De man die het Duitse stroomnet redde maar passief meeregelen doet wankelen

Het gerenommeerde Duitse weekblad Der Spiegel is in het nieuws vanwege het artikel 'Käse, Koks und Killer', waarin een inktzwart beeld van Nederland als narcostaat wordt geschilderd. Eerder dit jaar, op 5 maart, verscheen in dat blad een artikel waarvan elke Trilemma-lezer kennis zou moeten nemen: 'Der Mann, der Deutschlands Stromnetz rettete'. Het verhaal gaat over grote onbalansen in het Duitse systeem die zouden zijn veroorzaakt door marktpartijen die bewust open posities niet hadden afgedekt op de markt, omdat ze konden verwachten dat verrekening tegen de onbalansprijs goedkoper zou zijn. Kortom speculatie die de leveringszekerheid in gevaar bracht.

Paul Giesbertz

18 okt 21

Investeer in intelligente handen

Volgens Johan Cruijff moet een voetballer op het veld snelle keuzes maken en in chaotische omstandigheden rekening houden met allerlei informatie. Een goede voetballer moet dus intelligent zijn. Een vergelijkbaar stelling poneert Christiaan Schreurs naar aanleiding van zijn onlangs verschenen boek 'Denken als Einstein'. Hij heeft het over intelligentie van de handen en refereert aan de dorpssmid uit zijn jeugd die een perfecte twee-assige veewagen met oplooprem in elkaar laste.

Paul Giesbertz

9 aug 21

Go, go Gopacs!

Het elektriciteitsnet piept en kraakt in zijn voegen. Steeds meer gebieden op de kaart kleuren rood en daar kunnen voorlopig geen nieuwe zonneparken meer worden aangesloten. De netbeheerders waarschuwen dat niet alleen bedrijven en instellingen, maar ook consumenten de gevolgen hiervan kunnen gaan merken. Tijd om te kijken hoe het met Gopacs staat; het platform waarmee de netbeheerders samen met marktpartijen en grootverbruikers proberen congestie in het elektriciteitsnet te verminderen.

Paul Giesbertz

28 jun 21

Strategische reserve, de minst slechte optie maar geen panacee

Een betrouwbare elektriciteitsvoorziening in een systeem met veel productie uit zon en wind blijft een zorgenkind, met name gedurende een relatief snelle transitie naar een klimaatneutrale voorziening. Die zorg is door de gemaakte keuzes in het Klimaatakkoord nog prominenter geworden.

Paul Giesbertz

31 mei 21

(G)een nieuw marktontwerp voor 2030

Entso-E, de Europese vereniging van landelijke netbeheerders of TSO’s, heeft een discussiedocument gepubliceerd met de titel 'Options for the design of European Electricity Markets in 2030'. Het rapport bevat maar liefst 64 vragen en belangstellenden kunnen nog tot 14 mei reageren. De resultaten worden dan in een workshop op 10 juni toegelicht. Entso-E roept op tot een open dialoog.

Paul Giesbertz

3 mei 21

De andere kant van de 99,9999% medaille

De netbeheerders wijzen graag op de hoge betrouwbaarheid van het Nederlandse elektriciteitsnet. Vorige maand meldde de branchevereniging Netbeheer Nederland een betrouwbaarheid van 99,99%. Ook Tennet deed in zijn jaarverslag over 2020 een duit in het zakje. De netbeheerder rapporteert dat het net op land een beschikbaarheid had van 99,9999%, bij een target van 99,9996%. Voor het net op zee werd een beschikbaarheid van 94,03% gescoord, bij een target van 93,97%. Deze goede scores zijn ongetwijfeld correct, maar het beeld is niet compleet.

Paul Giesbertz

6 apr 21

De grootste machine ter wereld heeft geen machinist

Texas werd in februari getroffen door een winterstorm. Miljoenen Texanen kwamen uren tot soms dagen zonder stroom te zitten met rampzalige gevolgen. Tennet gaf in een artikel in Het Financieel Dagblad aan dat zo’n crisis in Nederland niet waarschijnlijk is omdat Texas een elektrisch eiland vormt, terwijl Nederland onderdeel is van het grootste elektriciteitssysteem ter wereld. Als het in Nederland krap is, springt het buitenland automatisch bij. Maar op 8 januari haperde dat systeem.

