De gemeente Veenendaal was in 2017 te laat met de publicatie van een belastingverordening voor het heffen van belasting over kabels en leidingen van Stedin. Hierdoor miste Veenendaal de deadline van de overgangsregeling om precario te mogen heffen tot 2022, als precario definitief wordt afgeschaft. De belastingaanslagen die aan netbeheerder Stedin zijn opgelegd, zijn daardoor niet rechtsgeldig, bevestigt de Hoge Raad in cassatie.
Precario is een gemeentelijke belasting die geheven wordt voor -onder meer- het in de grond mogen hebben van kabels en leidingen. In 2017 heeft het parlement besloten dat deze vorm van belasting moet verdwijnen, omdat de kosten -via de tarieven van de netbeheerders- mede in rekening worden gebracht bij inwoners van andere gemeenten dan waar het geld terechtkomt. Bij het afschaffen van de precario-belasting is wel een overgangstermijn ingesteld: gemeenten waarin op 10 februari 2016 een belastingverordening gold voor het heffen van precariobelasting, kunnen die belasting blijven heffen tot 1 januari 2022.
De vraag waar het in de rechtszaak tussen Stedin en de Utrechtse gemeente Veenendaal om draaide, is of Veenendaal voldoet aan de voorwaarden uit die overgangsregeling. De gemeenteraad van Veenendaal heeft in oktober 2015 -dus voor de deadline van de overgangsregeling- een belastingverordening vastgesteld voor het heffen van precario in het jaar 2016. Begin 2017 kreeg Stedin van de gemeente een precario-aanslag van ruim €1,8 mln.
Stedin vocht die aanslag aan, omdat de netbeheerder van mening was dat de belastingverordening niet volgens de wettelijke regels was gepubliceerd. De publicatie van de verordening, zo stelde Stedin bij de rechtbank, vond namelijk pas na de deadline plaats, namelijk op 9 november 2017. Weliswaar was in december 2015 al een mededeling gepubliceerd in het lokale weekblad de Veenendaalse Krant, maar de verordening zelf was op dat moment niet in het digitale Gemeenteblad komen te staan en dus niet voor iedereen online in te zien. Die fout werd later hersteld, door de publicatie in november 2017, en volgens de gemeente was daarmee de belastingaanslag over 2016 alsnog rechtsgeldig geworden.
De rechtbank Midden-Nederland ging daar in eerste instantie in mee, en stelde dat een tweede aanslag, die na de publicatie van november 2017 was verstuurd, wel geldig was. Maar in hoger beroep vernietigde het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden die uitspraak afgelopen zomer: volgens het gerechtshof is de belastingverordening pas in november 2017 voor het eerst volgens de wettelijke regels gepubliceerd werd, en dus was de verordening nog niet geldig op 10 februari 2016, de peildatum om in aanmerking te komen voor de overgangsregeling. Het ontbreekt Veenendaal daardoor aan een wettelijke grondslag om precario te mogen heffen.
De gemeente Veenendaal ging tegen deze uitspraak van het gerechtshof in cassatie, maar afgelopen vrijdag heeft de Hoge Raad de uitspraak van het gerechtshof volledig bevestigd. Daarmee is Stedin in Veenendaal definitief gevrijwaard van precario.
Verkabeling
Voor Veenendaal betekent de uitspraak een miljoenentegenvaller. De opbrengsten van precario had Veenendaal willen gebruiken voor de financiering van een verkabelingsproject. In de gemeente wordt in de toekomst zes kilometer hoogspanningslijn onder de grond gebracht, en de kosten daarvan worden gedeeld door Tennet, de provincie en de gemeente. Het traject in Veenendaal is een van de ongeveer tachtig netdelen in Nederland die volgens het rijk in aanmerking komen voor verkabeling of verplaatsing omdat ze te dicht over of langs woonhuizen lopen. Alleen voor de tracés die op deze lijst staan, worden de kosten gedeeld.