Parlementaire enquête

De capaciteit van de stikstofinstallaties van GTS had in 2013 veel beter benut kunnen worden dan in werkelijkheid is gebeurd. Anders dan een toenmalig topambtenaar van Economische Zaken (EZ) beweert, waren de fabrieken goed onderhouden en had de inzet flink opgeschroefd kunnen worden. Een betere benutting had kunnen leiden tot een vermindering van de productie uit Groningen met maximaal 20 miljard kuub.

Het versterken van onveilige huizen in Groningen verliep onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Economische Zaken veel te technocratisch. Dat zei Kajsa Ollongren vrijdag in haar verhoor bij de parlementaire enquêtecommissie die de aardgaswinning in Groningen onderzoekt.

Voormalig Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders vindt dat hij door de NAM is tegengewerkt bij de versterkingsoperatie. Hij zei dat woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning. “Alles werd gebruikt om te vertragen, het klein te krijgen, noem maar op.”

Het ministerie van Economische Zaken was al voordat Hans Alders zijn functie als Nationaal Coördinator Groningen neerlegde bezig met de zoektocht naar een opvolger. Dat zei voormalig secretaris-generaal Maarten Camps van het departement deze woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie. Het was duidelijk dat Alders moeite had met de koers van Den Haag.

Een sluimerende oorlog, zo karakteriseert voormalig SODM-topman Harry van der Meijden zijn relatie met het ministerie van Economische Zaken. Hij verklaarde dat dinsdag tijdens een verhoor door de parlementaire enquêtecommissie. De top van het departement leek erop gericht de rol van de toezichthouder zo klein te maken. “Het was knokken, soms ging het er knetterhard aan toe.”

De primaire reden voor toenmalig minister Wiebes om in 2018 te besluiten de gaskraan in Groningen volledig dicht te draaien was dat er dan aanzienlijk minder gebouwen versterkt zouden hoeven worden. Dat bleek maandag tijdens de verhoren in de parlementaire enquête. Juist die koerswijziging heeft veel kwaad bloed gezet.

Voormalig arbiter bodembeweging Pieter Schulting is erg kritisch op de rol van de NAM in de afhandeling van aardbevingsschade. Het olie- en gasbedrijf zou verschillende keren druk hebben uitgeoefend om de onderling afgesproken procedure te beïnvloeden. Ook werd gedreigd met een gang naar de rechter.

Oud-gedeputeerde van de provincie Groningen William Moorlag (PVDA) snapt niet dat de NAM niet veel harder heeft gewerkt aan draagvlak voor de gaswinning in Groningen. “Als mijnbouwer doe je het al snel slecht, maar om het nou zó slecht te doen, daar kan ik met mijn verstand niet bij”, zei Moorlag deze woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie. Ook EZK en de Tweede Kamer kregen van de oud-gedeputeerde een veeg uit de pan.

Er was begin 2013 te weinig informatie beschikbaar om te besluiten de gaswinning te verlagen. Dat verklaarde voormalige VVD-Tweede Kamerlid René Leegte dinsdag tegen de parlementaire enquêtecommissie. Veiligheid stond weliswaar “bovenaan het rijtje”, maar er was simpelweg nog te veel onduidelijk.

Voormalig directeur bouwkundig versterken Jan Emmo Hut van Centrum Veilig Wonen noemt het besluit van oud-minister Wiebes in 2018 om de versterkingsoperatie te pauzeren “onbegrijpelijk”. Niet alleen leidde het tot onbegrip onder huiseigenaren, de beslissing zorgde er ook voor dat bouwbedrijven minder capaciteit ter beschikking gingen stellen.

Het kabinet beschikte eind 2012 niet over voldoende informatie om een verantwoord besluit te nemen over een verlaging van de gaswinning. Dat zeggen toenmalig ministers Kamp en Dijsselbloem tijdens de parlementaire enquête over de gaswinning in Groningen. Zo kon het dat de gasproductie in het jaar na de beving in Huizinge steeg naar een recordniveau, ondanks een kritisch rapport van toezichthouder SODM.

Het verhogen van de aardgasproductie in Groningen tot een recordniveau na de aardbeving in Huizinge, heeft de kans verkleind op een oplossing voor de aardbevingsproblematiek met behoud van gasproductie. Dat zegt toenmalig directeur van Shell Nederland Dick Benschop tijdens een verhoor van de parlementaire enquête over de gaswinning in Groningen.

Het ministerie van Economische Zaken had rondom het besluit over het gaswinningsniveau in 2013 geen goed beeld van welk volume nodig was voor de leveringszekerheid. Om die reden werd niet ingegrepen toen bleek dat de productie tot recordhoogte dreigde te stijgen. Gebrek aan consensus in het gasgebouw over de risico’s speelde hierbij ook een grote rol, zo bleek deze donderdag uit het verhoor in het kader van de parlementaire enquête met topambtenaar Mark Dierikx.

Het opvoeren van de gasproductie in Groningen om de druk op de gasmarkt te verlichten, leidt onmiddellijk tot meer seismiciteit. Dat zei verantwoordelijk NAM-medewerker Jan van Elk deze woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie. Zeshonderd tot duizend woningen zouden dan mogelijk niet meer voldoen aan de Meijdam-norm.

De Tweede Kamer heeft zich te coulant opgesteld voor de bewindslieden die verantwoordelijk waren voor het aardbevingendossier. Dat zei de voormalig voorzitter Jelle van der Knoop van de Groninger Bodem Beweging maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie. “Je ziet dat er een ramp staat te gebeuren, maar je laat het gewoon doorgaan. Dat snap ik niet.”