0 nieuwe artikelen

Trilemma 18 okt 21

De man die het Duitse stroomnet redde maar passief meeregelen doet wankelen

Het gerenommeerde Duitse weekblad Der Spiegel is in het nieuws vanwege het artikel 'Käse, Koks und Killer', waarin een inktzwart beeld van Nederland als narcostaat wordt geschilderd. Eerder dit jaar, op 5 maart, verscheen in dat blad een artikel waarvan elke Trilemma-lezer kennis zou moeten nemen: 'Der Mann, der Deutschlands Stromnetz rettete'. Het verhaal gaat over grote onbalansen in het Duitse systeem die zouden zijn veroorzaakt door marktpartijen die bewust open posities niet hadden afgedekt op de markt, omdat ze konden verwachten dat verrekening tegen de onbalansprijs goedkoper zou zijn. Kortom speculatie die de leveringszekerheid in gevaar bracht.

Trilemma 18 okt 21

Het slechtste van twee werelden

Twee weken geleden kwam onze studie naar gasmarkten en leveringszekerheid uit bij HCSS. En terwijl de publiciteit zich vooral focuste op de huidige gasprijzen en de leveringszekerheid deze winter, is er voor ons een ander aspect dat minstens zo interessant is: in hoeverre zijn de huidige gebeurtenissen een voorbode van langetermijnontwikkelingen? Zijn het vooral incidentele of structurele factoren die de gasprijs nu tot grote hoogte hebben opgestuwd?

Trilemma 4 okt 21

Allen aan de CO₂-reductie, behalve de glastuinbouw

Het huidige klimaatbeleid is al redelijk compleet, met sturende fiscale maatregelen, normering en subsidies voor de meeste sectoren. Met de 'Fit For 55'-voorstellen van de Europese Commissie wordt het klimaatbeleid nog vollediger, zonder nog echt vrijgestelde sectoren. Echter, één sector lijkt op vele punten de dans wederom te ontspringen: de glastuinbouw. Het is een sector die -bij gebrek aan echt sturend beleid- nauwelijks verduurzaming laat zien.

Trilemma 4 okt 21

The sky is the limit!?

De afgelopen weken gingen de elektriciteitsprijzen door het dak. Record na record is verbroken. Zo ligt de daggemiddelde day-ahead prijs sinds september boven de €100 per MWh, ongeveer twee keer zo hoog als het tienjarig gemiddelde. Wat is er allemaal aan de hand? Tot hoever kan de prijs eigenlijk stijgen? En zijn deze hoge prijzen eigenlijk goed of slecht nieuws?

Trilemma 20 sep 21

Gazprom: het fundament van onze gasvoorziening

Vanaf 2018 is Nederland een netto gasimporteur. Op dit moment is de netto import al ruim meer dan de helft van ons gasverbruik. In 2030 kan het rond de 90% liggen.

Trilemma 20 sep 21

‘Winter is coming’: pas de gascontracten alvast aan

De kans is groot dat er een barre winter voor de deur staat, althans, wat de gasmarkt betreft. Er dreigt een structureel tekort. De gasopslagen zijn momenteel bijzonder slecht gevuld en bij de huidige hoge marktprijzen valt niet te verwachten dat de achterstand in vullingsgraad wordt ingelopen. Maar die prijzen van ruim €65 per MWh mogen nu hoog lijken, over enkele maanden zou kunnen blijken dat het toch een goed koopmoment was.

Trilemma 6 sep 21

Nee, niet iedereen aan de thuisbatterij!

Het verdient de voorkeur om schaarse middelen veel doelgerichter in te zetten: in die wijken en straten waar zich de grootste problemen voordoen, schrijft Sjak Lomme.

Trilemma 6 sep 21

Waterstofdoel uit ‘Fit for 55’ zet Nederlands beleid op zijn kop

De hernieuwbare waterstofdoelstelling voor de industrie uit het ‘Fit For 55’ vereist dat de 2030-doelstellingen uit het Klimaatakkoord voor hernieuwbare elektriciteit en voor elektrolyse ongeveer twee keer zo hoog moeten worden gesteld, en dat er substantiële kosten moeten worden gemaakt, schrijft Alex Kaat.

Trilemma 6 sep 21

Verhoog de drempel voor ‘ongevraagde levering’

Het is zaak te voorkomen dat energieleveranciers de lasten van de bijzondere rol van energie dragen, terwijl consumenten te pas en onpas de lusten van het algemene consumentenrecht behouden. De aanstaande Energiewet biedt een goede kans om die balans te verbeteren, schrijft Sjak Lomme.

