Eneco’s snelle overname van het klantenbestand van de omgevallen leverancier Welkom Energie riep in de sector vragen op. Het blijkt om een pre-pack te gaan, een voorbereid faillissement, waarbij het plan voor na de omval al klaar ligt.
De tijdlijn rondom het intrekken van de leveringsvergunning, het faillissement en de overname van het klantenbestand van Welkom Energie deed een aantal wenkbrauwen fronsen, waaronder die van energie-expert Sjak Lomme. Op 16 oktober bleek dat energieleverancier Eneco in overleg was met Welkom Energie om de klanten over te nemen. Op 25 oktober concludeerde toezichthouder Autoriteit Consument en Markt dat er na overname van het klantenbestand voldoende concurrentie over zou blijven in de markt. Op 26 oktober kondigde de ACM aan dat de leveringsvergunning van Welkom Energie op verzoek van het bedrijf per 1 november werd ingetrokken. Dat betekende dat op 27 oktober de vensterperiode in ging, een periode waarin klanten niet mogen overstappen. Diezelfde dag werd bekend gemaakt dat Eneco de klanten van Welkom zou overnemen. Op 29 oktober werd het faillissement uitgesproken.
Voor de buitenstaander leek het alsof een reguliere overname, waarbij bepaalde contractuele verplichtingen die Welkom Energie was aangegaan met klanten overgenomen zouden moeten worden, door de tijd was ingehaald door een overname in de vensterperiode, waarbij alle bestaande contractuele verplichtingen vervallen. Dat is in het voordeel van Eneco, maar in het nadeel van de klanten, stelde Sjak Lomme. Had de ACM daar niet een andere rol in kunnen spelen?
Nee, stelt de ACM in antwoord op vragen van Energeia. Als de leveringsvergunning wordt ingetrokken, is de primaire focus om te zorgen dat klanten nog steeds gas en stroom krijgen. Daarmee dient de toezichthouder het belang van de consumenten. De taak van de toezichthouder is op dat moment niet het vinden van het goedkoopste contract. Het is ook niet aan de ACM om in te grijpen in marktprocessen, als er bijvoorbeeld onderhandelingen over een overname lopen. De ACM herkent zich dan ook niet in de situatie zoals Lomme die in zijn artikel schetst.
Dat kan goed kloppen, want het blijkt dat in het geval van Welkom Energie achter de schermen al werd gewerkt aan de voorbereiding van het faillissement. Dat kan in een zogeheten “pre-pack”-constructie, die hoogleraar global finance & restructuring law Omar Salah eerder in Energeia uiteenzette. Ziet een bedrijf aankomen dat het om zal vallen, dan kan dat bedrijf aan de rechtbank vragen om de rechter-commissaris en de curator al voor het uitspreken van het faillissement mee te laten kijken. Op die manier kan na het uitspreken van het faillissement snel worden gehandeld. De curator heeft aan Energeia bevestigd dat in het geval van Welkom sprake was van zo’n pre-pack-constructie.
Nieuwe contractvoorwaarden
De voormalige Welkom-klanten hebben deze donderdag een brief ontvangen van Eneco met daarin hun nieuwe tarieven. Die liggen beduidend hoger dan de tarieven die met Welkom waren overeengekomen. De voormalige Welkom-klanten kunnen kiezen om over te stappen naar een andere leverancier. In de maand november geldt daarvoor een opzegtermijn van dertig dagen, na 1 december hebben de klanten nog maar een opzegtermijn van negen dagen. Blijven de klanten wel bij Eneco, dan liggen de tarieven tot 1 maart vast. Daarna wordt bekeken of de marktsituatie aanleiding geeft om de tarieven aan te passen (Eneco meldt in de brief te verwachten dat de tarieven dan zullen kunnen dalen). De termijnbedragen ontvangen klanten komende vrijdag. Eneco baseert deze maandelijkse voorschotbedragen op het jaarverbruik. Het bedrijf waarschuwt klanten dat, als zij eerder besluiten over te stappen, het zeer wel mogelijk is dat zij op hun eindfactuur moeten bijbetalen, omdat in de winter nu eenmaal meer wordt verbruikt dan in de zomer.
In geval van een faillissement is dus de taak van de toezichthouder om zeker te stellen dat de klanten stroom en gas blijven krijgen. Het is in eerste instantie aan het bedrijf en de curator om een nieuwe leverancier te vinden, en het klantenbestand te verkopen. Lukt dat niet, dan volgt een restverdeling, waarbij de toezichthouder de klanten toewijst aan de andere leveranciers op basis van een verdeelsleutel. In het geval van Welkom was faillissement onafwendbaar, en keken rechter-commissaris en curator al enige tijd mee. Eneco laat weten dat Welkom contact heeft gezocht om het klantenbestand over te nemen, juist omdat Welkom dat faillissement aan zag komen. Die overname is vervolgens goedgekeurd door de rechter-commissaris. Enkele dagen later is het faillissement officieel uitgesproken. Ingrijpen in dat marktproces is niet de taak van de ACM, stelt de toezichthouder.
De curator laat weten dat er geen enkele interesse voor een overname was geweest, als bedrijven de contractuele verplichtingen die Welkom was aangegaan met de klanten hadden moeten overnemen. Welkom Energie heeft haar klanten tot 1 november, dus twee dagen na het faillissement, beleverd, waarna de levering is overgenomen door Eneco.
Gascontracten
De curator stelt dat Gasterra niet mee werkt aan het te gelde maken van de gascontracten die Welkom Energie had afgesloten. Energiebedrijven kunnen via futures vastleggen dat zij op een bepaald moment in de toekomst een bepaalde hoeveelheid gas kunnen inkopen tegen een bepaalde prijs. Dergelijke contracten, zogeheten futures, kunnen worden verhandeld op de grondstoffenbeurs. Nu de prijs flink is gestegen zijn zulke futures meer geld waard geworden. Dat is wat de curator hoopt te bereiken.
Maar het gebeurt ook vaak dat energiebedrijven dergelijke contracten niet via de beurs kopen, maar bilaterale afspraken maken. In die contracten kunnen andere bepalingen zijn opgenomen dan de standaardcontracten die op de beurs worden verhandeld. Die bilaterale contracten kunnen dus niet zomaar te gelde worden gemaakt. Gasterra wil niet ingaan op de vraag wat voor type contract Welkom Energie heeft afgesloten voor gaslevering.