Paul Giesbertz

8 mrt 21

Het belang van Acer voor Europa en dus voor Nederland

Het energiedebat in Nederland lijkt zich soms weinig te bekommeren om de Europese ontwikkelingen. Dat is onterecht. Eén van de richtingbepalende Europese instanties is Acer, de Europese toezichthouder, of beter gezegd, het agentschap van de Europese Unie voor de samenwerking tussen energieregulators. Trilemma sprak met Martin Godfried en Dennis Hesseling over het belang van Acer voor de Nederlandse energiesector. Beiden werken al vele jaren in Acer’s management team.

Paul Giesbertz

25 jan 21

Meer durf nodig om transportschaarste aan te pakken

Het probleem is bekend. De zonneparken schieten als paddenstoelen uit de grond, met name in gebieden waar het elektriciteitsnet relatief zwak is. Netuitbreiding gaat veel langzamer dan de ontwikkeling van een zonnepark en de netbeheerders hebben te weinig technisch personeel. Congestiemanagement blijkt vaak niet mogelijk en het resultaat is dat veel projecten voor zonneparken in de wachtkamer staan. Er is ook ander nieuws. Netbeheer Nederland en Holland Solar sloten een convenant om voortaan zon nog maar op 70% van hun piekvermogen aan te sluiten. En per 1 januari kan de vluchtstrook van het elektriciteitsnet worden gebruikt. Welke maatregelen zetten echt zoden aan de dijk? Zijn er nog andere oplossingen mogelijk? En wat brengt ons de nieuwe Energiewet?

Paul Giesbertz

21 dec 20

Europese marktmonitor: de gasmarkt wordt met een andere bril bekeken dan de elektriciteitsmarkt

Paul Giesbertz plaatst kanttekeningen bij de jaarlijkse monitor van de Europese gas- en elektriciteitsmarkten door Acer.

Paul Giesbertz

9 nov 20

Betrouwbaarheid en marktwerking, een lastig koppel

In augustus gingen in Californië de lichten uit, en natuurlijk ook de airconditioning. Caiso, de Independent System Operator, gaf opdracht om belasting af te schakelen. Op 14 augustus werd 1.000 MW afgeschakeld gedurende maximaal anderhalf en op 15 augustus 470 MW gedurende een half uur. De ingreep werd gedaan om een grotere storing of zelfs een totale black-out te voorkomen.

Paul Giesbertz

12 okt 20

Contouren voor de Energiewet -een longread over wat er niet in de wet komt

Het Ministerie van Energie en Klimaat (EZK) legt op dit moment de laatste hand aan een nieuwe Energiewet. Het heeft aangekondigd dit najaar nog een consultatie te houden waarbij kan worden gereageerd op de integrale wettekst met toelichtingen. Over een paar weken kunnen we dus lezen wat er allemaal in de Energiewet staat. Een mooi moment om nu nog eens door de contouren van de nieuwe wet te lopen en te bekijken wat er niet, of beter gezegd, nog niet zal worden geregeld.

Paul Giesbertz

14 sep 20

Willen jullie meer EU? Dan krijgen jullie meer EU!

Er wordt door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) hard gewerkt aan een nieuwe Energiewet. Zoals Energeia vorige week meldde, wil EZK daarbij ook het vaststellen van de zogenoemde codes beter regelen.

Paul Giesbertz

3 aug 20

Op zee is alles anders, ook de elektriciteitsmarkt

Vandaag, 6 juli, zijn de energieministers van de North Sea Energy Cooperation (NSEC) bijeengekomen. De NSEC is een groep van negen landen (waaronder Nederland) en de Europese Commissie en staat dit jaar onder voorzitterschap van Duitsland. Bij het schrijven van dit artikel was nog niet bekend wat dit overleg heeft opgeleverd. Maar Duitsland wil voortgang boeken met de ontwikkeling van hybride projecten en wil dus met een stevige gemeenschappelijke verklaring komen.

