Directeur Sytse van Heijst van Gazprom Energy in Nederland heeft zijn ontslag ingediend. In een korte verklaring zegt hij zijn werkzaamheden voor het Russische staatsbedrijf niet te kunnen verenigen met de gebeurtenissen in Oekraïne. Intussen trekken steeds meer energiebedrijven zich terug uit Rusland.
“Ik ben zeer geschokt door het verlies van levens in de Oekraïne”, schrijft Van Heijst in een korte e-mail aan Energeia. “Ik kan de gebeurtenissen daar niet verenigen met mijn functie van country head bij Gazprom Energy in Nederland. Ik heb daarom begin deze week mijn ontslag ingediend.”
Van Heijst verruilde in 2011 zijn baan bij Essent voor een nieuwe functie bij Gazprom Energy Benelux, waar hij en een collega begonnen met het bestormen van de Nederlandse markt van zakelijke klanten. Dat lukte wonderwel; in ieder geval meer dan honderd gemeenten en de helft van alle waterschappen heeft een contract met Gazprom. Een verzoek aan Van Heijst om zijn besluit nader toe te lichten, wordt niet gehonoreerd. “Gegeven de situatie wil ik het even bij het statement houden.”
Intussen onderzoeken veel gemeenten en andere contractanten van Gazprom of en hoe ze onder hun contract uit kunnen komen. Afgelopen weekend waarschuwde de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) in het FD dat het eenzijdig opzeggen van het contract zou kunnen leiden tot een hoge afkoopsom. Maar VNG’s standpunt in deze wordt in twijfel getrokken door verschillende advocaten. Je hoeft je niet aan contractafspraken te houden met een contractpartij die zo nauw betrokken is bij een dergelijke oorlog, zo stellen zij.
Bedrijven trekken zich terug
Nord Stream 2 AG, het Russische moederbedrijf van de pijpleiding Nordstream 2 dat zetelt in het Zwitserse Zug, zette dinsdag alle 106 medewerkers op straat. Verschillende media melden dat het bedrijf faillissement had aangevraagd, maar dat werd woensdag tegengesproken door het bedrijf zelf; het voerde de Amerikaanse sancties tegen Gazprom aan als verklaring voor het massaontslag. Vorige week besloot Duitsland de werkzaamheden aan Nord Stream 2 stil te leggen als gevolg van de Russische agressie richting Oekraïne, die daardoor voorlopig niet in gebruik zal kunnen worden genomen.
ExxonMobil maakte deze woensdag kenbaar op korte termijn te gaan stoppen met investeringen in en werkzaamheden aan Sachalin-1, een gebied waar naar schatting voor 2,3 miljard vaten aan olie en 485 miljard kuub aardgas onder de zeebodem ligt. ExxonMobil maakt deel uit van een consortium en heeft daarin 30% van de aandelen. Het bedrijf geeft aan niet van de ene op de andere dag het project te kunnen verlaten, omdat het als beheerder ook verantwoordelijk is voor de veiligheid.
NVDE: binnen een jaar 5 miljard kuub gas te besparen
De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) presenteert deze woensdag een maatregelenlijst waarmee naar eigen zeggen relatief eenvoudig binnen een jaar 5 miljard kuub aardas te besparen is – ongeveer evenveel als de totale import vanuit Rusland. Op de iets langere termijn, vier jaar, is volgens de NVDE zelfs een besparing van 10 miljard kuub mogelijk. Het gaat om vele besparingsmaatregelen, die samen optellen tot een aanzienlijke bel aardgas.
De industrie en het bedrijfsleven kunnen onder meer besparen door het beter isoleren van leidingen en een betere handhaving van de verplichting voor bedrijven om alle energiebesparende maatregelen te nemen die zich binnen vijf jaar laten terugverdienen.
Woningeigenaren kunnen flink veel gas besparen door de cv-ketel en de afgiftesystemen beter in te regelen en hun woningen versneld te isoleren en kieren te dichten.
Deze inspanningen moeten, volgens de NVDE, gestimuleerd worden door ruimhartiger subsidies, onder meer voor duurzame warmte en groen gas, en, last but not least, nog meer inzet op scholing van extra vakmensen die het werk uit moeten voeren.
Het Italiaanse Eni zegde ook deze woensdag de samenwerking met Gazprom op in de gaspijplijn Blue Stream, dat aardgas vanuit Rusland naar Turkije vervoert. Eni en Gazprom zijn beiden voor de helft eigenaar. Eni heeft verder nauwelijks activiteiten in Rusland, aldus het bedrijf in een persbericht. Joint ventures met Rosneft, voor exploraties in de Noordelijke IJszee, staan sinds de sancties tegen Rusland uit 2014, vanwege de inname van de Krim, al op een laag pitje.
En deze woensdag maakte ook Wintershall DEA bekend de samenwerking met Rusland terug te schroeven. Zo schrijft het op de eerste plaats zijn investeringen in Nord Stream 2, ter waarde van €1 mrd, volledig af. Ook zal het geen nieuwe projecten in Rusland meer beginnen. Wel zet Wintershall bestaande initiatieven, waaronder twee aardgasprojecten in Siberië, gewoon voort. Ook blijft het actief in Gascade, het gastransportbedrijf dat het samen met Gazprom bezit en dat een ruim 3.000 kilometer lang pijpleidingennetwerk in Duitsland beheert. Wintershall noemt de inval van Rusland in Oekraïne een “brute aanval”.
Verplichte vulgraden in Duitsland
De gasprijs schoot deze woensdag rond tien uur in de ochtend door het dak. Niet alleen door onzekerheden in de markt, maar ook door het Duitse voornemen om de vulgraad van de gasvoorraden voortaan wettelijk vast te leggen, zo analyseerde marktkenner Chris Guth van Engie bij de NOS. Dat betekent dat door handelaren niet meer zonder meer gewacht kan worden op lage prijzen om de voorraden te vullen. Dinsdag zette Robert Habeck, bondsminister van Economie en Klimaat, deze plannen voor de gasopslagen uiteen.
Vanaf komend stookseizoen moeten de opslagen in oktober voor minstens 80% gevuld zijn en in december voor 90%. Vorige week had Habeck al gezinspeeld op verplichte gasreserves. In Nederland zijn voornemens om ook met verplichte vulpercentages te gaan werken. Habeck stelde zijn landgenoten op de Duitse radio overigens gerust door de bewering dat Duitsland op dit moment, mochten de gasleveranties uit Rusland stoppen, het tot de herfst van dit jaar kan uitzingen. Habeck gaf verder aan meer LNG te willen gaan kopen en voorlopig te willen wachten met het uitfaseren van kolencentrales.
Prijzen op hoog niveau
Onzekerheid over gasleveranties vanuit Rusland dreven de gasprijs deze woensdag op tot een recordhoogte van bijna €195 per MWh, later stabiliseerde de prijs op een iets lager, maar nog altijd zeer hoog niveau. Rond 17.00 uur stond de prijs op €160 per MWh, €30 boven de beginstand. Ook de olieprijs stijgt als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Een vat Brent tikte woensdag $113 aan. Omgerekend naar euro’s komt dat op bijna €102, en zoveel euro’s moesten nog niet eerder worden neergeteld voor een vat, constateerde het FD. Aan de stijging van de olieprijs ging een waarschuwing van het Internationaal Energieagentschap (IEA) over afgenomen leveringszekerheid van olie vooraf.