Prinsjesdag

De Tweede Kamer toonde vannacht een opvallende eensgezindheid bij het aannemen van een aantal moties die de klap van de energiecrisis voor burgers en bedrijfsleven moeten verzachten. Een van de opvallende besluiten: huurders van woningen met slechte isolatie moeten het recht krijgen op huurverlaging.

Veel fracties in de Tweede Kamer vinden dat er nog steeds veel onduidelijk is over het nieuwe prijsplafond voor de energierekening. Dat bleek deze donderdag tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. Premier Rutte probeerde met een brief helderheid te scheppen, maar lijkt daar niet in geslaagd. Lilian Marijnissen (SP): “En daar staat: we hebben dus nog geen flauw idee”.

De overheid moet meer grip hebben op de energiemarkt, meenden de fracties van CDA, ChristenUnie en SP tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. Minister-president Mark Rutte (VVD) zegde toe de balans tussen markt en staat in de energiesector onder de loep te nemen, en daar met de Kamer over in gesprek te gaan.

Het kabinet wil per 1 januari de btw op levering en installatie van zonnepanelen verlagen van 21% naar 0%. Dat moet vooral administratieve rompslomp wegnemen voor burgers en de fiscus, want consumenten kunnen de btw nu al terugkrijgen. Op aanraden van de sector gaat het nultarief ook gelden voor geïntegreerde dakpanelen. Dat geldt niet voor hybride panelen die stroom en warmte opwekken.

De Opslag Duurzame Energie- en klimaattransitie (ODE) gaat komend jaar op in de al bestaande energiebelasting, en verdwijnt per 2024 als aparte belastingcategorie. De verschuiving van het gewicht van energiebelasting van elektriciteit naar aardgas begint pas in 2024, een jaar later dan eerder afgesproken. Dat blijkt uit het Belastingplan 2023.

De rijksoverheid reserveert €500 mln voor het versterken van de kapitaalpositie van netwerkbedrijf Stedin. Wanneer en onder welke voorwaarden Stedin dit geld tegemoet kan zien is nog onduidelijk, maar volgens het netwerkbedrijf “helpt het al enorm” dat er vanuit het rijk zekerheid wordt gegeven door middel van een reservering.

Per 2023 treedt een minimum CO₂-prijs voor de industrie in werking, naast de al bestaande CO₂-heffing. Om een spoedige invoering mogelijk te maken, stelt het kabinet het tarief gelijk aan de relatief lage minimum CO₂-prijs voor elektriciteitsopwek. Daarmee handelt het kabinet conform het coalitieakkoord, maar tegen de adviezen van de Raad van State en de Nederlandse Emissieautoriteit (NEA).

Het kabinet is de komende jaren fors meer geld kwijt aan de inkoop van gas voor het vullen van de berging in Norg dan eerder gedacht. Het gaat om een bedrag van in totaal €12 mrd in een periode van drie jaar. Op basis van de toenmalige gasprijzen schatte staatssecretaris Vijlbrief van Mijnbouw afgelopen april de kosten nog op €6,5 mrd.

Het kabinet zet de bestaande maatregelen om de energiefactuur te verlagen door, en wil daar nog een prijsplafond en een noodfonds aan toevoegen. Ook krijgen gemeenten nog eens €300 mln via het Nationaal Isolatieprogramma om bewoners van tochtige huizen met krappe beurzen te helpen hun woning zuiniger te maken.

Het kabinet wil de komende twee jaar in totaal bijna €2,8 mrd aan extra belastingen ophalen bij bedrijven die in Nederland aardgas winnen. Met de opbrengst worden maatregelen gefinancierd om de energierekening betaalbaar te houden, zo blijkt uit deze dinsdag gepubliceerde begrotingsstukken.

Op basis van huidig en voorgenomen beleid komt de CO2-reductie in 2030 uit op op 39% à 50%, terwijl het kabinet juist een verhoging van het doel van 50% naar 55% heeft afgesproken. Het vaker aanzetten van de kolencentrales dit jaar leidt tot een extra CO2-uitstoot van 4 à 4,5 megaton en nieuwe maatregelen zijn nodig om dit te compenseren.

De troonrede vond deze Prinsjesdag plaats in mineurstemming, waar het ging om de ontwikkeling van de leefomstandigheden van een groot deel van de bevolking. Tegelijkertijd sprak koning Willem-Alexander de hoop uit dat “we houvast ontlenen” aan de manier waarop het land in het verleden stapsgewijs grote veranderingen heeft doorgemaakt.

De energiebesparingsplicht, die bedrijven verplicht om elke energiebesparende maatregel te nemen die zich binnen vijf jaar terugverdient, wordt uitgebreid naar ETS-bedrijven. Dat blijkt uit de stukken die afgeloen Prinsjesdag naar de Tweede Kamer werden gestuurd.

De Tweede Kamer wil dat de energiefactuur voor huishoudens en het midden- en kleinbedrijf wordt verlaagd met een half miljard euro. Ook moeten mestvergisters worden uitgesloten van de extra subsidiegelden uit de SDE++-pot, en het nationaal isolatieprogramma moet ten goede komen aan mensen met een laag inkomen en een tochtige woning.

Premier Rutte wil de komende maanden veel extra geld reserveren voor het terugdringen van de CO₂-uitstoot. Dat zei hij deze donderdag tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. De aanpak van klimaatverandering zal volgens de minister-president leiden tot “de derde grote verbouwing” van Nederland.