Stadsverwarming Purmerend timmert flink aan de weg met de bronnenstrategie. Aardwarmte biedt op korte termijn de meeste kansen, maar het bedrijf onderzoekt meer, zoals aquathermie, zonthermie en een koppeling met het net van HVC in Alkmaar.
Stadsverwarming Purmerend (SVP) was al begonnen met het verkennen van alternatieve bronnen voor het warmtenet, toen de biowarmtecentrale begin 2023 uitviel. Beleidsmedewerker Thomas Thijssen: “Die casus onderstreepte wel het belang van diversificatie.” De huidige biowarmtecentrale heeft een levensduur tot ongeveer 2040, aldus directeur Arno van Gestel. “Biowarmte was altijd bedoeld als transitie.” De plannen voor een tweede biowarmtecentrale waren eind 2022 geschrapt vanwege de sterk gestegen investeringskosten.
Nu heeft SVP een biowarmtecentrale van 44 MW voor de basislast, twee aardgasgestookte hulpwarmtecentrales van 90 MW en 35 MW, plus een buffer van 11 MW. Die laatste kan bijvoorbeeld ‘s nachts warmte opslaan uit de biowarmtecentrale en dan ‘s ochtends bijspringen in de piekuren. Zo hoeven de hulpcentrales minder te draaien. Dat moet op termijn worden vervangen door allemaal duurzame bronnen.
Veel pijlen
De pijlen worden breed gericht. SVP onderzoekt geothermie, aquathermie, zonthermie, power-to-heat (boilers en warmtepompen), koppeling aan andere netten, seizoensopslag en de inzet van duurzame gassen zoals waterstof of groen gas voor de huidige aardgasgestookte hulpwarmtecentrales. Dat laatste zal niet op korte termijn gebeuren, verwacht Van Gestel. Het meest kansrijk op korte termijn zijn de geothermieplannen, meent de directeur.
In en rond Purmerend zijn drie opsporingsvergunningen vergeven voor mogelijke aardwarmteprojecten: een innovatieve bodemlus van bedrijf Eavor, een offshoreproject van HVC en SVP bij Edam-Volendam, en een project van Yeager en EBN. Die laatste heeft een SDE++-beschikking gekregen. Het warmtebedrijf zou de afnemer zijn van de warmtebron. De partijen verkennen nu de samenwerking, aldus Van Gestel. Als het bedrijf “een passend aanbod kan doen voor betaalbare warmte in Purmerend” dan zou in 2027 de eerste aardwarmte kunnen worden geleverd.
Prille plannen
Ondertussen is het bedrijf in gesprek met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, over de inzet van warmte uit de rioolwaterzuiveringsinstallatie. Het Hoogheemraadschap loost het water nu, maar dat mag niet te heet zijn. Als SVP de warmte uit het water haalt, en inzet voor aquathermie, dan is dat dus voor beide partijen goed. Een dergelijke samenwerking heeft Eneco bijvoorbeeld in Utrecht. Met afval- en warmtebedrijf HVC verkent SVP de mogelijkheden om het Purmerendse net via een buisleiding te koppelen aan het HVC-net in Alkmaar, dat wordt gevoed uit de afvalenergiecentrale van HVC. Al die gesprekken zijn in een veel priller stadium dan de geothermieplannen, benadrukt Van Gestel.
Ook kijkt SVP naar hybride warmte-koudenetten, waarmee het bedrijf bedoelt dat het naast warmte uit het bestaande hoogtemperatuurnet ook koude via een net levert. Die ontwikkeling is in eerste instantie bedoeld voor goed geïsoleerde nieuwbouwwoningen. “We zijn bezig om een propositie voor nieuwe klanten te ontwikkelen”, aldus Thijssen. Die ontwikkeling loopt naast de bronnenstrategie. De huidige pilot bestaat uit “warmte op basis van buitenlucht”, een warmtepomp die via leidingen koude levert aan een groep woningen. De woningen krijgen, ondanks de lagere warmtevraag, warmte uit het hoogtemperatuurnet: “De ruimteverwarming kan toe met lage temperatuur, maar de temperatuur voor tapwater moet nog altijd hoog zijn”, legt Van Gestel uit. “We gaan toe naar een andere verdeling van de warmtevraag. Vroeger was tapwater 20% van de warmtevraag, dat groeit in nieuwbouw toe naar 50%.”
Doel
Het warmtebedrijf heeft zich ten doel gesteld om in 2030 80% fossielvrije warmte te leveren aan 35.000 klanten, en wil bovendien dat die klanten 20% besparen op het energieverbruik. “Dat laatste heeft wel een slinger gekregen door de energiecrisis”, zegt Van Gestel. De warmtelevering bespaart in een normaal jaar zo’n 55% aan CO₂ ten opzichte van verwarming op aardgas. Dat gold niet voor 2023, toen plots in februari flink meer gas moest worden ingekocht om de hulpwarmtecentrales in het gat van de kapotte biowarmtecentrale te laten springen.
Maar inmiddels draait de centrale weer. SVP kreeg die sneller dan gehoopt weer aan de praat. Dat was één van de redenen waardoor het verlies over 2023 uitkwam op €1,7 mln, in plaats van de begrote €8,1 mln. Van Gestel is trots op het werk dat zijn mensen hebben geleverd: “We hebben keihard gewerkt, met ploegen hebben we vierentwintig uur per dag doorgewerkt om de centrale zo snel mogelijk weer operationeel te krijgen.”
Ondertussen werd ook het gascontract heronderhandeld met de gasleverancier, en dat, samen met een subsidiemeevaller, beperkte het verlies. De verliezen zijn allemaal in 2023 genomen, licht Van Gestel toe, en vertalen zich dus niet naar de warmtetarieven voor het lopende jaar, 2024. Zo is dat met de aandeelhouder Purmerend afgesproken. Het feit dat SVP dit jaar tarieven rekent op het maximum dat toezichthouder Autoriteit Consument & Markt stelt, ligt niet aan de lekkage in de centrale, maar aan de gestegen kosten en gedaalde warmtevraag, zegt Van Gestel. Hij echoot daarmee de woorden van warmtebedrijf Vattenfall bij de presentatie van de jaarcijfers in juni.