Stemming

Tot en met maandag steeg de gasprijs in zeer volatiele sessies. Sindsdien daalt de prijs, nog altijd met veel schommelingen gedurende de dag. Naast de oorlog in Oekraïne speelt ook het weer een belangrijke rol in de prijsvorming. Het is bijzonder warm, uitzonderlijk zonnig en bovendien waait het redelijk. Op de spotmarkt voor elektriciteit nadert de prijs morgenmiddag de €0 per MWh.

De stroommarkt laat zich voor wat betreft de termijncontracten leiden door de enorme prijspieken op de aardgasmarkt. Dinsdagochtend zat de gasprijs opnieuw in een achtbaan. Ook de spotmarkt voor elektriciteit is in de ban van de gasmarkt, maar gedurende de dag is duidelijk de prijsdempende invloed van de zon te zien. Ook goed zichtbaar is de Europese solidariteit die zit ingebakken in het elektriciteitssysteem.

De Europese gasprijs heeft donderdagochtend opnieuw een record bereikt. De maandcontracten op de TTF stegen tot boven de €198 per MWh, zo’n 20% hoger dan het slot van een dag eerder. Daarna daalde de prijs. Het jojo-gedrag toont de volatiliteit van de markt, en de onzekerheid onder handelaren.

De gasprijs is deze donderdag in de ban van de inval van Rusland in Oekraïne. In de ochtend steeg de prijs meteen 40%, en na een tijdelijke terugval werd in de loop van de middag zelfs 60% stijging waargenomen. Voor het belangrijkste gascontract (het maandcontract voor levering in maart) betekende dit een prijs boven de €140 per MWh. De prijs voor Brent-olie oversteeg deze donderdag de $100 per vat. (Update: 16.50 uur)

De Nederlandse overheid heeft in 2021 ruim €893 mln verdiend aan de verkoop van emissierechten, laat de Nederlandse Emissieautoriteit NEA deze donderdag weten. Nederland veilde vorig jaar bijna 17 miljoen emissierechten. De opbrengst van deze veilingen is vergeleken met 2020 meer dan verdubbeld, stelt de autoriteit.

De verlaging van de productieverwachting van het nucleaire park door EDF, leidde tot opwaartse druk op de elektriciteitsprijs. De verminderde productie werkt vooral verstorend in Frankrijk zelf, maar in de verbonden Europese stroommarkt heeft dat toch effect in heel Noordwest-Europa, zeker ook vanuit leveringszekerheidsperspectief. Ook de CO₂-markt reageerde met prijsstijgingen.

Ondanks de zeer gespannen situatie rond Oekraïne heeft Rusland de gasexport naar Europa iets opgevoerd, en dat zorgde op zowel de gas- als de stroommarkt voor ruimte aan de onderzijde van de prijs. Ook het zachte en winderige winterweer deed een duit in het zakje.

Op de aardgasmarkt overheerst de situatie aan de Russisch-Oekraïense grens in de prijsvorming. De angst voor een oorlog, met mogelijk zware consequenties voor de gassituatie in Europa, zorgt voor prijsbewegingen omhoog. Tegelijkertijd zijn de huidige weersverwachtingen, die doorgaans een zwaar stempel op de aardgasprijs drukken, van prijsdrukkende aard.

De meeste energiemarkten bewegen stabiel binnen een bandbreedte. Dat is vooral vanwege de weermodellen, die een zachte voortzetting van de maand januari voorspellen. De wind is in die voorspellingen niet afwezig, maar ook niet krachtig. In de afgelopen weken is de LNG-levering aan Europa aanzienlijk toegenomen.

Waar Noordwest-Europa leek aan te koersen op een koude tweede helft van januari, wijzen de laatste voorspellingen erop dat de temperaturen mild blijven én dat de wind blijft waaien. Daarmee verdwijnt de angst voor gastekorten naar de achtergrond, want als het niet koud wordt, zullen de lage gasreserves niet tot problemen leiden.

De Europese gasbergingen zijn momenteel voor 56% gevuld, de Nederlandse voor 36%. Sinds kerst is de vullingsgraad niet meer gedaald. Opmerkelijk is dat de afgelopen zachtere dagen er zelfs injectie heeft plaatsgehad. Dit betreft met name de berging EnergyStock in Zuidwending, die volledig in handen is van Gasunie.

Het is warm, winderig en nat. Dat zijn ideale omstandigheden voor de elektriciteitsprijs om te dalen. Dat gebeurt dan ook: op de Europese spotmarkten prijken voor het eerst sinds lange tijd weer negatieve prijzen voor levering op oudjaarsdag. Ook de gasprijs is in ruim een week tijd gehalveerd.

De ogen van de Europese elektriciteitswereld zijn vooral op Frankrijk gericht. Het Franse elektriciteitscontract voor februari sloot zowel dinsdag als woensdag boven de €1.000 per MWh. Er heerst “pure paniek” over een mogelijke leveringscrisis als gevolg van mogelijk koud weer begin volgend jaar.

In Frankrijk zijn er problemen met het nucleaire park. Woensdag legde energiebedrijf EDF twee reactoren stil, terwijl een andere reactor die op korte termijn zou terugkeren op het net ook werd stilgelegd. Prijzen in Noordwest-Europa schoten deze donderdag omhoog.

De vullingsgraad van de Europese gasopslagen is onder de 65% gekomen, Nederland zit op 50,46%. De bergingen raken met het huidige weerbeeld dus rap leeg. Om deze komend voorjaar en zomer te kunnen vullen, zal de vraag naar aardgas het hele komende jaar hoog blijven, en de termijnprijs voor zowel gas als stroom dus ook.