‘Deel van het geld voor de bouw van laadstations houden we nu vast als buffer’

Sinds de oprichting in 2012 is snellaadbedrijf Fastned verlieslatend. Gestaag werd de afgelopen jaren toegewerkt naar zwarte cijfers en begin dit jaar leek het kantelpunt eindelijk binnen bereik: de operationele Ebitda was in 2019 voor het eerst over een heel jaar positief, wat wil zeggen dat als alle kosten die gemaakt worden voor uitbreiding van het netwerk buiten beschouwing gelaten worden, er een winstgevend bedrijf overblijft. En toen brak de coronacrisis uit.

Fastned-CEO Michiel Langezaal rommelt in zijn woonkamer aan de microfoon van zijn laptop. Zoals gebruikelijk in deze tijd verloopt ook dit interview via een online videobelplatform, maar geheel vlekkeloos is de verbinding niet. “Ik ben er ook wel een beetje klaar mee”, zucht Langezaal. Bijna alle Fastned-medewerkers zijn thuis aan het werk, en Langezaal mist het contact. “Ik ben absoluut geen einzelgänger”, zei de mede-oprichter van Fastned in 2018 al in een eerder interview met Energeia. “Ik kan niet eens alleen eten.” Daarbij komt dat het thuiswerken gepaard gaat met “allerlei onhandigheden en tijdsverliezen”, zegt Langezaal nu, halverwege april 2020.

Maar de haperende internetverbinding is het minste van zijn problemen. Bij de presentatie van de jaarcijfers over 2019 maakte Fastned bekend hard geraakt te worden door de coronacrisis. Doordat mensen veel thuis zijn en het wegverkeer sterk is afgenomen, is de hoeveelheid elektriciteit die bij de laadstations wordt verkocht sinds half maart met zo’n 70% afgenomen. De resultaten in het eerste kwartaal waren dankzij januari en februari nog een stuk hoger dan het laatste kwartaal van 2019, maar het tweede kwartaal belooft weinig goeds.

“Ik denk dat we nu nog steeds rond de 70% minder elektriciteit verkopen. We houden voor in ieder geval het tweede kwartaal dus rekening met een omzetdaling en stellen een deel van de geplande investeringen uit, zodat we een wat grotere buffer hebben.” Het feit dat Fastned steeds veel investeert in de groei van het netwerk, is nu juist een voordeel, stelt Langezaal. “Wij kunnen investeringen uitstellen en hebben daardoor een groot kassaldo, dat maakt je weerbaar. Het kassaldo kunnen we nu alloceren aan de crisisperiode.”

Operationele Ebitda

In 2019 schreef Fastned, net als eerdere jaren en zoals verwacht, rode cijfers. Fastned investeert al jaren miljoenen in het bouwen van een netwerk van snellaadstations, en die miljoenen zijn vooralsnog niet terugverdiend. De kost gaat voor de baat uit, zoals dat heet. Het nettoverlies exclusief uitzonderlijke posten kwam uit op €9 mln, het bedrijfsresultaat (Ebitda) was als gevolg van investeringen in de uitbreiding van het netwerk -€3,3 mln (in 2018: -€3,8 mln).

Maar onderliggend heeft er vorig jaar wel degelijk een grote verandering plaatsgevonden, zegt Langezaal. Het snellaadbedrijf heeft in 2019 namelijk voor het eerst een positief “operationeel Ebitda” gerealiseerd van €0,5 mln.

Dit behoeft enige uitleg. Stel dat Fastned zou stoppen met alle investeringen en werkzaamheden die gerelateerd zijn aan de uitbreiding van het netwerk, de bouw van nieuwe stations dus. Dan zou er op dit moment een winstgevende onderneming overblijven: het bestaande netwerk van snellaadstations brengt onderaan de streep geld in het laatje. “Als we alleen de activiteiten zouden doen die nodig zijn om het huidige netwerk draaiende te houden, dan houdt je een bedrijf over met een positief Ebitda”, zegt Langezaal.

