VVD: energiebeleid is veiligheidsbeleid

Energiebeleid en klimaatbeleid staan gelijk aan veiligheidsbeleid. Dat stelt de VVD in het nieuwe verkiezingsprogramma. “Voor een veilige toekomst is een weerbaar en onafhankelijk energiesysteem onmisbaar.”

Deze zaterdag presenteerde de VVD als eerste politieke partij het verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober aanstaande. ‘Sterker uit de storm’ heet het 81 pagina’s tellende document. Niet helemaal duidelijk wordt wat die storm precies behelst, maar uit de context van het programma blijkt dat de Nederlandse veiligheid bedreigd wordt en dus investeringen vraagt om “onze manier van leven” te beschermen.

Energiebeleid neemt daarbij een belangrijke plaats in, en ook klimaatbeleid wordt over een kam geschoren met veiligheidsbeleid. “Energiebeleid is veiligheidsbeleid”, stelt de VVD: “Voor een veilige toekomst is een weerbaar
en onafhankelijk energiesysteem onmisbaar.” Er moet daarom worden ingezet op meer eigen energieproductie, kernenergie voorop. Maar ook windenergie op zee in combinatie met waterstof, groen gas, zonne-energie en geothermie kunnen op de steun van de VVD rekenen.

Naast deze CO₂-arme energieproductie kan ook gaswinning op eigen bodem zich op de aandacht van de VVD verheugen. “In een wereld waar Poetin de gaskraan als wapen gebruikt”, moet de energie-afhankelijkheid zo snel mogelijk worden verminderd. “Klimaatbeleid is veiligheidsbeleid. Energiebeleid is veiligheidsbeleid.” Europa is grondstofarm, observeert de partij, en met als conclusie: “Toegang tot kritieke materialen en een eigen energievoorziening zijn pure voorwaarden voor onze veiligheid.”

Klimaatdoelen overeind

De klimaatdoelen blijven overeind bij de VVD, zij het eerder als afgeleide van andere doelen zoals bovengenoemde veiligheid en onafhankelijkheid dan als op zichzelf staand doel. “Als we onze bedrijven ook in de toekomst willen laten floreren, als we onafhankelijk willen zijn van landen als Rusland en regimes in het Midden-Oosten, en als we onze eigen energievoorziening veilig en betaalbaar willen houden, dan is verduurzaming de weg”, zo leest het in het programma. “De toekomst van economische groei is duurzaam. Het gaat niet om opgelegde regels, maar om de keuze hoe we samen een welvarend, schoon en innovatief land kunnen zijn. Langs deze weg werken we door aan het halen van de klimaatdoelen.”

De huidige Klimaatwet moet van de VVD worden omgevormd naar een Klimaat- en groeiwet die naast CO₂-reductie ook de pijlers energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid krijgen. De Klimaatwet is nu namelijk “te eenzijdig gericht op het terugdringen van broeikasgasuitstoot” waardoor de industrie uit Nederland dreigt te vertrekken. Als dat gebeurt “dan grijpen we in”, overigens wel met de belofte om de Europese verplichtingen op klimaat- en energiegebied na te komen.

De VVD wil af van de nationale koppen die bovenop de Europese verplichtingen worden geplaatst. Afschaffing van de nationale CO₂-heffing – waar de Tweede Kamer met steun van de VVD voor de zomer al toe besloot – staat daarbij nog eens apart benoemd. Want ondanks de wens van de Kamer schafte VVD-minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei) de CO₂-heffing niet af, zij schortte hem op tot 2030. Het VVD-programma voorziet in het schrappen van deze heffing om vervolgens “met de sector op zoek [te gaan] naar een alternatief systeem waarmee we de industrie een duurzame toekomst in Nederland geven”.

Nieuw energieakkoord met bedrijven

Wat de VVD betreft wordt daarom de indirecte kostencompensatie (IKC) verlengd. Deze maatregel compenseert bedrijven met een hoog stroomverbruik voor de CO₂-kosten die zij indirect maken via de elektriciteitsprijzen. Het kabinet verlengde de IKC tot 2028 met een budget van bijna €500 mln, nadat de regeling in 2023 was beëindigd. De VVD plakt in het programma geen einddatum op de regeling. Ook de maatwerkaanpak blijft bestaan, ook na 2030. Bovendien wil de VVD met bedrijven een nieuw energieakkoord sluiten om ook in de toekomst de rekening betaalbaar te houden en de problemen op het energienet samen op te kunnen lossen.

Een van die problemen is de netcongestie, stelt de VVD. De ingeslagen versnellingsaanpak om dit probleem op te lossen wordt daarom “met de grootste prioriteit” doorgezet. De VVD wil onderzoekslasten beperken, de aanleg van elektriciteitsinfrastructuur wettelijk beschermen en de gedoogplichtprocedure versnellen en uitbreiden. Ook wil de partij “snijden in vergunningsprocedures”, bijvoorbeeld door beroeps- en bezwaarprocedures in te korten. De regio Flevoland-Gelderland-Utrecht – waar het probleem het grootst is – moet als innovatiegebied worden aangewezen “om netcongestie op onorthodoxe manieren aan te kunnen pakken, zonder extra gebruik te maken van het net”.

Ook andere energie-infrastructuur moet versneld worden, zoals de
waterstofbackbone, de Delta Rhine Corridor en CO₂-opslagproject Aramis. De overheid moet een proactieve rol aannemen bij CO₂-opslagprojecten om te zorgen dat ze tijdig gerealiseerd worden.

Huishoudens

De aandacht gaat in het verkiezingsprogramma niet alleen naar de industrie en het bedrijfsleven, ook voor huishoudens wil de VVD de energierekening dempen. Daartoe wordt de energiebelasting verlaagd. “Daarnaast maken we het makkelijker om zelf je energierekening te verlagen. We zetten in op isolatie en stimuleren het gebruik van warmte, bijvoorbeeld met een warmtepomp. We gaan onderzoeken of dit via leasevormen kan, waarbij isolatie of zonnepanelen via de energierekening worden afbetaald.”

Ook het aanpassen van de regels rond verenigingen van eigenaren heeft het VVD-programma gehaald. Verouderde VvE-regels kunnen investeringen in energiebesparing en duurzaamheid in de weg staan, en zijn vooral een hoofdpijndossier in de warmtetransitie. “Bestaande splitsingsaktes zijn vaak niet meer aan te passen, en dat belemmert noodzakelijke verbeteringen. Daarom zorgen we voor een wettelijke correctie die verduurzaming op complexniveau mogelijk maakt.”

Leden van de VVD kunnen nog wijzigingen voorstellen op het conceptverkiezingsprogramma, dat uiteindelijk definitief wordt na vaststelling op het ledencongres in september. De VVD laat het verkiezingsprogramma nog doorrekenen door het Centraal Planbureau (CPB), dat zijn bevindingen in oktober publiceert.