Trilemma 23 aug 21

Hoezo remt ACM de energietransitie af?

In een opiniestuk roept Danny Benima, CFO van Stedin, de ACM op om de energietransitie niet langer af te remmen. De ACM draagt de netbeheerders namelijk op om tegen zo laag mogelijke kosten kabels en leidingen in de grond te leggen en dat zo laat mogelijk te doen, zodat de energierekening laag blijft, aldus Benima. Weliswaar bevat het stuk enkele nuanceringen, maar de toon is gezet: de tariefregulering van ACM verhindert dat netbeheerders werk kunnen maken van een innovatief en toekomstbestendig energienet. Helaas is de energietransitie niet geholpen met deze weergave van een van de grote uitdagingen van de energietransitie, zijnde de financiering van de transportnetten.

Trilemma 23 aug 21

Plaats het Klimaatakkoord niet boven de democratie

Begin dit jaar verzocht de Tweede Kamer de regering om geen nieuwe subsidies voor houtige biomassa af te geven tot het afbouwpad voor die biomassa met de Kamer is gedeeld. Een dilemma voor de demissionaire regering, want het advies over dat afbouwpad is door de Kamer controversieel verklaard. Om toch aan de wens tot subsidiestop tegemoet te komen, liet de regering begin juni weten komend najaar geen SDE++ beschikbaar te stellen voor houtige biomassa gebaseerde lage temperatuurwarmte. Deze tegemoetkoming aan de wens van de Tweede Kamer is Ed Nijpels, voorzitter van het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord, in het verkeerde keelgat geschoten.

Trilemma 9 aug 21

Investeer in intelligente handen

Volgens Johan Cruijff moet een voetballer op het veld snelle keuzes maken en in chaotische omstandigheden rekening houden met allerlei informatie. Een goede voetballer moet dus intelligent zijn. Een vergelijkbaar stelling poneert Christiaan Schreurs naar aanleiding van zijn onlangs verschenen boek 'Denken als Einstein'. Hij heeft het over intelligentie van de handen en refereert aan de dorpssmid uit zijn jeugd die een perfecte twee-assige veewagen met oplooprem in elkaar laste.

Trilemma 9 aug 21

Slimme meter display: trekken aan dood geboren paard

Miljoenen automobilisten zitten regelmatig zowat met hun neus op een energieverbruiksindicator. Die indicator koppelt continu terug dat rustiger rijden aanmerkelijk minder energie kost dan jakkeren. Desondanks rijden bijna alle automobilisten harder dan toegestaan en, afgezien van de vermijdbare kosten die bij elke tankbeurt in de portemonnee worden gevoeld, nemen ze daarbij ook tal van risico’s, boetes en (maatschappelijke) kosten voor lief. Plaats bij die automobilisten in de woonkamer een energieverbruikdisplay en aanschouw het wonder van de totale gedragsaanpassing. De terugkoppeling is incompleet en indirect, als er überhaupt al op het display wordt gekeken, maar het resultaat mag er zijn: pakweg 5% energiebesparing. Althans, die boodschap wordt al ruim tien jaar verkondigd en is recent weer onderwerp van een heuse campagne.

Trilemma 9 aug 21

Slimme meter: uitrol geslaagd, maar het werkelijke potentieel blijft vooralsnog onbenut

Netbeheer Nederland blikt in een special terug op het megaproject grootschalige uitrol van slimme meters. In zes jaar tijd is 84% van de huishoudens voorzien van een op afstand uitleesbare meter. Vanuit organisatorisch perspectief een fraaie prestatie waar de netbeheerders vruchten van kunnen plukken, maar helaas ontbreekt de eindbalans: wegen de voordelen voor netbeheerders op tegen de kosten en het extra energieverbruik van de slimme meters en randapparatuur?

Trilemma 26 jul 21

Hoe Opec+ de olieprijzen managet

Sinds april vorig jaar is de olieprijs geleidelijk aan gestegen tot rond de $70 per vat (Brent). Terwijl een hele serie van factoren ten grondslag ligt aan een vergelijkbare toename van de gasprijs, wordt deze stijging van de olieprijs vooral veroorzaakt door één factor: de terughoudendheid waarmee Opec+ (Opec en partners, waarvan Rusland de belangrijkste is) de productie laat toenemen nu de vraag weer het niveau van voor de coronacrisis begint te benaderen. Het illustreert hoe groot de invloed van Opec+ op de olieprijs nog steeds is, met name op de korte termijn.