Althans, dat was het geval eind 2019, begin 2020, voordat de coronacrisis uitbrak. En dat maakt de timing van die crisis voor Fastned extra ongelukkig, zou je zeggen: net op het moment dat de winstgevendheid in zicht komt waar jarenlang naar toe is gewerkt, valt 70% van de omzet weg. Maar Langezaal blijft optimistisch. “Voor onze bedrijfsvoering verandert er eigenlijk niet zo heel veel. We houden rekening met meerdere maanden omzetverlies en houden daarom een verhoogde buffer aan. Maar we hopen dat het langzaamaan weer een beetje normaliseert. Ik denk wel dat het wegverkeer sneller weer op gang komt dan bijvoorbeeld de trein. De auto is toch een privater vervoersmiddel.”

De groei van het aantal elektrische auto’s op de weg is voor Fastned uiteindelijk de belangrijkste factor op de route naar winstgevendheid. Hoe meer auto’s elektrisch zijn, hoe meer er onderweg geladen zal worden, hoe meer geld Fastned verdient. En dat de groei van elektrisch vervoer door zal zetten, daar twijfelt Langezaal niet aan. Deze week maakte het CBS bekend dat in Nederland de grens van 100.000 volledig elektrische auto’s is gepasseerd, en Langezaal is er van overtuigd dat de stijgende lijn ook tijdens en na de coronacrisis doorzet.

“Ik denk dat het allemaal wel iets vertraagt nu, maar de megatrend naar elektrificatie van mobiliteit zal doorgaan. Nieuwe elektrische auto’s komen op de weg. Autofabrikanten willen geld verdienen, en de assemblagelijnen zijn al gebouwd. Ze zullen daarom hun auto’s liever eerder dan later gaan leveren. Onze markt zal blijven groeien, alleen zal het misschien eerder met 80% zijn dan met 120%.”

Wel zou het in een wereldwijde economische recessie voor Fastned lastiger kunnen worden om geld te vinden voor verdere uitbreiding van het netwerk, verwacht Langezaal. “Daar ligt denk ik ook wel een rol voor overheden. Ik zie nu berichtgeving over dat KLM gesteund gaat worden. Maar de hele mobiliteitssector wordt zwaar geraakt, het zou goed zijn als er bredere steun komt voor bedrijven in die sector, en misschien moet dat wel onder de voorwaarde dat ze bijdragen aan de vergroening van mobiliteit.”

Uitbreiding netwerk

Een deel van de geplande investeringen in uitbreiding van het Fastned-laadnetwerk worden dus opgeschort, zodat er een grotere financiële buffer is om de periode met lagere omzet door te komen. Bouwen aan nieuwe snellaadstations gaat ondertussen nog wel “mondjesmaat” door, zegt Langezaal, maar eenvoudig is dat nu niet.

“We willen stations bouwen in Nederland, Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk. Onze planning was om in het eerste halfjaar van 2020 zo’n tien tot twintig stations te bouwen in die vier landen. Dat gaan we niet halen, we mogen blij zijn als we de helft realiseren. In België en Duitsland is het nu echt ingewikkeld, doordat de maatregelen er verder gaan dan in Nederland. In Duitsland zijn er deelstaten die echt op slot zitten. En in het Verenigd Koninkrijk is het even afwachten, de maatregelen zijn daar juist iets later in werking getreden.”

Daarnaast is er ook sprake van leveringsproblemen. Laadpaalfabrikanten waar Fastned mee werkt, zoals het Zwitserse ABB, maken hun laders deels in Italië. “De supply-chain stokt nu een beetje”, zegt Langezaal. “Recent hadden we ook te maken met een asfaltfabriek die stil lag, terwijl een van onze nieuwe stations asfalt nodig had. Daarom proberen we het nu zo te organiseren dat we alleen gaan bouwen als alle onderdelen en materialen klaar liggen, want het is voor bouwers heel vervelend als ze tijdens het werk steeds in een leeg schroevendoosje grijpen.”