Paul Giesbertz

6 jul 20

Elektriciteit is een raar goedje

De dip in het elektriciteitsverbruik als gevolg van de corona-lockdown lijkt mee te vallen. De industrie werkte door en huishoudens gingen meer verbruiken. De sterkste dalingen traden op in maart. Daarna gingen winkels weer open en scholen en de horeca volgden. Volgens de ING ligt het elektriciteitsverbruik nu weer op het pre-corona niveau.

Paul Giesbertz

8 jun 20

Equigy onder de loep genomen

Vorige maand lanceerde Tennet een nieuw platform. “Equigy-platform biedt Europese consumenten toegang tot de duurzame energiemarkt van morgen”, zo kopte Tennet in het nieuwsbericht. De ambities zijn groot. Samen met partners Terna en Swissgrid komt Tennets platform in Nederland, Duitsland, Zwitserland en Italië beschikbaar.

Paul Giesbertz

25 mei 20

Nederlandse elektriciteitssector maakt weinig kans in Europees dispuut over balancering

Tennet en Energie-Nederland hebben bezwaar gemaakt tegen een besluit van Acer, de Europese toezichthouder, over de beprijzingsmethode van balanceringsenergie. De ACM deelt de zorgen van de netbeheerder. Maken Tennet en Energie-Nederland een kans in deze procedures? En, kloppen de argumenten wel die ze naar voren brengen?

Paul Giesbertz

28 apr 20

Congestiemanagement zonder markt

Het elektriciteitsnet is geen koperen plaat. Nooit geweest ook. Al in de tijd van centrale planning waren er netbeperkingen. Beperkingen die het net oplegde aan de economisch optimale inzet van productiemiddelen. Deze netbeperkingen, of congesties, werden voor de buitenwereld pas echt zichtbaar toen de netbeheerders niet meer aan alle verzoeken voor nieuwe aansluitingen konden voldoen.

Paul Giesbertz

16 mrt 20

Biedzones, hoe nu verder?

De Europese discussie over een mogelijke nieuwe biedzoneconfiguratie lijkt een debat zonder eind te worden. De discussie is fel, de impact van een nieuwe configuratie kan immers groot zijn. Maar resultaten blijven uit. Eind vorig jaar kwam Tennet opeens met het idee om de Nederlandse zone in drie zones te splitsen. Een bestandsopname; hoe zijn we in deze discussie beland en hoe moet het verder?

Paul Giesbertz

17 feb 20

DDD en de Energy Trinity

Manon van Beek, CEO van Tennet, zei het vorig jaar in diverse interviews: “Duurzaamheid, leveringszekerheid en betaalbaarheid zijn eigenlijk niet in evenwicht te houden. Toch is dat de opgave waar we voor staan.” Ze heeft gelijk.

Paul Giesbertz

20 jan 20

Uniforme of flexibele nettarieven?

Vorige maand publiceerde de ACM een lezenswaardig onderzoek naar de mogelijkheden van flexibilisering van nettarieven. Het idee is om afnemers een prikkel te geven om het net minder te gebruiken op die momenten dat het net zwaar wordt belast. Zodoende zouden investeringen in netverzwaring kunnen worden uitgesteld of teruggeschroefd, met lagere kosten voor netbeheer tot gevolg. Een aanlokkelijk idee want het elektriciteitsnet stuit op haar grenzen. Diverse zonneparken wachten nog op een aansluiting en Tennet heeft last van structurele congesties.

Paul Giesbertz

16 dec 19

Een nieuwe biedzone voor de Clauscentrale

Vorige week vierde Entso-E haar tienjarig bestaan met een conferentie in Helsinki. Looking Back for Looking Forward luidde het motto. Entso-E is de Europese vereniging van landelijke TSO’s, de transmissienetbeheerders. Maar liefst 43 TSO’s uit 36 landen zijn lid van deze organisatie.

