame elektrificatie van vooral de industrie te ontwikkelen en te ondersteunen is er steeds meer behoefte aan een betere certificering, als bewijs dat het echt gaat om duurzaam opgewekte stroom. Het is een kwestie van tijd tot deze certificering er komt, met grote consequenties voor wat nu nog ‘groene stroom’ heet.

Trilemma 6 apr 21

De andere kant van de 99,9999% medaille

De netbeheerders wijzen graag op de hoge betrouwbaarheid van het Nederlandse elektriciteitsnet. Vorige maand meldde de branchevereniging Netbeheer Nederland een betrouwbaarheid van 99,99%. Ook Tennet deed in zijn jaarverslag over 2020 een duit in het zakje. De netbeheerder rapporteert dat het net op land een beschikbaarheid had van 99,9999%, bij een target van 99,9996%. Voor het net op zee werd een beschikbaarheid van 94,03% gescoord, bij een target van 93,97%. Deze goede scores zijn ongetwijfeld correct, maar het beeld is niet compleet.

Trilemma 22 mrt 21

Waterstof: quo vadis?

Klimaatverandering maakt het noodzakelijk de uitstoot van broeikasgassen drastisch te reduceren. De komende decennia zal er, wereldwijd, een nieuw energiesysteem uitkristalliseren met een veel lagere carbon footprint. Technologische doorbraken, kostenverlagingen, politieke keuzes en draagvlak zullen bepalen hoe dat nieuwe systeem er uit komt te zien.

Trilemma 22 mrt 21

Nederlandse 'outstanding market' schiet toch nog tekort

De Europese Commissie heeft de barrières bestudeerd in retailmarkten voor gas- en elektriciteit van de 27 lidstaten plus Noorwegen, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk. In vergelijking met de andere landen scoort Nederland bijzonder goed. Vooral voor nieuwe leveranciers op de elektriciteitsmarkt behoort Nederland tot het clubje outstandingly entrant friendly. Omdat netbeheerders in Nederland en België onafhankelijk zijn, scoren beide landen zelfs 100% op het aspect afwezigheid van concurrentievoordelen voor verticaal geïntegreerde marktpartijen.

Trilemma 8 mrt 21

De grootste machine ter wereld heeft geen machinist

Texas werd in februari getroffen door een winterstorm. Miljoenen Texanen kwamen uren tot soms dagen zonder stroom te zitten met rampzalige gevolgen. Tennet gaf in een artikel in Het Financieel Dagblad aan dat zo’n crisis in Nederland niet waarschijnlijk is omdat Texas een elektrisch eiland vormt, terwijl Nederland onderdeel is van het grootste elektriciteitssysteem ter wereld. Als het in Nederland krap is, springt het buitenland automatisch bij. Maar op 8 januari haperde dat systeem.

Trilemma 8 mrt 21

En dan kiezen we voor kernenergie, wat dan?

Opeens was het er weer; kernenergie als het thema voor de verkiezingen op het gebied van duurzaamheid. De regeringspartijen VVD en CDA positioneerden het onderwerp met de suggestie dat er nu een keuze voorligt die eerder niet gemaakt kon worden. Een politieke meerderheid was al voor en dat blijft vast zo. De vraag is dus of de komende jaren de ontwikkeling van een centrale zal starten en wat dit op termijn betekent voor de energietransitie.

Trilemma 22 feb 21

De uitdaging van de energietransitie in drie scenario’s

Al tientallen jaren brengt Shell met enige regelmaat scenariostudies uit. Kort na 1970 werd, naar aanleiding van de toenemende invloed van Opec en de mogelijke nationalisaties van de belangen van bedrijven als Shell, in een van die scenario’s de olie-industrie vergeleken met een bootje dat de rivier afdreef: iedereen zag de bocht in de rivier en hoorde de brullende waterval achter die bocht. Zo voelde men zich ook in de olie-industrie begin deze eeuw. Iedereen realiseerde zich dat het aanpakken van klimaatverandering ooit grote gevolgen zou hebben voor de industrie, de vraag was alleen wanneer.

Trilemma 22 feb 21

Hoe blijft de elektriciteitsvoorziening op het laagspanningsnet veilig bij grootschalige toepassing van PV-systemen?

Zonder beleidsaanpassingen zal, door het grootschalig terugleveren van lokaal door PV-panelen geproduceerde elektriciteit, de betrouwbaarheid van het laagspanningsnet niet langer onder alle omstandigheden kunnen worden gegarandeerd.

Trilemma 8 feb 21

Kondig sluiting van de aardgascentrales aan

De elektriciteitsmix in Nederland verduurzaamt razendsnel, voor zon en wind op land zelfs zo snel dat de beleidsambities voor 2030 eerder een plafond dreigen te worden dan een doel. Toch blijven de aardgascentrales gewoon operationeel. Volgens sommigen ‘kunnen we niet zonder’, kijkend naar de wind- en zon-arme momenten. De technieken om die gaten emissievrij te dichten zijn echter voorhanden, maar leggen het qua prijs af tegen het regelbaar vermogen uit fossiele gascentrales. Deze centrales beginnen dus steeds meer een sta-in-de-weg te worden in de route naar een duurzaam energiesysteem.

Trilemma 8 feb 21

Focus op non-ETS sector en let ook op de biodiversiteitscrisis

Met de verkiezingen voor de deur is de tijd rijp voor het opstellen van verlanglijstjes. De aankomende onderhandelingen om een regering te vormen zijn immers cruciaal voor het beleid in de komende jaren. Dat speelt in het bijzonder voor het klimaatbeleid, een van de belangrijkste aandachtspunten in de verkiezingscampagnes.

Trilemma 25 jan 21

Een winterpiek voor de gasprijzen

Rond 10 januari bracht een lading LNG (vloeibaar gemaakt gas) van Total in Japan bijna $40/mmbtu op; het equivalent van zo’n $250 voor een vat olie. Zo laag als de gasprijzen afgelopen zomer waren, zo hoog waren ze de afgelopen weken.