Trilemma 26 jul 21

Leveringszekerheid gas, een heikele kwestie

In het recente halfjaarbericht wijst Gasunie op de lage vullingsgraad van gasopslagen. Eind juni waren de opslagen in Nederland slechts tot 29% gevuld, terwijl dat eind juni vorig jaar 79% bedroeg. Of dat tot problemen gaat leiden, is nog niet duidelijk. Wel wijst Gasunie er alvast op dat het de “gezamenlijke verantwoordelijkheid van (alle) marktpartijen” is om te zorgen dat er voldoende gas beschikbaar is voor levering aan Nederlandse afnemers.

Trilemma 12 jul 21

Stugge netbeheerders blokkeren energietransitie

Stel: de minister van Infrastructuur en Waterstaat zou verklaren dat er geen nieuwe bedrijven en winkels in ons land bij mogen komen, omdat er anders te veel files ontstaan en wegenbouw te veel tijd kost. Hoon zou haar ten deel vallen, door haar probleem zo over de schutting van de samenleving te gooien zonder oplossingen anders dan de aanleg van dure en tijdrovende infrastructuur te beschouwen. Netbeheerders komen nu met een vergelijkbare stelling dat meer dan 6 GW wind op zee en 35 TWh wind en zon op land hoe dan ook onmogelijk is voor 2030. Deze stellingname brengt de klimaatambities van ons land onnodig in gevaar.

Trilemma 12 jul 21

Hoge gasprijzen, midden in de zomer

Het is nog maar een jaar geleden dat, in de zomer van 2020, de Nederlandse TTF gasprijs op de dagvooruitmarkt zo’n €4 tot €6 per MWh kostte en de prijs voor levering in 2021 pakweg €12 per MWh bedroeg. Die zomer werden in de Verenigde Staten zelfs enkele LNG-fabrieken stilgelegd om niet verliesgevend naar Europa te hoeven exporteren. Dat is iets dat men normaal gesproken, gezien de hoge kosten van het weer opstarten van een LNG-fabriek, altijd probeert te voorkomen.

Trilemma 28 jun 21

Lagere boete voor Energie I&V, maar de put nog niet gedempt

ACM maakt veel werk van het beboeten van Anode, dat in alle openheid en met goede redenen omkleed onterechte switches heeft doorgevoerd met het doel om juist van die aansluitingen af te komen. De affaire ACM versus Anode is voor de energiesector van veel groter belang dan dat een van de spelers een ferme tik op vingers krijgt en forse boetes moet betalen. Wat is die schade voor de energiemarkt en hoe kunnen zulke situaties in de toekomst het beste worden voorkomen? Op die vragen wordt in dit artikel nader ingegaan.

Trilemma 28 jun 21

Go, go Gopacs!

Het elektriciteitsnet piept en kraakt in zijn voegen. Steeds meer gebieden op de kaart kleuren rood en daar kunnen voorlopig geen nieuwe zonneparken meer worden aangesloten. De netbeheerders waarschuwen dat niet alleen bedrijven en instellingen, maar ook consumenten de gevolgen hiervan kunnen gaan merken. Tijd om te kijken hoe het met Gopacs staat; het platform waarmee de netbeheerders samen met marktpartijen en grootverbruikers proberen congestie in het elektriciteitsnet te verminderen.

Trilemma 14 jun 21

Geld genoeg voor de energietransitie, toch?

De overstap van fossiele energie naar duurzaam opgewekte energie is een noodzakelijke maar ook kostbare aangelegenheid. Geld is echter geen probleem want er zijn miljarden beschikbaar om de klimaatcrisis aan te pakken, zelfs als Nederland de klimaatambities verhoogt. Althans, dat claimt Greenpeace op basis van een rapport van CE Delft. Echter, zelfs in dit optimistische betoog schieten alle beschikbare miljarden bij elkaar opgeteld nog tekort, maar daar past Greenpeace een mouw aan.

Trilemma 14 jun 21

Halfslachtige aanpak tast draagvlak voor ETS aan

In de media is weer veel aandacht voor winsten die worden behaald met handel in emissierechten. Aanleiding is een rapport van CE Delft voor Carbon Market Watch, een organisatie die zich inzet voor faire en effectieve klimaatacties. Wat daarmee wordt bedoeld blijkt onder andere uit een artikel in het NRC: “Het zou voor bedrijven onmogelijk moeten zijn om gratis te vervuilen”.