Paul Giesbertz

18 nov 19

Betrouwbaarheid; gluren bij de buren

Op 9 augustus ging bij veel Engelsen het licht uit. Eerder werd in Trilemma uitgelegd dat deze grootschalige belastingafschakeling werd veroorzaakt door een sterke daling van de netfrequentie. Deze daling werd niet veroorzaakt door een tekort aan productievermogen of het hoge aandeel van productie uit zon en wind.

Paul Giesbertz

21 okt 19

Een groene deal na twintig jaar Europese energiemarkt

Het jaar 1999 kan als geboortejaar van de Europese energiemarkt worden gezien. De eerste liberaliseringsrichtlijnen werden aangenomen in 1996 (voor elektriciteit) en 1998 (voor aardgas). In die eerste richtlijn werd bepaald dat uiterlijk in 1999 tenminste de grotere industriële klanten hun leverancier moesten kunnen uitkiezen.

Paul Giesbertz

23 sep 19

Als de frequentie onderuit gaat

De betrouwbaarheid van de elektriciteitsvoorziening wordt bepaald door twee factoren. Ten eerste moet productie en vraag in balans zijn en ten tweede moet het net in staat zijn om de benodigde elektriciteit te transporteren. In Nederland zijn onderbrekingen als gevolg van onvoldoende productievermogen al tientallen jaren niet meer voorgekomen. Maar op 9 augustus was het raak in Groot-Brittannië. De frequentie zakte onder de 49 Hertz en er werd belasting afgeschakeld om een volledige black-out te voorkomen. Eerder dit jaar zakte de frequentie ook in Nederland naar 49,8 Hertz. Wat is er aan de hand? Gaat de betrouwbaarheid achteruit en heeft dat dan te maken met de groei van productie uit zon en wind?

Paul Giesbertz

26 aug 19

Wiebes laat structurele oplossing voor transportschaarste achterwege

Eind vorige maand heeft minister Wiebes de Tweede Kamer geïnformeerd over het gebrek aan netcapaciteit voor duurzame-elektriciteitsprojecten en over de maatregelen die hij gaat nemen. Alle vermelde maatregelen zijn er op gericht zijn om het ontstane probleem op te lossen, maar het is opvallend dat het structurele probleem niet wordt aangepakt.

Paul Giesbertz

15 jul 19

Nog geen zicht op een Europees pakket voor decarbonistatie

Eerder deze maand werd het 32ste Madrid Forum gehouden, het gremium waar de voortgang van de vorming van een interne Europese gasmarkt in brede kring wordt besproken. Op deze laatste bijeenkomst werd de interne Europese gasmarkt echter in het geheel niet besproken. De volledige bijeenkomst werd gewijd aan decarbonisatie van de gehele energiesector, koppeling en integratie van de verschillende sectoren en energietransitie.

Paul Giesbertz

17 jun 19

Opslag is geen heilige graal

De Vlaamse regering heeft ingestemd met een voorstel om de aanschaf van thuisbatterijen te bevorderen. Met een aankooppremie van €250 per kW met een maximum van €3.200 per aansluitpunt of 35% van de aanschafkosten, wil de regering onder andere de productie van groene stroom interessanter maken en tevens de piekbelasting van distributienetten verlagen.

Sjak Lomme en Paul Giesbertz

20 mei 19

Wilhelm Tell belaagd door het Brexit monster en Hansje Brinker temt Cobra

De Brexit-soap gaat voorlopig nog even door. De nieuwe datum is 31 oktober geworden. Althans, eerder mag ook. Op het continent slaat de Brexit-vermoeidheid toe en veel Britten leiden aan Brexit-stress. Voor Nederland is de Brexit extra belangrijk omdat het Verenigd Koninkrijk een belangrijke handelspartner is. Ook voor wat betreft de stroom- en gasmarkten zijn de twee landen buren met de interconnectoren BritNed en BBL.

Paul Giesbertz

23 apr 19

De kwetsbaarheidsparadox

Niets mooier dan een flinke stroomstoring. Althans voor de sterkstroomingenieur. Even veerde die beroepsgroep op bij het nieuws dat Alliander een Chief Technical Officer had benoemd. Maar die opwinding bleek voorbarig. CTO bleek te staan voor Chief Transition Officer.

Paul Giesbertz

25 mrt 19