Achtergrond

Wat moet een grote exploitant van benzinestations met een bedrijf dat wind- en zonne-energie ontwikkelt? “De wereld is in beweging”, zegt Carlo Binken, financieel directeur van Enviem. “We gaan naar minder fossiele energie en meer hernieuwbaar.” Dus nam Enviem onlangs een meerderheidsbelang in de jonge ontwikkelaar van hernieuwbare energieprojecten en energieleverancier Hezelaer.

Het zijn spectaculaire cijfers, zeggen Nederlandse experts. In Noorwegen is nauwelijks nog een nieuw verkochte auto op benzine te vinden. Vorig jaar was bijna 80% elektrisch en nog eens 14% hybride. Iets minder dan 7% was volledig fossiel. Ook de tweedehandsmarkt voor elektrische auto’s komt er op stoom. In Nederland blijft de groei van stekkerauto’s juist steken. Wat doen de Noren anders?

De belangstelling van boeren voor mestvergisting is nog altijd zeer beperkt. Van de ruim vijftienduizend melkveehouders in Nederland hebben er slechts een stuk of tweehonderd hebben hiervoor de benodigde installaties op het erf. De meeste bedrijven zijn simpelweg te klein om de investering te kunnen dragen. Ondernemer Paul Eijkman denkt een oplossing te hebben gevonden. “Met alle boeren samen kunnen we bijna 1 miljard kuub aardgas vervangen.”

Gasunie voert de investeringen in Duitsland op, nu de aanvoer van Russisch gas is weggevallen. Het Nederlandse staatsbedrijf ontwikkelt een belangrijke Noord-Duitse terminal voor vloeibaar gas op land en legt daarnaast verbindingen aan voor twee nieuwe drijvende terminals in Duitsland.

Denemarken is het gidsland als het gaat om warmtenetten en Nederlandse gemeenten leren graag van de Deense ervaringen, blijkt bij een bijeenkomst in Groningen. Zeker nu de recente beleidsbeslissingen gemeenten, net als in Denemarken, een flinke verantwoordelijkheid geven.

Het Nederlandse N+P Group heeft de vergunningen binnen om in Noord-Frankrijk een fabriek te bouwen voor de productie van subcoal, een steenkoolvervanger op basis van afvalmateriaal. Het moet de derde productielocatie worden van N+P, naast de fabrieken in Farmsum en het Engelse Stockton-on-Tees.

Op de oliemarkt zijn de zorgen over het aanbod verschoven naar de vraag. De prijs voor een vat Brent is nu lager dan vóór de Russische inval in Oekraïne. Europa wil de Russen pijn doen met een olieboycot en een prijsplafond. Het is een speltheoretische exercitie om de juiste hoogte te bepalen.

Het Nederlandse handelsplatform TTF heeft zich ontwikkeld tot benchmark voor gascontracten door heel Europa, maar Brussel vindt de TTF-prijzen niet representatief voor een deel van de markt en wil daarom een separate index optuigen. Er is veel scepsis over het nut van zo’n stap, omdat marktpartijen er ogenschijnlijk niet op zitten te wachten.

Minister Adriaansens verwacht dit jaar met “vier à vijf” grote industriebedrijven een intentieverklaring te tekenen in het kader van de maatwerkafspraken, aanzienlijk minder dan de ambitie die ze deze zomer uitsprak. Sommige bedrijven blijken meer tijd nodig te hebben om goede afspraken te maken, anderen zijn pessimistisch of het überhaupt zal lukken om maatwerkafspraken te maken.

Het prijsplafond voor energie gaat de Nederlandse burgers mogelijk tientallen miljarden kosten. De rekening gaat naar de belastingbetaler, het geld vloeit naar de energiebedrijven. Hoe wordt voorkomen dat die te veel geld krijgen? Dat weet niemand. Zelfs de Autoriteit Consument & Markt (ACM), die kan ingrijpen in de tarieven, vindt het ondoenlijk om in deze tijden te berekenen wat een “redelijke marge” is voor energiebedrijven.

Bij verduurzaming van de industrie moet het kabinet niet alleen rekening houden met de industrie die er nu is, maar ook met bedrijven die in de toekomst een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de economie. Marjolein Demmers, directeur van Natuur&Milieu, pleit daarom voor een team binnen EZK dat zich specifiek gaat richten op een fictief “zevende cluster”: nieuwe, deels nog niet bestaande industrie waarvoor ook ruimte, infrastructuur en energiedragers beschikbaar moeten zijn.

Wantrouwen bij beginnende energiecoöperaties tegenover bedrijven belemmert de ontwikkeling van lokaal eigendom bij hernieuwbare energieprojecten, concludeert een nieuw rapport. Beginnende coöperaties vrezen in de tang te worden genomen door professionele ontwikkelaars, en zouden met kennis en kunde moeten worden ondersteund door bijvoorbeeld lokale overheden.

Over zeven jaar moet in Nederland driekwart van alle stroom van windmolens op zee komen. Ook in Europa zijn de ambities torenhoog. Maar er zijn grenzen aan de groei. En: “We bouwen ver onder de normale capaciteit.”

De extreem hoge energieprijzen brengen burgers en bedrijven in de problemen. Het ziet er ook niet naar uit dat de lage prijzen snel terugkeren. De impact daarvan is groot. ‘Een deel van de industrie kan op termijn uit Europa verdwijnen.’

De plannen van de Europese Commissie voor het aanpakken van de gasmarkt roepen veel vragen op. Gaat een prijsplafond op TTF werken? En waarom is er een aparte benchmark voor LNG nodig? Niet alle details zijn al uitgewerkt en experts plaatsen vraagtekens bij nut en noodzaak van de maatregelen. “Het is vooral symptoombestrijding.”