Trilemma 14 jun 21

Over de klimaatzaak en de emissies van broeikasgassen door olie- en gasbedrijven

Dit artikel beoogt een kort overzicht te geven van de emissies van broeikasgassen door olie- en gasbedrijven: wat houden deze emissies in, hoe worden ze gerapporteerd, wat kunnen bedrijven eraan doen en wat zijn de gevolgen van het recente vonnis in de klimaatzaak voor deze emissies.

Trilemma 31 mei 21

Simpele groene verhaal frustreert energietransitie

Het bagatelliseren van de noodzaak tot drastische klimaatmaatregelen en het presenteren van vrij simplistische alternatieven (gewoon kerncentrales bouwen) was altijd het domein van populistisch rechts. Niet nieuw, maar wel groeiend is het pleidooi van een deel van de linkse en groene beweging dat hier verdacht veel op begint te lijken. Deze erkent wel degelijk de ernst van het klimaatprobleem, maar komt met simpele oplossingen en blokkades tegen serieuze ingrepen. De vorige week gepresenteerde oproep van de ‘tipping point coalition’ is hierin een nieuw dieptepunt.

Trilemma 31 mei 21

Strategische reserve, de minst slechte optie maar geen panacee

Een betrouwbare elektriciteitsvoorziening in een systeem met veel productie uit zon en wind blijft een zorgenkind, met name gedurende een relatief snelle transitie naar een klimaatneutrale voorziening. Die zorg is door de gemaakte keuzes in het Klimaatakkoord nog prominenter geworden.

Trilemma 17 mei 21

De zaak Milieudefensie versus Shell

Milieudefensie eist in een rechtszaak dat Shell maatregelen neemt om zijn CO₂-emissies in 2030 met 45% te verminderen (ten opzichte van 2010) en om deze emissies naar nul terug te brengen in 2050. Het gaat hierbij om alle emissies gerelateerd aan productie, transport én consumptie van Shell-producten. De van Shell verlangde CO₂-reductie wordt gebaseerd op de wereldwijde vermindering van de uitstoot, benodigd om de opwarming van de aarde tot ongeveer 1,5°C te beperken.

Trilemma 17 mei 21

Neem de transporttarieven elektriciteit op de schop, nu!

In menige discussie over de energietransitie wordt gepleit voor een stabiel beleid. Die oproepen liggen voor de hand, want veel acties die nodig zijn, moeten door private partijen worden ondernomen en gefinancierd. Dan is het wel zo prettig als zulke partijen weten waar ze aan toe zijn. Echter, stabiliteit is alleen prettig zolang het aansluit bij de behoeftes. Zodra de behoeftes veranderen, vormt stabiliteit juist een grote barrière.

Trilemma 17 mei 21

Verwerk de kosten voor CCS-subsidie ook in staal- en olieproducten

Na een kleine twintig jaar subsidiëren van de productie van hernieuwbare energie, komen inmiddels ook enkele andere vormen van het vermijden van de uitstoot van CO₂ naar de atmosfeer voor SDE-subsidie in aanmerking. Op zichzelf een goede zaak, maar helaas heeft de regering verzuimd om ook de grondslag voor het financieren van de subsidie te verbreden.

Trilemma 3 mei 21

Woonlastenneutraliteit en keuzevrijheid maken de transitie duur

Wie kan er nu tegen zijn? De garantie van gelijkblijvende woonlasten voor huishoudens als hun woning in plaats van verwarmd op aardgas goed geïsoleerd en duurzaam verwarmd wordt, met tevens een garantie van keuzevrijheid over de keuze om wel of niet van aardgas af gaan. De Tweede Kamer dwong in meerderheid per motie deze twee principes af. De principes dreigen de warmtetransitie te verlammen en onnodig duur te maken. Een geheel andere benadering kan de oplossing zijn.

Trilemma 3 mei 21

(G)een nieuw marktontwerp voor 2030

Entso-E, de Europese vereniging van landelijke netbeheerders of TSO’s, heeft een discussiedocument gepubliceerd met de titel 'Options for the design of European Electricity Markets in 2030'. Het rapport bevat maar liefst 64 vragen en belangstellenden kunnen nog tot 14 mei reageren. De resultaten worden dan in een workshop op 10 juni toegelicht. Entso-E roept op tot een open dialoog.